De angst voor
de Russische
oorlogsmachine
Slachting op treinstation in Zuid-Chinese stad Kunming
BUITENLAND 7
Grijnzend zaten ze op hun tank.
Twee jongens, nog geen achttien
leken ze, met hun blozende, glad
de wangen, hun uniformen flad
derend om hun lijf, en ze lachten
als de Russen die ze waren: met
toegeknepen ogen en een mond
met niet meer alle tanden erin.
Hun tank was de eerste. De weg
voerde van Gori, de geboortestad
van Stalin, naar Tbilisi, waar de
Georgische president Mikhail
Saakashvili verbleef. Achter hen
strekte zich een colonne uit van
vele tientallen tanks, ronkende,
stinkende en glimmende beesten.
We keken naar de boerse gezich
ten van de jongens, hun noncha
lante zelfverzekerdheid, we hoor
den nog meer gelach en we begre
pen plotseling de radeloze angst
van de avond tevoren. Toen
schrok Tbilisi op van het gerucht
dat de Russen voor de poorten
stonden. Blinde paniek: huilende
vrouwen,, voorbij razende auto's
met inderhaast ingeladen huis
raad, gegil, geren in onduidelijke
richtingen: in een paar minuten
tijd, zo leek het, was de hele stad
overspoeld door chaos. Het was
loos alarm; de opstomende 'Rus
sen' bleken vluchtende Georgiërs,
maar in het donker had niemand
het verschil gezien. Er werd de
volgende ochtend wat besmuikt
gegrinnikt, maar de ontreddering
bleef in de lucht hangen.
Ongeveer op het moment dat wij
de tanks zagen, werd aan het eind
van de weg naar Gori de Neder
landse cameraman Stan Stori-
mans doodgeschoten door de Rus
sen. Een 'ongelukje', aldus Mos
kou. Collega's die erbij waren,
dachten er anders over. Wij stap
ten in onze auto en reden langs
de colonne. Op de radio hoorden
we twee berichten: er was 'een
buitenlandse journalist' omgeko
men en president Medvedev had
een staakt-het-vuren afgekon
digd. We waren bezorgd en opge
lucht; wisten niet wat we zouden
aantreffen in Gori, maar er werd
tenminste niet meer gevochten.
Plotseling verschenen er twee he-^
likopters boven de verder lege
snelweg. Ze vlogën laag en kwa
men heel hard op ons af. We za
gen vuur, we hoorden knallen,
ontploffingen, en als in een film
gooiden we de auto in een slip,
sprongen er uit en struikelden de
berm in. Vanuit de bosjes zagen
we de piloten langskomen, we za
gen ze zelfs grijnzen (of leek dat
maar zo?). De helikopters bleven
schieten, even verderop vloog een
huis in brand. Dit was de wapen
stilstand van het Russische leger.
Het is natuurlijk niet gezegd dat
de Russen in Oekraïne net zo te
keer zullen gaan als in de zomer
van 2008 in Georgië. De situatie
is anders en de belangen zijn an
ders. Maar ook al lossen de Russi
sche soldaten geen schot, de drei
ging van de oorlogsmachine mist
zijn uitwerking niet. Niet alleen
in Oekraïne, maar eigenlijk in alle
staten die voorheen bij de Sov
jet-Unie hoorden, kennen ze het
monster. En bij monsters blijf je
uit de buurt, als het even kan.
Reizigers in de rij voor een kaart
je werden volgens ooggetuigen
lukraak afgeslacht. Het resultaat:
een van de grootste aanslagen in
de recente Chinese geschiedenis
met zeker 34 doden en 130 gewon
den. Vier daders zijn gedood, één
is gepakt en zeker vijf zijn er nog
voortvluchtig.
Volgens de Chinese autoriteiten
is de aanslag het werk van Oeigoe-
ren: de moslimminderheid uit de
noordwestelijke provincie
Xinjiang. Waarom Kunming is uit
gekozen als locatie voor de aan
slag blijft gissen. De stad ligt op
2400 kilometer van de hoofdstad
van Xinjiang. Mogelijk speelt het
begin van het jaarlijkse Volkscon
gres woensdag in Beijing een rol.
Het ging al niet bepaald lekker
tussen de Oeigoeren en Chine
zen. Volgens de provinciale autori
teiten werden er in 2012 zo'n 190
aanslagen gepleegd in Xinjiang.
Recentere cijfers ontbreken, maar
zullen zeker zo hoog zijn. Vrijwel
wekelijks komen berichten naar
buiten van kleinere aanslagen in
Xinjiang of van de Chinese poli
tie die 'terroristen' neerschiet. In
oktober reed een SUV met een
Oeigoerse bestuurder op het Plein
van de Hemelse Vrede in op toe
risten; daarbij vielen vijf doden.
China telt ongeveer tien miljoen
Oeigoeren. Volgens mensenrech-
tengroeperingen worden zij stel
selmatig onderdrukt. Human
Rights Watch stelt dat Oeigoeren
gebukt gaan onder 'etnische dis
criminatie, zware religieuze en
toenemende culturele onderdruk
king'. De overheid rechtvaardigt
die 'in de naam van de strijd te-
Volgens de provinciale
autoriteiten werden er in
2012 zo'n 190 aanslagen
gepleegd in Xinjiang
gen separatisme en terrorisme'.
De mensenrechtenorganisatie
riep de regering vier dagen gele
den nog op om de bekende Oei
goerse hoogleraar Ilham Tothi vrij
te laten. Tothi werd vorige week
formeel gearresteerd Vanwege 'se
paratisme' en kan daarvoor de
doodstraf krijgen. 'Zijn arrestatie
is puur politiek', aldus Human
Rights Watch. Tothi schreef vorig
jaar een open brief aan het regime
waarin hij vraagt om onderzoek
De overheid rechtvaardigt
de onderdrukking 'in de
naam van de strijd tegen
separatisme en terrorisme'
naar de verdwijning van 34 Oei
goeren.
Op eerdere aanslagen en protes
ten in Xinjiang reageerde Beijing
met meer onderdrukking. De rela^
ties tussen Chinezen en Oeigoe
ren verslechterden daardoor.
Op Weibo, de Chinese variant
van Twitter, overheersten woe
dende reacties op de aanslag in
Kunming, zoals 'vertel me niet
dat de meesten wel deugen'. Toch
waren er ook opvallend beheerste
meningen. Han Han, een van Chi
na's populairste bloggers, schreef
dat hij het terrorisme veroordeelt^
'Maar we moeten onze haat niet
richten op een hele etnische
groep of religie.' Het is de vraag of
Beijing diezelfde terughoudend r
heid zal toepassen.
MAANDAG 3 MAART 2014
Bekende Russen die het als hun patriottische taak zien om hun broeders in
de Krim bij te staan: Aleksander Zaldostanov (links), leider van de Russi
sche motorbende Wolven van de Nacht, de rechts-populistische politicus
Vladimir Zjirinovski (boven) en de oud-wereldkampioen boksen Nikolaj Va-
loejev (onder), the Beast from the East, foto's Corbis/HH
door Mark van Assen
TBILISI - Als de Russen dreigen met
hun leger, berg je dan maar. Herin
neringen aan hun laatste oorlog, in
2008 in Georgië.
Stan Storimans foto HH
door onze correspondent
Camil Driessen
SHANGHAI - Gekleed in het zwart
en bewapend met kapmessen richt
ten zeker tien mannen en vrouwen
zaterdagavond een bloedbad aan
op een treinstation in de Zuid-Chi
nese stad Kunming.
