Met een extravagante mix van circus en theater trekt Cirque du Soleil al dertig J
jaar de wereld rond. Deze maand is Nederland weer aan de beurt, met 'Kooza'.
Een kijkje achter de schermen in Parijs.
2 SPECTRUM
reportage
Het duurt acht da
gen voordat het
imposante tenten
complex van Cir
que du Soleil
overeind staat op
het evenementen
terrein Sub lTle Seguin, net buiten Pa
rijs. Uit de ruim 6o opleggers komt
een circustent voor 2.500 toeschou
wers met chique vipruimte tevoor
schijn, maar ook een schooltje voor
de kinderen, een keuken met restau
rant, fitness- en opslagruimten, kleed
kamers en kantoren. De witte, orga
nisch gevormde tenten geven onder
dak aan een zelfstandig opererend
dorp. Met een paar honderd bewoners
uit liefst 23 landen. Binnen is het een
gestructureerde mierenhoop.
Een acrobaat loopt zich in het zweet
op de loopband, een ander drukt zich
schijnbaar onvermoeibaar op. Pal
naast hen wordt een clowntje in de
make-up gezet. In de verte oefent een
drummer. De wasmachines draaien
op volle toeren. Van de duizend kle
dingstukken worden er zeker driehon
derd elke dag gewassen én gestreken.
Een ventilator blaast een paar bloesjes
extra snel droog. Naaisters voeren nog
gauw wat reparaties uit. Kasten, krat
ten, pruiken, ballen, manden, alles
staat hier ogenschijnlijk door elkaar.
Jimmy Zapata uit Colombia, die
straks als één brok adrenaline het pu
bliek de stuipen op het lijf zal jagen
in zijn Wheel of death (Rad des doods),
is nu nog even de rust zelve. Hij
strekt zich uit op een bank, verdiept
in zijn mobieltje.
De slangenmeisjes, die zich in bijna
onmenselijke bochten gaan wringen,
glijden onopvallend langs. In de grote
tent springt een trapezemeisje een
paar keer van héél hoog in het vang
zeil. Platsj! Dat klinkt zoals het voelt.
„Het doet inderdaad wel een beetje
zeer", weet Adrian Gonzalez, die alle
ins en outs van dit circus kent.
Kazoo is een van de 21 shows waar
mee Cirque du Soleil over de wereld
trekt. Ze draaien niet allemaal tegelij
kertijd. Acht staan er vast in Las
Vegas en één in Orlando. Een wisse
lend aantal andere shows reist rond.
„Een artiest wordt steeds voor één be
paalde show gecontracteerd", aldus
Gonzalez. „Iedereen krijgt eerst een
opleiding van een jaar in ons hoofd
kwartier in Montreal. Meer dan de
helft van de mensen die zich aan
meldt, is puur acrobaat. Maar dat is
niet genoeg. We willen dat het pu
bliek wordt geraakt. De artiesten moe
ten dus leren omgaan met emoties.
Ze moeten 'binnenkomen' bij het pu
bliek. Jimmy Zapata zei laatst nog dat
dit het moeilijkste is. De artiesten
moeten leren hun ego opzij te zetten.
Niet zij, maar het circus staat voorop."
Het valt niet mee om aan goede men
sen te komen, weet Gonzalez. „Wie ja
zegt, moet keihard werken. Minimaal
vier tot zes uur per dag trainen en
tien shows per week doen. Daar staat
één maand vakantie per jaar tegen
over." De artiesten slapen in hotelka
mers en bivakkeren verder de hele
dag in de tenten. „Het voordeel is wel
dat een acrobaat hier vaak nog tien
jaar aan zijn carrière kan plakken", re
lativeert Gonzalez. „Een trapezeman
heeft hier altijd werk, maar de dame
van de hoelahoep weer niet. Die act
wisselt. Voor musici is Cirque du So
leil een mooie gelegenheid om altijd
te kunnen spelen. De meeste arties
ten doen dit vijf tot zes jaar, daarna
nemen ze vaak een sabbatical."
De oudste in het Kooza-gezelschap is
een clown van 56 jaar. De jongste ar
tiest telt 15 lentes. Niet weg te slaan
zijn de koorddansers. Die van Cirque
du Soleil komen uit een familie van
wie de leden al zes generaties lang
hun boterham verdienen met halsbre
kende toeren op het slappe koord.
Naast bestaande acts worden ook op
tredens speciaal voor dit circus be
dacht. Acrobatiek op de wip en de ho
ge stoelentoren bijvoorbeeld.
De duizend kostuums zijn een ver
haal apart. Ze hangen in indrukwek
kende rijen aan de rekken. Elk pak
wordt op maat gemaakt. „Een skelet
patroon op een nauwsluitende jurk
dat exact gelijk valt met je eigen bot
ten bijvoorbeeld. Dan moet je dus op
gewicht blijven. Buikjes zijn taboe",
vertelt Adrian Gonzalez.
De details zijn overweldigend. Hon
derden stukjes leer die elkaar overlap
pen en met de hand zijn aangebracht;
Kraaltjes, glitters, veren, tot op de mil
limeter verzorgd.
Ontwerpster Marie-Chantale Vaillan-
court heeft zich onder meer laten in
spireren door schilderijen van Gustav
Klimt. Met een knipoog naar Alice in
Wonderland en De tovenaar van Oz. „Ik
wil clichés vermijden en heb me geba
seerd op universele karakters die niet
zo snel veranderen." India is eveneens
een duidelijke inspiratiebron geweest,
ook voor de speciale composities die
tijdens de voorstelling door een li-
KUNSTZINNIGE MIX VAN CIRCUS, MUZIEK EN THEATER
ve-band worden uitgevoerd.
„We gooien nooit spullen weg", stelt
Gonzalez gerust. „Ook het afgeschre
ven materiaal niet. We hebben in
Montreal ruim 10.000 vierkante me
ter archiefruimte. Daar ligt alles. Elk
jaar worden er meer dan 25.000 kos
tuums en 3.000 schoenen gemaakt.
We houden de herinnering aan onze
shows graag levend. Dat bewaren is
ook een copyrightkwestie: we hebben
immers veel geld in het design gesto
ken. Daarnaast willen we het publiek
blijven verbazen door steeds nieuwe
kostuums te maken."
Regisseur David Shiner, die ook het
script voor Kooza schreef, is voor deze
show teruggegaan naar de oorsprong
van het circus: de clown en de acro
baat. „De clown raakt onze diepste
menselijke zwakheden en maakt die
grappig. Hij mag bovendien met alle
gangbare regels breken. Dat is een
moeilijke rol." Shiner kan het weten:
hij verdiende zelf jarenlang zijn boter
ham als clown. Kooza - Sanskriet voor
doos en schat - gaat over de dualiteit
van goed en kwaad. Het circus als ver
pakking van herkenbare karakters zo
als de onschuldige, de tasjesdief, de
bedrieger en de koning. Shiner: „De
toon is luchtig. Je moet deze show
ook weer niet te serieus opvatten."
Cirque du Soleil
staat van 13
maart tot en
met 27 april op
P2 naast de Am
sterdam Arena.
Voorstellingen
op dinsdag t/m
zondag. Kaar
ten vanaf 35 eu
ro (volwasse
nen) en 25,50
euro (kinde
ren).
Zie: www.ticket-
master.nl en
www.cirquedu-
soleil.com
Sterk door
V
ijzeren discipline
door Anja van den Akker
Cirque du Soleil werd in 1984 in Que
bec opgericht door zo'n twintig Cana
dese straatartiesten, met Cuy Laliberté
als stuwende kracht
Het handelsmerk van het gezelschap is
een kunstzinnige mix van circus, thea
ter en muziek.
Al meer dan 100 miljoen mensen in
ruim driehonderd steden, verdeeld
over veertig landen en zes continen
ten, zagen een van de vele shows.
Er werken nu zo'n 5.000 mensen bij de
organisatie, waarvan alleen al 2.000 in
het hoofdkwartier in Montreal. On
danks de circa 14 miljoen verkochte
X'iAXt
kaartjes in 2013, zijn daar onlangs toch
een paar honderd ontslagen gevallen
vanwege de hoge productiekosten en
de gevolgen van de economische crisis.
Voor alle shows zijn 1.300 artiesten ac
tief met vijftig nationaliteiten.
Op de werkvloer zijn zeker 25 verschil
lende talen te horen, maar Engels is de
voertaal.
Er is één keer een acrobate omgeko
men: in juli 2013 in Las Vegas. In dat
jaar kreeg ook een stuntman van
Wheel of death tijdens een show in Las
Vegas een ernstig ongeluk. Hij gleed
uit en viel.
©reageren?
spectrum@depersdienst.nl
