Lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en
transgenders hebben het relatief goed in het
Nederlandse leger. Toch is er nog een wereld
te winnen. Op buitenlandse missie gaat
menigeen terug de kast in.
6 SPECTRUM
Ze drukten
me op het
hart: kom er
niet mee
naar buiten,
dat is
gevaarlijk
Het was jarenlang
de regel in het
Amerikaanse le
ger: 'Don't ask,
don't teil'. Als je
als homoseksuele
militair zelf niet
over je seksuele geaardheid begon, en
verder niemand ernaar vroeg, bleef je
verzekerd van je baan.
Tijden zijn veranderd. Wie nu in het
Amerikaanse leger dient, mag open
lijk voor zijn of haar homoseksualiteit
uitkomen. Toch behalen de Amerika
nen slechts een veertigste plaats op
een wereldwijd overzicht van legers
die het goed of slecht doen als het
gaat om de behandeling van lesbien
nes, homoseksuelen, biseksuelen en
transgenders. De index werd deze
week naar buiten gebracht door het
onderzoekscentrum The Hague Cen
ter for Strategie Studies (HCSS).
Dat de VS niet hoger scoren, heeft on
der meer te maken met het feit dat
voor transgenders geen plek is in het
Amerikaanse leger. De meesten hou
den hun privéleven verborgen voor
collega's en leidinggevenden. „Terwijl
Amerikaanse transgenders vaker dan
gemiddeld kiezen voor een carrière
als militair", zegt HCSS-onderzoeker
Joshua Polchar, die de index met colle
ga Tim Sweijs samenstelde.
Uit onderzoek van de National Trans-
gender Discrimination Survey blijkt
dat van alle transgenders 20 procent
in het leger heeft gediend, tegenover
10 procent van de gehele bevolking.
Dat is niet omdat bijvoorbeeld een
man die oorspronkelijk in een vrou
wenlijf is geboren, extra zijn best wil
doen om zijn mannelijkheid te bewij
zen. „Transgenders kampen vaak met
zo veel problemen, dat een loopbaan
in de burgermaatschappij veel drem
pels opwerpt", verklaart Polchar.
Nee, dan de Nederlandse krijgsmacht.
Die neemt een gedeelde tweede plek
in, samen met dat van Groot-Brittan-
nië. Alleen Nieuw-Zeeland staat daar
nog boven. Daarmee verkeren we in
dezelfde regionen als onder meer Zwe
den, Australië, Canada, Denemarken,
België, Israël, Spanje, Frankrijk en
Duitsland. Niet toevallig zijn dat ook
bijna alle landen waar het homohuwe
lijk gelegaliseerd is. Erkenning en lega
lisering van het homohuwelijk is één
van de ruim twintig indicatoren die
gebruikt zijn om homovriendelijk
heid langs de meetlat te leggen. Een
andere factor is het bestaan van regel
geving die discriminatie op basis van
seksuele geaardheid binnen het leger
verbiedt. Of vertegenwoordiging van
de krijgsmacht op evenementen die
de maatschappelijke acceptatie van ho
moseksualiteit bevorderen.
Brazilië herbergt de Sao Paulo Gay
Pride, één van de grote homovriende-
lijke evenementen ter wereld. „We
hebben echter geen bewijs gevonden
dat het Braziliaanse leger meedoet",
stellen de onderzoekers. Daarbij komt
het geval van een militair die in 2008
gevangen werd gezet, nadat hij publie
kelijk uit de kast kwam. Een 26e plek
dus voor Brazilië.
Heel grote verrassingen blijken niet
.uit de index, of het moet de voetnoot
bij Iran zijn. Het land staat te boek als
zeer homofoob en neemt een lage
plek in op de index: 102. „Maar wie
daar transgender is, kan rekenen op
steun van overheidswege om van ge
slacht te veranderen", zegt Polchar.
Het is de eerste index in zijn soort,
vermelden de onderzoekers met on
verheelde trots. Alleen al daarom is
het een mijlpaal in de militaire ge
schiedenis. Want als het binnen poli
tie en defensie goed is geregeld, weer
spiegelt zich dat uiteindelijk in de rest
van de maatschappij. Het geld voor
het onderzoek kwam van het Neder
landse ministerie van Defensie, het
initiatief kwam van HCSS.
De hoge score van Nederland lijkt een
beetje op het weinig verrassende re
sultaat van 'een slager die zijn eigen
vlees keurt'.Waarom zou een Neder
landse overheid zich zorgen maken
over homoseksualiteit in legers van
andere landen? Dat lijkt een legitieme
vraag, maar de krijgsmacht van nu
staat allang niet meer op zichzelf.
„De grootste uitdaging van het leger
in de 21e eeuw is omgaan met diversi
teit", verklaart HCSS-onderzoeker
Tim Sweijs. Op het moderne slagveld
is diversiteit een strategische capaci
teit geworden. „Het leger moet rekru
teren uit een bevolking die multicul-
tureler is dan ooit tevoren. Het is inte
ressant dat de krijgsmachten die veel
vredesmissies uitvoeren, bovenin de
regionen van de index zitten."
Militairen moeten het niet alleen pret
tig hebben als ze veilig binnen de mu
ren van één van de Nederlands kazer
nes verkeren, maar ook als ze in een
conflictgebied zijn. Het kan zomaar
gebeuren dat een homoseksuele mili
tair wordt afgeraden deel te nemen
aan een buitenlandse missie. En niet
alleen het conflictgebied kan voor
spanningen zorgen. Als 'onze jongens
en meisjes' internationaal moeten sa
menwerken, bijvoorbeeld onder de
vlag van de NAVO of de VN, krijgen
ze te maken met krijgsmachten die
mogelijk anders naar homoseksuali
teit kijken. „Veel homoseksuele mili
tairen gaan om die redenen tijdelijk
ff
Peter Kees Hamstra
Ook op een missie moet
door Lilian Dominicus
foto's llvy Njiokiktjien/HH
