X -°<94%
X -°<72%
4
3D-printen voor gewone consument
ma
12 ECONOMIE
-3,44%
-1,49%
-2,66%
vwd group:
Volautomatisch aardappelsorteergebouw
Lamb Weston/Meijer in Kruiningen gaat
ten koste van twaalf arbeidsplaatsen.
I DOW JONES
I NASDAQ
IpAX
CAC40
16168,03
4277,30
9358,89
6708,35
4290,87
BEURS VAN AMSTERDAM
2,90%
0,93%
0,72%
I AEX
I AMX
1,81%
1,3733
+1,85%
+1,95%
KRUININGEN - Aardappelverwerker
Lamb We'ston/Meijer investeert
in Kruiningen 20 miljoen euro in
een nieuwe aardappelontvangst
en sorteerruimte. Dat past in de
ambitie om verder te groeien. Te
gelijk scheelt het twaalf arbeids
plaatsen.
Met de nieuwbouw, die medio
2015 gereed is, kan de producent
van diepgevroren aardappelpro
ducten en gedroogde aardappel-
vlokken straks aardappelen volle
dig automatisch ontvangen en sor
teren.
Lamb Weston/ Meijer zegt ermee
te willen voldoen aan de groeien
de vraag naar hoogwaardige aard
appelproducten.
Hoewel ook in de supermarkt ver
krijgbaar, lever Lamb Weston/
Meijer vooral veel aardappelpro
ducten aan de horeca. De aardap
pelverwerker, één van de grotere
in Europa, wil de komende jaren
de markt verder veroveren. „Ons
streven is de grootste van Europa
te worden. We werken aan nieu
we concepten en zetten ook meer
mensen in op onze afdelingen
marketing en sales", zegt Rinco
Boender, plantmanager in Krui
ningen.
Groei kan op twee manieren. De
grootste stappen maak je als pro
ducent door een concurrent over
te nemen. Lukt dat niet, dan is uit
breiding van productiecapaciteit
op de eigen fabrieksterreinen het
overwegen waard.
Lamb Weston/ Meijer heeft in Eu
ropa drie fabrieken in Nederland,
één in het Verenigd Koninkrijk
en één in Oostenrijk. Wie meewil
in de groeiwedloop moet zo effi
ciënt en kostenbesparend produ
ceren. Lamb Weston/Meijer instal
leert in het nieuwe pand dan ook
verschillende volautomatische
aardappelsorteerlijnen. „In Krui
ningen gebeurt het straks in één
vloeiende lijn: van binnenkomst
en sorteren van de aardappelen
tot het verwerken in de fabriek",
zegt Boender. Daarmee gaan wel
twaalf arbeidsplaatsen verloren.
„We zijn daarover in gesprek met
de Ondernemingsraad. Een deel
van de banen verdwijnt via na
tuurlijk verloop. Ook willen we
een aantal mensen herplaatsen in
het bedrijf', legt Boender uit.
De nieuwbouw vervangt verschil
lende productiegebouwen die
veertig tot vijftig jaar oud zijn.
Om geen productiedag te verlie
zen, wordt het nieuwe pand naast
de oude gebouwen opgetrokken.
Lamb Weston/ Meijer schakelt tij
dens de zomerstop in 2015 over
naar de nieuwe aardappel- en ont
vangstruimte, die aan de noord
oostkant van het fabrieksterrein
verrijst. De oude panden worden
daarna gesloopt.
Volgens Boender schept de nieuw
bouw ook ruimte om vrachtwa
genchauffeurs betere faciliteiten
te bieden. „Ze kunnen op het ter
rein parkeren en hier ook slapen.
Dat betekent minder overlast op
de Stationsweg en dus minder
klachten."
Lamb Weston Meijer begon in
1994 als joint venture tussen
Lamb Weston ConAgra Foods
(USA) en Meijer Frozen Foods
(NL). De productiecapaciteit be
draagt 650.000 ton. Lamb Weston
Meijer heeft ruim 1300 mede
werkers, van wie 700 in Kruinin
gen.
Hema biedt klanten de mogelijk
heid om op de website een arm
band of ketting en een bescherm-
hoesje voor hun telefoon te ont
werpen en te laten printen. Na
vijftien werkdagen heeft de klant
zijn product in huis. De sieraden
variëren van 19,95 tot 24,95 euro.
Telefoonhoesjes kunnen worden
gemaakt voor populaire telefoon
modellen als de iPhone 4 en 5 van
Apple en de Galaxy SIII en Ga
laxy S4 van Samsung. De prijzen
liggen tussen 12,95 en 19,95 euro.
3D-printers zetten een ontwerp
om in een tastbaar product door
dit laagje voor laagje op te bou
wen met kunststof, keramiek of
hout. Op die manier kunnen on
der meer speelgoed, sieraden, tele
foonhoesjes en allerlei kunstvoor
werpen gemaakt worden.
Dat naast talloze websites nu voor
het eerst een bekende winkelke
ten de printer inzet, is een door
braak volgens David Kemps, sec
torspecialist industrie bij ABN
Amro.
„Voor de detailhandel biedt de
techniek grote kansen. Het aantal
Nederlanders dat zelf zo'n printer
aanschaft, neemt snel toe. Maar
zelf printen zal vooral iets blijven
voor techniekliefhebbers en voor
mensen die graag nieuwe produc
ten bedenken."
David Kemps zegt dat diverse ke
tens plannen hebben om binnen
kort het voorbeeld van Hema te
volgen. „Dat Hema er nu mee be
gint, is een belangrijke stap. Veel
consumenten zullen er wel eens
van gehoord hebben, maar
3D-printen leek toch vooral iets
voor techneuten. Doordat zo'n be
kende winkelketen er nu mee be
gint, zullen veel mensen er voor
het eerst echt mee in aanraking
komen."
Amerikaanse en Engelse retailers
investeren al jaren in 3D-printen.
In Nederland leken winkelketens
tot nu toe weinig belangstelling
te hebben. Vreemd, vindt Kemps,
aangezien zij in tegenstelling tot
de vele webwinkels over een net
werk van fysieke vestigingen be
schikken. „Net als zelf 3D-prin-
ten, zou het thuis afdrukken van
foto's er eerder ook al toe leiden
dat mensen hun foto's niet meer
bij winkels laten afdrukken. Dat
is ook niet uitgekomen. Uiteinde
lijk heb je het liefst dat een profes
sional dat doet, die over de juiste
kennis en materialen beschikt."
Sinds 2011 zijn er in Nederland
3D-printers te koop voor thuisge
bruik. ABN Amro verwacht dat
grote ketens als Media Markt en
Dixons deze markt binnenkort
ook betreden. Bram de Zwart van
3D Hubs, een bedrijf dat gebrui
kers, van de printers met elkaar in
contact brengt, schat dat er op dit
moment tussen de drie- en vijf
duizend 3D-printers in Neder
land staan.
AEX INDEX 3 MRT 388,19-10,35 (-2,60%)
398I 420'A
382 36Q
12:00 16:00 jan feb mrt
opening: 16321,71
opening: 4261,42
opening: 9553,08
opening: 6809,70
opening: 4338,39
Ctac 8,47%
Croothandelsgebouwer8,90%
Novisource
Sopheon
Eurocastle
t Frietfabriek investeert fors
Lavide Holding
Pharming
Nedsense
Dico
AND
EURONEXT
-10,10%
-9,82%
-8,57%
-7,41%
-6,45%
AMSTERDAM - De Europese aandelenbeur-
zen sloten gisteren met zware' verliezen. De
dreiging van Russisch ingrijpen in Oekraïne
zorgde voor veel onrust op de wereldwijde fi
nanciële markten. De beurs in Moskou maakte
een koersval van bijna 11 procent. De Russi
sche centrale bank schroefde gisteren de rente
op van 5,5 naar 7 procent, waarschijnlijk om
de waardedaling van de roebel te stoppen. Eu
ropese bedrijven met grote belangen in Rus
land gingen in de uitverkoop. Ook Europese
banken die veel leningen hebben uitstaan in
Oekraïne en Rusland gingen achteruit.
WALLSTREET
NEW YORK - Wallstreet stond gisteren op ver
lies. De onrustige situatie in Oekraïne maakte
ook beleggers op Wall Street nerveus. De S&P
bereikte vrijdag nog het hoogste punt ooit,
maar nu deden beleggers in New York een
stap terug. Ook de Amerikaanse banencijfers
bepalen deze week de handel. Morgen komt
loonstrookverwerker ADP met de banengroei
in de private sector en vrijdag volgt het offi
ciële banenrapport van de Amerikaanse over
heid. Ook verschijnt morgen een rapport van
de Federal Reserve over de staat van de Ameri
kaanse economie.
Aegon
6,23
-0,30
-9.24
Ahold
13,44
-0,08
2,99
Air France-KLM
9,66
-0,34
27,38
Akzo Nobel
58,05
-1,96
3,04
ArcelorMittal
11,00
-0,47
-15,23
ASMl
62,30
-0,75
-8,44
Corio
33,66
-0,35
3,33
DSM
46,58
0,28
-18,51
Fugro
40,46
-1,66
-6,60
Gemalto
78,09
-3,41
-2,40
Heineken
47,81
-1,18
-2,59
ING
9,98
-0,59
-1,22
KPN
2,53
-0,06
7,85
Philips Koninklijke
24,64
-0,72
-7,51
PostNL
3,35
-0.11
-19,20
Randstad
44,50
-1,15
-5,63
Reed Elsevier
15,60
-0,28
1,33
Royal Dutch Shell A
26,19
-0,26
2,40
Imtech
1,91
-0,08
-10,31
SBM Offshore
10,85
-0,37
-26,69
TNT Express
6,86
-0,19
1,67
Unibail-Rodamco
188,30
-2,60
1,10
Unilever Cert
28,02
-0,71
-3,34
Wolters Kluwer
20,36
-0,56
-1,83
ziggo
32,90
-0,26
-0,92
slot
+/-
ytd%|
Aalberts
24,15
-0,34
4,21
AMG
6,88
-0,33
-11,12
Aperam
16,10
-0,19
19,96
Arcadis
27,02
-0,38
5,46
ASMl
27,52
-0,50
14,91
BAM
4,10
-0,22
8,35
Binck
8,05
-0,25
4,41
Boskalis
35,32
-0,95
-8,05
Brunei
45,82
-0,21
3,00
Corbion
16,00
-0,32
3,90
Delta Lloyd
20,28
-0,41
12,39
Eurocommercial Prop.
32,18
-0,42
4,29
Heijmans
13,48
-0,72
28,31
Nieuwe Steen Investments
4,50
0,01
-2,17
Nutreco
32,52
-0,47
-9,96
OCI
34,87
-0,57
6,52
Pharming
0,50
-0,05
246,85
Ten Cate
22,56
-1,44
-1,51
TKH
24,72
-0,68
-2,70
TomTom
4,49
-0,18
-12,81
UNIT4
38,72
0,12
0,95
USG
13,58
-0,22
40,12
Vastned
36,35
-0,25
10,20
Vopak
41,64
-0,80
-2,06
Wereldhave
60,96
-1,19
6,63
VALUTAMARKT
verkoop aankoop!
US dollar
1.28
1,52
Britse pond
0,76
0,90
Yen
122,90
153,45
Zwitserse frank
1.13
1.32
RENTE
10-jarige staatsobligatie
-3,01%
was 1,86%
VALUTA
verhouding euro/dollar
was 1,3775
GOUDPRIJS I OLIE
per troy ounce in US dollar actuele prijs vat Brentolie
$1.351,29
$111,20
Koersinformatie afkomstig van vwd group
www.vwd.eu - tel: 020 710 17 10
excellence in financial solutions
door Frank Balkenende
I Impressie van het nieuwe aardappelsorteergebouw dat Lamb Weston/ Meijer bouwt.
door Jelte Posthumus
AMSTERDAM - ledereen kan sinds
deze week bij de Hema een zelfont
worpen sieraad of telefoonhoesje
laten maken met een 3D-printer.
De techniek is niet nieuw, maar de
winkelketen brengt 3D-printen
voor het eerst naar de massa.
I Klanten kunnen bij de Hema
zelf armbanden, kettinkjes en
telefoonhoesjes ontwerpen en
laten uitprinten, foto's Hema
