44 Het is een vinvis,
een dwergvinvis
van 8 a 9 nieter.
Geniet van dit
moment, beter
wordt het niet
REIZEN 19
m
I
li
:hauffeurs spreken er smalend
>ver. Weggegooid geld, conclude
ren ze. Maar gelukkig is het geen
'ools geld. Wie goed kijkt, ont-
lekt in de rechteronderhoek van
^et aannemersbord het teken van
le EU. Ja hoor, het staat er duide
lijk, project betaald door de EU.
Hen aftandse trein nadert, de pas
sagiers wachten op afgetrapte
idapstoelen aan de rand van het
aerron. Het gerenoveerde hoofd
gebouw is op slot.
In Kostrzyn lijkt alles min of
meer op instorten te staan. Al
thans in het oude deel van de
stad. Het huizenblok waar ik
moet zijn, ziet er onbewoonbaar
ait. Afgebladderd, verzakt, ge
scheurd. Zelfs in Loppersum zou
men daar nog van opkijken. Wat
Hen bouwval. Maar toch gaan er
mensen naar binnen. Vrouwen
met kinderen, vrolijke jongelui,
bier drinkende bouwvakkers. Aan
de achterkant van het pand komt
de flat tot leven. Bewoners ploe
gen zich door de modder naar
een trappenhuis. Dat geeft toe
gang tot de woningen die nog
steeds in gebruik blijken te zijn.
Sterker nog, alle etages zijn voor
zien van nieuwe kozijnen met
dubbel glas. Net zo als bij mij in
de straat, maar dan iets kleiner.
Wat een investering voor een
pand dat te vervallen is om aan te
pakken. Wie steekt daar nou nog
geld in? Het bord waarop van de
renovatie gewag wordt gemaakt,
hangt aan de gevel. Wederom
prijkt onderaan het logo van de
EU. De organisatie die de opknap
beurt betaalde.
Een van de meest authentieke
stukjes Kostrzyn vind je aan de
rand van het dorp. In de Bazar.
Een gezellige verzameling van
handeltjes in de meest uiteenlo
pende zaken. Van overduidelijke
troep tot smakelijke producten
van het platteland. De markt
wordt omzoomd door een groot
aantal restaurantjes. De Imbiss.
Gebakken aardappels, worst, ge-
De muziekcd's,
de pornovideo's,
de sigaretten en
de merkkleding.
Het kan allemaal
niet deugen
haktballen, soep. Vet, vetter,
vetst. Het klinkt niet best, maar
ik geef toe dat de braadworst su
bliem is en de gebakken aardap
pels net zo lekker als die van
mijn moeder.
Om mij heen zitten de marktbe-
zoekers te schransen. De meesten
doen dit met een brandende siga
ret in de mond of onder handbe
reik. Toch hangt er een bordje op
de deur, met een EU-bevel dat ro
ken binnen niet mag. Grappig ge
noeg staan de asbakken hoog op
gestapeld, precies onder dit dap
pere verbodsbord. Men paft er lus
tig op los.
Alles op de Bazar wordt omgeven
door een zweem van illegaliteit.
De muziekcd's, de pornovideo's,
de sigaretten en de merkkleding.
Het kan allemaal niet deugen.
De veelal Bulgaarse verkopers
zijn gekleed volgens hun laatste
mode. Leren jasje, glanzend zwar
te broek en zwarte schoenen met
omkrullende punten. Ze kennen
heel Europa en spreken alle talen.
Nee, Nederlands nou net niet.
Meteen moet ik denken aan de
uit ons land verdwenen huur- en
zorgtoeslag. Maar dat is, geloof ik,
niet zo netjes van mij.
Bij de hoofdingang speelt een ar
moedig driekoppig bandje droevi
ge volksdeuntjes. Wanneer de
markt op zijn einde loopt, wordt
rustig ingepakt. De lange bruine
jassen gaan uit, de gescheurde
hoedjes verdwijnen in de achter
bak. Verbaasd zie ik ze wegrijden
in hun nieuwe Audi A8. Stikja-
loers vraag ik me af wie die nou
weer gesubsidieerd heeft.
- A
H. v
w:
m
Sommigen raken er vastgevroren met cruiseschip, de gelukkigen lunchen dagen achtereen op het
buitendek, onder een strakblauwe lucht. Het kan op Antarctica, waar het weer de onvoorspelbare
factor is. Op de Zuidpool regeert de natuur en hebben pinguïns altijd voorrang.
e zijn amper een uur
onderweg op de eerste
dag van onze expedi
tie als Colin, 'the wha
leman', ons waar
schuwt. „Er cirkelt
een walvis rond onze
boot, nü kijken, op twee uur!" We zien een
vin die twee, drie keer onder water ver
dwijnt. Vervolgens steekt een puntige snuit
omhoog - de walvis hapt naar adem. Vervol
gens komt het dier recht op ons af. Op t me
ter diepte zwemt hij onder onze rubberboot
door. Ik staar hem in het linkeroog. Colin:
„Het is een vinvis, een dwergvinvis van 8 a
9 meter. Geniet, van dit moment, beter
wordt het niet."
Het kippenvel staat bij de meesten op de
rug, een enkeling gilt het uit van opwin
ding. Colin glimlacht slechts, hij is wel
meer gewend. Twee jaar van zijn werkzame
leven probeerde hij orka Keiko uit zijn ge
vangenschap te verlossen. Op alle mogelijke
manieren probeerde hij de orka, voor de
film later door Hollywood omgedoopt tot
Willy, terug te brengen naar de natuur. Het
lukte slechts ten dele, maar de uitputtende
pogingen gaven Colin faam in zijn vakge
bied. Het ontroert hem als hij erover vertelt.
Dat deze man één van onze begeleiders is, il
lustreert de kwaliteit van de crew op onze
Zuidpoolexpeditie. We hebben ook een wha-
lewoman, een birdman, een iceman, een geo
loog en een historicus. Het zijn mensen die
tomeloos enthousiast zijn over wat ze doen
- mógen doen: passagiers ervan overtuigen
dat the last continent voor de eeuwigheid
beschermd en onafhankelijk dient te blij
ven. Wij, 114 passagiers, zijn gewillig. Nie
mand is hier voor zon, bier of vrouwen, wij
willen dingen zien. En alles wat we zien,
wordt door hen met gezag geduid. Tijdens
lezingen, maar meestal live vanaf het dek.
Het buitendek van ons schip, Sea Spirit, is
de plek waar je moet zijn. Ik sta er urenlang;
vroeg in de ochtend of vroeg in de nacht,
het wordt immers maar drie uur per etmaal
donker. Het dek biedt fenomenale vergezich
ten op ijsbergen - dat ijs zó mooi kan zijn!
Je kunt er zeevogels, zoals albatrossen, spot
ten en per dag één of twee keer een walvis.
Niets mooier dan in de ochtend in je eentje
een buitrug ontdekken. Je wordt wel geacht
meteen de rest van het schip te alarmeren,
zodat iedereen kan meegenieten. Als het bij
zonder is, zoals die ene keer dat iemand een
familie orka's spotte, keert het schip. Dan is
het dringen op de boeg. In dat opzicht is een
cruise naar Antarctica als een safari, waar de
jeeps tijdens game drives soms op een hoop
je staan bij een leeuwenfamilie.
Voor het zien van zeeleeuwen en pinguïns
hoeft niemand zich in te spannen. Ze dui
ken overal op en trekken zich op Antarctica
niets aan van bezoekers. Zeehonden blijven
liggen zonder op te kijken, pinguïns wande
len, krijsen, paren of broeden gewoon door,
ook omdat onze begeleiders er gedecideerd
en continu op wijzen dat pinguïns, zeker als
ze uit het water op weg zijn naar hun nest,
'altijd voorrang hebben'.
We moeten 5 meter afstand houden, want
hier regeert de natuur. Antarctica is immers
van niemand. Delen ervan staan weliswaar
aangegeven op de landkaarten van Argenti
nië en Chili, maar dat zijn slechts claims.
Tientallen landen menen aanspraak te kun
nen maken op de Zuidpool, op basis van lig
ging of succesvolle ontdekkingsreizen. Maar
het moratorium waarin is vastgelegd dat on
derzoek en vrede tot 2041 het leven op Ant
arctica bepalen, wordt wereldwijd gerespec
teerd na decennia van walvisvaart.
De dagen op Antarctica-cruises verlopen vol
gens een vast patroon: vroeg uit bed, in de
ochtend een cruise per rubberboot, een wan
deling op land in de middag. Omgekeerd
kan ook; het hangt elke dag weer af van de
weersomstandigheden die moeilijk voorspel
baar zijn en extreem snel kunnen wisselen.
Antarctica kwam rond de jaarwisseling in
de belangstelling toen een Russisch schip
vast kwam te zitten in het poolijs. Er zijn
ook toeristen die tijdens hun reis voorname
lijk sneeuw zien, of mist. Vier seizoenen
kunnen op Antarctica in een paar uur tijd
passeren, wil het cliché. Reden waarom je al
leen dik ingepakt (advies: vier lagen) van
boord mag.
Voor wie terugdeinst bij de gedachte aan
gruwelweer: je kunt ook mazzel hebben. Ik
gebruikte in november (zomertijd op de
Zuidpool) een halve tube factor 30 ter be
scherming tegen de zon. Het was er ideaal
skivakantieweer: 5 tot 13 graden, stralende
zon, strakblauwe lucht. Vijf achtereenvol
gende dagen lunchen op het buitendek.
Geen handschoenen aan, permanent een
zonnebril op.
De mooiste dag gebruikte de bemanning
voor de polar plunge. Dat is een sprong in
het poolwater van 2 graden. Duiken is niet
verstandig, want dat leidt bij de meesten tot
acute hoofdpijn. De whirlpool op het buiten
dek en een uitbundige barbecue na afloop
verzachtten de pijn, in combinatie met een
certificaat en: een goed verhaal voor thuis.
Alleen op de weg terug naar de haven van
Ushuaia (Vuurland, Argentinië) hadden wij
last van de elementen. Door de 7 tot 8 meter
hoge golven in de beruchte Drake Passage
had slechts een klein deel van de passagiers
de laatste avond trek in eten. Ik zat urenlang
onbeweeglijk voor een raam, starend naar
de horizon, vechtend tegen braakneigingen.
Het was ook tijd om te lijden, vond Colin:
„Er zijn mensen die twee, drie keer naar de
Zuidpool gaan om te ervaren en te zien wat
jullie hebben beleefd. You guys were so
damn lucky!"
ZATERDAG 22 FEBRUARI 2014
AMERIKA
ANTARCTICA
AUSTRALIË
v - X
-
0-
Kt v si
J*
E
I
Zinderende
Zuidpool
door Erik van Cruijthuijsen
reageren?
1^/ reizeri@depersdienst.nl
