iifóurnaal
BUITEN 7
De eenden zijn in bruidstooi. Nu de broedtijd weer aanbreekt hebben
de vogels -sommige al heel lang- hun zogenaamde eclipskleed geruild
en vooral de woerden zien er schitterend uit. Zo ook die twee brildui-
kertjes die niet ver van de dijk, ter hoogte van Kattendijke op de Oos-
terschelde dobberden. Ze vielen op door hun sierlijke bewegingen en
met de kijker was prachtig het prille begin van de balts te volgen. Het
mannetje spatte met kleine snavelbewegingen wat waterdruppels om
hoog en het eendje reageerde door met gestrekte nek en de snavel
recht naar boven de uitsloverij van het mannetje te volgen.
door Chiel Jacobusse
HET ZEEUWSE LANDSCHAP
m
Hoewel ze hun elegante baltsspel
op de Oosterschelde laten zien is
het zeer onwaarschijnlijk dat de
ze kleine eendjes hier gaan broe
den. Ze trekken naar het hoge
noorden om daar in bosachtige
omgeving in een holle boom
hun.nest te maken. De avances die wij te zien
krijgen zijn niet meer dan een voorspel.
In schril contrast met de subtiele en elegante be
wegingen van de brilduikertjes staan de territo
rium gevechten van de bergeenden. Die hebben
net zo goed met de aankomende broedtijd te ma
ken. In de broedtijd is de bergeend een agressie
ve en territoriale eenling die geen enkele soort
genoot in zijn omgeving duldt. Maar daar blijft
het niet bij: ook andere witte of bontgekleurde
vogels worden met veel bombarie uit het territo
rium verwijderd. Zo ontstaan er dikwijls hevige
gevechten waar soms wel zes of meer exempla
ren bij betrokken zijn. De gevechten zien er
heel woest uit, maar uiteindelijk vallen er zel
den of nooit serieuze gewonden. Zijn de vogels
eenmaal gesetteld dan kiezen ze een verlaten ko
nijnenhol of een andere goed verborgen plek
om daar de eieren te leggen.
De woerden van slobeenden lijken qua kleur
schakering wel wat op bergeenden maar hun ac
tiviteiten om een territorium te veroveren verlo
pen heel wat vreedzamer. De woerden cirkelen
-al of niet gadegeslagen door een eendje, al
zwemmend wat om elkaar heen en meestal
wordt het voor de toeschouwer niet duidelijk
wie van de twee het meeste indruk maakt. Dat
zie je pas als de uitverkorene er met het eendje
vandoor gaat, waarbij de andere woerd het nakij
ken heeft. De wilde eenden zitten allemaal in pa
ren in de polder. Momenteel vliegt zo'n eenden-
paar luid kwakend op als er iemand nadert en
dat is een teken dat hun territorium al vastligt.
Het kan ook zijn dat er al een nest met één of
meer eieren ligt, want het broeden van het
vrouwtje begint pas als het legsel van meestal^
tien tot twaalf eieren, voltooid is. Dat zorgt er
voor dat alle pullen (kuikens) gelijktijdig uit het
ei komen, en dat moet ook wel, want eenden
zijn rasechte nestvlieders die al na enkele ure
het nest verlaten en er maastal niet meer op te
rugkeren.
Ook de balts van de wilde eend is een sierlijk ge
beuren maar zodra de eendjes aan het broeden
zijn is het met de hoffelijke élégance gedaan. De
woerden zitten in de omgeving van het nest om
daar te waken tegen indringers. Als er iemand
nadert laten ze een zacht maar aanhoudend gek
waak horen. Voor het eendje het sein om zich
gedeisd te houden. Het ziet er allemaal heel lief
lijk en vreedzaam uit, totdat een vrouwtje zich
op haar eentje tussen de wakende woerden
waagt. Die vliegen haar massaal achterna en als
het vrouwtje landt op een onveilige plek dan vol-*"
gen er weinig verheffende taferelen, die je in
menselijke terminologie niet anders dan een
brutale groepsverkrachting kunt noemen. Daar
bij kan zo'n eendje zelfs het leven laten. Als de
partner van het eendje in de buurt is weet die
zijn concurrenten meestal wel snel te verjagen
en komt het eendje met de schrik vrij. Als de
rust eenmaal is weergekeerd staan alle woerden
weer op wacht alsof er niets gebeurd is. Waakza
me mannen die alert zijn op verstoring van hun
broedende dames...
WOENSDAG 5 MAART 2014
i.
Om elkaar heen cirkelende woerden van de slobeend.
Baltstijd van de eenden
Een vrouwtje brilduiker. foto's Chiel Jacobusse
Bergeenden in een territoriumgevecht.
