Poetin vindt onafhankelijk Oekraïne afwijking
Kiev bang
om meer
land te
verliezen
Brussel dreigt,
de Krim
scheidt zich af.
8 BUITENLAND
CRISIS OP DE KRIM
BRUSSEL - De Europese Unie
neemt maatregelen tegen Rus
land wegens de Russische agres
sie in het buurland Oekraïne. Op
een ingelaste top gisteren in Brus
sel besloten de Europese leiders
om het overleg over visumvrij ver
keer met Rusland op te schorten.
Ook de onderhandelingen over
een nieuw algemeen (handelstak-
koord worden in de ijskast gezet.
Dat maakte Europees president
Herman Van Rompuy bekend.
Volgens de Poolse premier Do
nald Risk hebben de soms 'storm
achtige discussies' meer opgele
verd dan hij had verwacht. Maar
de Litouwse president Dalia
Grybauskaite beschuldigde de EU
ervan niet vastberaden genoeg te
reageren op de Russische agressie:
„Na Oekraïne komt Moldavië en
dan een ander land."
Van Rompuy sloot verdere sanc
ties niet uit, zoals gerichte maatre
gelen tegen personen of instellin
gen die verantwoordelijk zijn
voor de agressie. Als Moskou de si
tuatie verder destabiliseert, sluit
de EU 'zware' maatregelen op eco
nomisch gebied niet uit.
Intussen heeft de regering van de
Krim zich gisteren per decreet
aangesloten bij Rusland. De loka
le machthebbers hadden juist
daarvoor nog een referendum aan
gekondigd over de toekomst van
de Krim. Of die volksraadpleging
er nu komt, is niet duidelijk.
De Oekraïense regering in Kiev
keurde de stap streng af. Presi
dent Arseni Jatsenjoek noemde
de afscheiding illegaal. Hij kreeg
bijval van de Amerikaanse presi
dent Barack Obama. Die besloot
gisteren dat mensen die de 'terri
toriale integriteit' van Oekraïne
bedreigen, de VS niet meer in mo
gen. Ook kunnen hun tegoeden
worden bevroren. De Russische
minister van Buitenlandse Zaken,
Sergej Lavrov, zei in een reactie
dat de nieuwe sancties 'extra
druk' zetten in de crisissituatie en
'niet constructief zijn. Hij zei dit
in Rome na overleg met zijn Ame
rikaanse ambtgenoot John Kerry.
Op het congres van de Europese
christen-democratische partij
EVP in Dublin hebben de Oek
raïense oppositieleiders Vitali
Klitsjko en Julia Timosjenko,
wiens partijen gelieerd zijn aan
Als Moskou de situatie
verder destabiliseert,
sluit de EU 'zware'
maatregelen niet uit.
de EVP, aangekondigd dat ze wil
len onderhandelen over toetre
ding tot de NAVO. Ze zeiden vijf
doelen voor de toekomst van hun
land te hebben: EU-lidmaatschap,
NAVO-lidmaatschap, hervor
ming van het bestuur, meer pers
vrijheid en transparante presi
dentsverkiezingen op 25 mei.
"Rissen alle pro-Russische beto
gers voor het parlementsgebouw
op de Krim hadden twee vrou
wen van de actiegroep Femen gis
teren het lef om een tegengeluid
te laten horen. De twee hadden in
zwarte letters 'stop Putin's war'
op hun blote bovenlijf geschre
ven. Ze werden door de menigte
belaagd en hardhandig wegge
voerd door mannen in uniform.
MOSKOU - Hoewel er op 16 maart
officieel nog een referendum over
aansluiting bij Rusland moet wor
den gehouden, maakt het schier
eiland de Krim sinds gisteren fei
telijk weer deel uit van de Russi
sche Federatie.
De situatie lijkt op die in 2008,
toen het Kremlin de Georgische
deelrepublieken Zuid-Ossetië en
Abchazië annexeerde. Meer nog
dan die Georgische gebieden, be
schouwen de machthebbers in
Moskou Oekraïne van oudsher als
deel van het Russische Rijk. De
onafhankelijkheid van de Slavi
sche buurstaat, waar de bakermat
ligt van de Russische cultuur en
religie, wordt door de politieke en
militaire elite in Rusland als een
afwijking beschouwd: een histori
sche vergissing.
Zal Vladimir Poetin stoppen nu
hij de Krim, met de marinehaven
Sebastopol, weer in handen heeft?
De nieuwe machthebbers in Kiev
en woordvoerders van de interna
tionale gemeenschap protesteren
luid en waarschuwen voor 'serieu
ze gevolgen voor de bilaterale rela
ties met Rusland'.
Poetin heeft in het verleden bewe
zen zich van dergelijke protesten
niets aan te trekken. Hij is al enke
le jaren bezig om de geopolitieke
ruimte die de Sovjet- Unie in
nam, opnieuw binnen Moskou's
invloedssfeer te brengen. Het
Kremlin heeft daartoe in de vorm
van een Euraziatische Unie een
uitgewerkt plan klaar liggen.
Oekraïne speelt in dit paradepro
ject van Poetin een vitale rol. Het
idee achter die Unie is om de
voortdurende Westerse expansie
richting het oosten in te dam
men. Het Kremlin zegt zich om
singeld te voelen door de EU en
de NAVO, die sinds het uiteenval
len van de Sovjet- Unie steeds
meer voormalige satellietstaten
van Moskou opnamen.
Door behalve de Krim ook delen
van de oostelijke Oekraïense re
gio's onder zijn invloed te bren
gen en mogelijk in te lijven,
denkt Poetin potentiële vijanden
op afstand te houden. Het Wes
ten, dat de afgelopen jaren de
steeds schrillere Koude Oor
log-signalen uit Moskou negeer
de, zal alles in het werk stellen
om Poetin in toom te houden.
Maar de Verenigde Staten en Euro
pa zullen niet bereid zijn een oor
log over Oekraïne te riskeren. Pas
als Poetin aanspraken maakt op
de Baltische landen, die lid zijn
van de NAVO, ontstaat een ge
heel nieuwe situatie.
Het Kremlin zegt
zich omsingeld te voelen
door de Europese Unie
en de NAVO.
LVIV - Het eventuele verlies van
de Krim aan Rusland is voor veel
Oekraïners nog daaraan toe. Hun
de angst is vooral dat het daar
niet bij blijft en dat Rusland zich
ook andere delen van Oekraïne
wil toe-eigenen. Vooral het kwijt
raken van de industrie in het oos
ten zou een enorm verlies voor
het land zijn.
Sinds het verdrijven van presi
dent Viktor Janoekovitsj en de
start van de crisis rond de Krim,
is de stemming in de stad Lviv in
het westen van Oekraïne omgesla
gen van lichtelijk optimistisch
naar angstig. Op het centrale
plein, waar anderhalve week gele
den werd gejuicht na de vlucht
van Janoekovitsj, worden nu voor
al gebedsdiensten gehouden. De
televisie toont de Oekraïense vlag
en spotjes waarin bekende Oekraï
ners zich uitspreken voor één
land.
Gewone Oekraïners zijn verbol
gen over de gebeurtenissen op
het schiereiland en vrezen dat het
einde nog niet in zicht is. „De
Russen proberen ons land op te
delen", zegt student Andrej Ko-
niuk (28). „Ze zoeken allerlei
kunstmatige manieren om dat
voor elkaar te krijgen: taal, cul
tuur, geografie. Zo ging dat ook in
de Sovjet-Unie."
De regiobesturen van Lviv en an
dere westelijke districten zijn
sinds deze week een opvangpro-
gramma gestart voor families op
de Krim die het gebied willen ver
laten. Volgens Oksana Jakovets,
coördinator bij de sociale dienst
van Lviv, hebben sindsdien bijna
honderd gezinnen zich in Lviv ge
meld, 'voornamelijk Krimtataren
en mensen die worden geïntimi
deerd'. De opvang was tijdelijk be
doeld. „Maar als de Krim zich wer
kelijk bij Rusland voegt, dan
wordt een terugkeer moeilijk."
EU laat Poetin tanden zien
Een actievoerster van de feministische groep Femen wordt bij het parlementsgebouw in Simferopol belaagd en even later afgevoerd, foto Bulent Doruk/HH
ANALYSE
RUSLAND
door onze correspondent
Wierd Duk
door onze correspondent
Michiel van Blommestein
