Macht is nog steeds een mannenzaak. In Zee
land, en ook in Nederland en de rest van
Europa. Maar daar komt verandering in, zeggen
onderzoekers en deskundigen. Het is een kwes
tie van heel lange adem.
12 MACHT IN ZEELAND
Top-10 vrouwen
Je hoort
vaak: 'we
wilden best
een vrouw,
maar de
beste kandi
daat
was nu
eenmaal
een man'
Vrouwen zijn fors in
de minderheid in
de ranglijst van in
vloedrijke Zeeuw
en. Karla Peijs, de
hoogst genoteerde
vrouw, moet zeven
mannen voor zich dulden in de rang
lijst. In de top 25 staan drie vrouwen.
Een magere score, zou je zeggen. Maar
landelijk en Europees gezien valt Zee
land niet bijzonder uit de toon.
De weg naar de machtige posities is
voor vrouwen moeilijker dan voor
mannen. Op universiteiten en hoge
scholen hebben vrouwelijke studen
ten al jaren de overhand, én ze preste
ren beter dan hun mannelijke me
destudenten. Toch dringen vrouwen
nog steeds maar mondjesmaat door
tot topposities. Van de commissaris
sen en bestuurders bij 85 beursgeno
teerde bedrijven in Nederland is 13,7
procent vrouw, blijkt uit de Female
Board Index. Mijntje Lückerath-
Rovers, hoogleraar corporate gover
nance bij de Tilburg University, stelt
dit overzicht elk jaar samen.
Een rapport van de Europese Commis
sie uit 2013 geeft een iets positiever
beeld. Daarin staat dat bijna een
kwart van de besturen van grote Ne
derlandse bedrijven uit vrouwen be
staat. Als je naar andere Europese lan
den kijkt, doet Nederland het niet
slecht. Alleen in Finland, Letland,
Frankrijk en Zweden zijn vrouwen be
ter vertegenwoordigd.
Buiten de EU-grenzen zijn topbestu-
ren in IJsland en Noorwegen het
meest evenwichtig verdeeld. In die
landen is respectievelijk 48,9 en 41,9
procent van de bestuurders vrouw.
De reden? Een vrouwenquotum. In
Noorwegen moet veertig procent van
de commissarissen vrouw zijn.
De EU wilde ook zo'n quotum invoe
ren, maar Nederland houdt het bij
een wettelijk streefcijfer: in 2016 moet
30 procent van de van de raden van
bestuur en raden van commissarissen
uit vrouwen bestaan. Wordt dat per
centage niet gehaald, dan moeten be
drijven in het jaarverslag vermelden
hoe ze de man-vrouw verhouding in
de toekomst gaan verbeteren. In Zee
land zijn Nathalie de Muynck (Zee
land Refinery) en Danny Hollestelle
(Koninklijke Hollestelle Groep) de
enige vrouwen die aan het hoofd
staan van een groot industrieel
bedrijf.
Hoogleraar Lückerath ziet het
aantal vrouwen in topfunc
ties de laatste jaren stijgen. Niettemin
noemt ze het aantal vrouwen in de bo
venste regionen van de Zeeuwse lijst
'erg laag'. „Vrouwen zijn op allerlei ni
veaus met een inhaalslag bezig, maar
het duurt het langst tot ze de absolute
top bereikt hebben. Daarom zie je de
opkomst van vrouwen in die cijfers
nu nog het minst terug." Karla Peijs
wijt het lage aantal Zeeuwse vrouwen
aan een wat conservatieve houding in
de provincie. „Men is niet zo geneigd
om te veranderen. Als er een nieuwe
bestuurder moet komen, wordt niet
snel aan een vrouw gedacht." Als com
missaris van de Koningin pleitte Peijs
voor vrouwelijke burgemeesters in
Zeeland. „Ik houd niet van mannen-
culturen. Mannen vertonen haantjes
gedrag en vrouwen willen samenwer
ken. Dat is precies wat we nodig heb
ben in Zeeland. Een gemixt gezel
schap is het best: dat houdt de negatie
ve kanten van beide seksen in toom.
Zo komt het beste naar boven. En
waarom zou je de helft van de talen
ten buitensluiten?"
Bedrijven met vrouwen in raden van
bestuur zouden ook beter presteren,
is aangetoond in onderzoeken.
Lückerath: „Een goede man/vrouw
verdeling in de top van een bedrijf
zorgt voor een betere aansluiting met
klanten, werknemers en producten.
Als je de helft van je omzet uit China
haalt, moet je zorgen dat er een Chi
nees in de raad van bestuur zit. Be-
staat de helft van je klanten uit vrou
wen, dan is een bestuur met alleen
mannen geen goede afspiegeling van
je stakeholders."
Nog te vaak gaat het mis bij het aan
stellen van nieuwe bestuurders,
merkt Lückerath. „Je hoort vaak: 'we
wilden best een vrouw, maar de beste
kandidaat was nu eenmaal een man'.
De vraag is of zittende mannelijke be
stuurders zich in zo'n geval niet te
veel laten leiden door hun eigen voor
keur of herkenning. Ze zijn ervan
overtuigd dat ze de beste kandidaat ge
kozen hebben, maar die keuze is vaak
gebaseerd op gevoel. Het niet herken
nen van kwaliteit is hun tekortko
ming. Vrouwen worden zo buitenge
sloten, al is het niet bewust. Het is be
langrijk dat besturen de selectie van
nieuwe leden objectiveren en andere
perspectieven horen. Bij het benoe
men van hoogleraren, bijvoorbeeld,
gebeurt dat al. Daar is het een vereiste
dat in de adviescommissie ook vrou
wen zitten."
Daarnaast pleit Lückerath voor meer
mogelijkheden om gezin en carrière
te combineren, omdat talentvolle,
hoogopgeleide vrouwen nog te vaak
niet doorstromen als ze kinderen krij
gen. „Een bedrijf kan daarin facilite-
ren door bijvoorbeeld flexwerken in
te voeren. Als je kinderen hebt, is het
een zegen als je niet om acht uur op
kantoor hoeft te staan. Juist in de pe
riode tussen de 30 en 40 jaar helpt dat
vrouwen heel erg. Zo betekent het
krijgen van kinderen niet meteen dat
het zicht op de top verdwenen is."
De Stichting Talent naar de Top helpt
bedrijven en instellingen om te zor
gen voor een betere man-vrouw verde
ling in de leidinggevende posities.
Succesvolle vrouwen als Sybilla Dek
ker en Gerdi Verbeet zetten zich in
voor dit doel. Dat zorgde in 2012 voor
een lichte stijging bij de aangesloten
organisaties.
De Female Board Index van Lückerath
laat de afgelopen jaren zien dat vrou
wen fors aan terrein winnen. Wel
licht heeft het streefcijfer daar een rol
in gespeeld, denkt ze. „Bedrijven zijn
er actiever mee bezig. Voor beursgeno
teerde bedrijven geldt dat helemaal:
ze willen hun best doen, omdat het
een groter maatschappelijk thema ge
worden is. Jonge vrouwen vinden het
normaler om vier dagen te blijven
werken als ze kinderen krijgen. De
maatschappelijke opinie, dat het niet
goed is om te blijven werken, veran
dert. Dat móet ook in de toekomst z'n
effect hebben."
Peijs ziet ook in Zeeland verbetering.
„Op een cruciale positie als de Veilig
heidsregio heeft een vrouw de leiding
en we hebben twee vrouwelijke burge
meesters. Het gaat vanzelf, daar ben
ik niet pessimistisch over. Ik zie over
al vrouwen, veel meer dan vroeger.
Toen we in 2012 beschermvrouwen
zochten voor de Sluiskiltunnel, kwam
daar zó veel kwaliteit op af. Echt ge
weldig! In Zeeland bestaan niet zo
veel heel hoge functies, maar die top
vrouwen zijn er echt."
De vrouwen
door Cornelleke Blok
1 Karla Peijs, oud-minister, oud-cdk
2 Barbara Oomen, dean University
College Roosevelt, specialist
Mensenrechten
3 Carla Schönknecht-Vermeulen,
gedeputeerde
4 Ria Geluk, initiatiefnemer
Watersnoodmuseum
5 Letty Demmers, oud-korpschef
politie Zeeland, waarnemend
burgemeester Vlissingen
6 Hennie van Meerkerk, directeur
Scalda
7 Loes Meeuwisse, wethouder in
Goes
8 Scarlett Kwekkeboom,
ondernemer
9 Elly Brand, directeur kinderopvang
organisatie Kibeo, toezichthouder
10 Mirjam van Zuilen, hoofd commu
nicatie Delta, toezichthouder
komen
