I
Elk geluid uit
Europa is
voor de
Oekraïners
'Brussel'
Wie de prominente optredens van
Nederlandse politici op het Onafhankelijk
heidsplein in Kiev zag, zou zomaar kunnen
denken dat Oekraïne zijn lidmaatschap van
de Europese Unie morgen mag afhalen.
Maar niets is minder waar: praten over
toetreding 'doet nu meer kwaad dan goed'.
VERDIEPING 9
Landen die in invloedssfeer Sovjet-Unie lagen, bezien de situatie vanuit een
ander perspectief Zij willen veel verder gaan om Oekraïne nu te helpen.
66 Mijn Poolse collega's zien
in het Oekraïne van nu
het Polen van toen
De crisis in Oekraïne legt een
gevoelige scheiding binnen
de EU bloot: tussen oost en
west in plaats van de traditio
nele tegenstelling tussen het
'rijke' noorden en 'arme' zuiden. „Mijn
Poolse collega's zien in het Oekraïne van
nu het Polen van toen", zegt Hans van Baai
en, rapporteur Oekraïne voor de Europese
liberalen (ALDE) in het Europees Parle
ment (EP).
De Russische dreiging op en rond de Krim
roept bij landen van achter het vroegere IJ
zeren Gordijn of in de Russische invloeds
sfeer heftige gevoelens op. De Poolse minis
ter van Buitenlandse Zaken Radoslaw Si-
korski dóet zijn best om het begrip Koude
Oorlog te vermijden, maar zijn verzoek
maandagavond om een nieuwe NAVO-ver-
gadering in Brussel werd gisteren gehono
reerd. Rusland heeft inmiddels een voor
stel van secretaris-generaal Anders Fogh
Rasmussen geaccepteerd om vandaag met
de NAVO om de tafel te gaan zitten. Polen
voelt zich bedreigd door het agressieve ge
drag van Moskou op de Krim.
Landen als Roemenië, Tsjechië maar ook
de Slovenen en Balten bezien de situatie in
Oekraïne vanuit een ander perspectief dan
Nederland of Groot-Brittanniê en gunnen
Oekraïne het EU-lidmaatschap dat zij zelf
in het vorige decennium verwierven.
Europarlementariër Jacek Saryusz-Wolski
van de Poolse partij Burgerplatform (onder
gebracht bij de christendemocraten) veeg
de vorige week nog de vloer aan met Van
Baaien nadat de Nederlander een zinsnede
over toekomstig EU-lidmaatschap voor
Oekraïne uit een resolutie van EP in
Straatsburg liet schrappen. Wolski verweet
Van Baaien gebrek aan solidariteit en noem
de diens optredens voor en onder de
pro-Westerse demonstranten in Kiev vori
ge maand 'symboolpolitiek'.
Wolski diende vervolgens woedend een
mondeling amendement in waardoor de re
solutie inclusief de gewraakte zin toch, en
in ruime meerderheid, werd aangenomen.
De meeste 'Westerse' pro-stemmers 'wil
den het feestje niet verstoren', meent Van
Baaien. Hij stemde tegen.
„De Polen willen dat Oekraïne tot de EU
toetreedt", zegt Bas Eickhout (Groen
links). „Maar dat expliciet opschrijven
wekt valse verwachtingen." Ook hij stak
zijn hand niet op voor het amendement.
Volgens hem zullen de pro-Westerse de
monstranten op het Onafhankelijkheids-
plein zich echter verraden voelen als de EU
zich nu door Moskou laat aftroeven. „De ge
loofwaardigheid van de EU is in het ge
ding. Er was een akkoord over verkiezin
gen en het aanblijven van president Janoe-
kovitsj. Dat is snel uit elkaar gevallen door
extreme krachten met wie we ons niet
moeten willen associëren. Maar kritiek
hoor je niet meer, ook niet toen het parle
ment het Russisch als officiële taal dreigde
te schrappen. President Poetin heeft daar
door iets te veel ruimte gekregen en na de
ontsporing hebben we het laten lopen."
Toen Rusland en Georgië in 2008 over
Zuid-Ossetië oorlog voerden, besloot de
EU op een top in Parijs de banden met Oek
raïne aan te halen. Op 9 september sloten
de EU-leiders met toenmalig president Vik
tor Joesjtsjenko een akkoord over een asso
ciatie-verdrag, niet over EU-lidmaatschap.
Dat kan ook niet zomaar: in het Verdrag
van Lissabon, artikel 49, staat dat elk Euro
pees land het recht heeft EU-lidmaatschap
aan te vragen. Elke nieuwe lidstaat moet
wel voldoen aan de zogenaamde Kopenha
gen-criteria voor democratie, mensenrech
ten, markteconomie en stabiliteit. Alle
EU-wetten moeten bovendien worden
overgenomen. Oekraïne voldoet bij lange
na niet aan de eisen om een aanvraag reëel
te maken. „Het vooruitzicht op lidmaat
schap hebben de Europese leiders of de mi
nisters van Buitenlandse Zaken ook nooit
gegeven", zegt Van Baaien. Maar zover
denkt de gemiddelde Oekraïense burger
niet. Hij ziet geen onderscheid tussen poli
tici die op een podium staan te oreren, eu
rocommissarissen, een Hoge Vertegenwoor
diger, allerhande nationale ministers, een
associatieverdrag of oostelijk partnerschap.
Het wordt allemaal op die grote hoop ge
gooid: het is allemaal Brussel.
WOENSDAG 5 MAART 2014
Elmar Brok, voorzitter van de commissie Buitenland
van het Europees Parlement, met de dochter van de
onlangs uit gevangenschap vrijgelaten oud-premier
van Oekraïne Joelia Timosjenko.
maar geen
lidmaatschap
door onze correspondent
Petra Janbroers
Hans van Baaien,
europarlementariër
Catherine Ashton, Hoge Vertegenwoordi
ger voor Buitenlandse Zaken en Veilig
heid van de Europese Unie legt bloemen
voor de gevallenen op het Onafhankelijk
heidsplein.
