SPECTRUM 5
lts
C Klieo SID
;~o 10700C
ren. We waren als 18- en 19-jarigen
wel erg snel volwassen geworden."
De ervaringen in Nederlands Indië
waren zo veel anders dan wat ze in
Nederland hadden meegemaakt. Niet
zelden erg ingrijpend. Het is bekend
dat veel jongens die terugkeerden uit
Indonesië later met hun naaste fami
lie niet graag praatten over die perio
de. Rinus Kriek: „Daar werd thuis
niet over gepraat. Het was een tijd
van de handen uit de mouwen ste
ken." Gideon Sinke: „Nederland
moest opgebouwd worden. Het was
een tijd van aanpakken. Toen waren
er geen psychiaters die zeiden dat je
er over moest praten."
Ook thuis werd het onderwerp Indo
nesië niet aangeroerd. Kees Traas
geeft het zelf toe. „Als kind durfde je
er je vader niet naar te vragen. Je voel
de aan dat het gevoelig lag." Jaap Lu
casse: „Ik heb er eigenlijk pas met
mijn kleinkinderen over gepraat." De
anderen vallen hem bij. „Inderdaad.
Die stelden heel directe vragen: opa
heb je wel eens iemand doodgescho
ten." Kees Traas: „Dat durfde ik niet
aan mijn vader te vragen." De klein
kinderen hadden de gevoeligheden
niet meegekregen en kregen wat ver
doezelende antwoorden. Zoals: „We
Voor de jongens in Indië was
het contact met thuis belang
rijk. Ze maakten er momen
ten van spanning mee en momenten
van verveling. Dan was de komst van
een lading post uit Nederland een
zeldzaam hoogtepunt. Een weekblad
Panorama van een aantal weken oud
ging van hand tot hand. Correspon
dentie uit Nederland was van harte
welkom. Daarom werden er in Neder
landse kranten advertenties gezet
voor het thuisfront, met de medede
ling: 'Stuur onze jongens in Indië brie
ven'. En dat deden ze, vooral de meis
jes en vrouwen. Jaap: „Tientallen brie
ven kreeg je. Je had ze voor het uitkie
zen." Kriek weet nog dat hij met een
meisje uit Nederland aan het corres
ponderen was, tot er een brief van
haar echtgenoot kwam. Of het nu
eens uit kon zijn met al die brieven
aan zijn vrouw. Het meisje had nooit
gezegd dat ze getrouwd was.
Het zijn vooral dergelijke verhalen die
op de reünies bovenkomen. De bijen
komsten worden nog steeds in de En-
gelbrecht van Nassaukazerne in
Roosendaal gehouden omdat dat in
de praktijk een vrij centrale plaats
blijkt te zijn. In een kwartier komen
in het station van Roosendaal treinen
naar alle uithoeken van Nederland. Gi
deon: „Want het verbaast me hoe alle
mannen van het Bataljon Zeeland
over heel Nederland uitgezworven
zijn." Een echt programma voor de bij
eenkomst is er niet. Maar er staat wel
steevast nasi op het menu.
schoten vanuit de verte in de bossen
en dan zagen we wel eens iemand
naar beneden rollen. Je kon niet zien
of zo iemand gewond of dood was.
Maar als we dan ter plaatsen waren ge
komen, waren ze weg." Zo kwam er
wat meer informatie dan er de jaren
daarvoor ooit te horen was. Kennelijk
was er in veel gezinnen een onge
schreven en onuitgesproken regel dat
die periode uit het leven van vader
niet ter sprake kwam. Gideon: „Ik heb
er geen spijt van dat ik er geweest
ben. Verre van dat. Ik ben blij dat ik
het meegemaakt heb. Ik was 18 jaar.
Het was een ommekeer in mijn le
ven." Rinus: „Met elkaar praten we er
over. Dan kletsen we er urenlang
over. Met anderen was het al snel: ze
snappen er toch niets van. Daarom
werd er thuis niet veel over gezegd."
Gideon: „Nu weet iedereen wat het
woord trauma betekent. Dat kenden
wij niet."
ZATERDAG 8 MAART 2014
Van links naar rechts Jaap Lucasse, Rinus
Kriek en Gideon Sinke.
foto Marcelle Davidse
Van boven naar beneden:
Kees Vermue uit Kwadendamme met een buitgemaakte Japan
se motor.
Het troepentransportschip de Johan van Oldenbarnevelt op
weg naar Amsterdam.
Het ereveld Tjililitan in september 1946 op Java.
Een patrouille van de vierde compagnie rust even uit bij Pondok
Benda op het eiland Java, in augustus 1946.
foto's Bevrijdingsmuseum Zeeland
