Probleemgezinnen
arbeidsgehandicapten
Ouderen en
hulpbehoevenden
VERDIEPING 11
Wat verandert er?
Bijna alle mensen die
langdurige zorg nodig
hebben zijn nu nog aan
gewezen op een collec
tieve verzekering, de
AWBZ. Het kabinet zet
daar het mes in. Voor mensen die
al in een verpleeghuis of soortge
lijke instelling wonen, bijvoor
beeld zwaar dementerenden, ver
andert er niets. Zij blijven AW-
BZ-verzekerd. Verzorging of ver
pleging aan huis gaat echter over
naar de zorgverzekeraars, die nu
ook al huisartsbezoek, medicijn-
kosten en ziekenhuisopname ver
goeden. Een ander stukje van de
AWBZ, de persoonlijke begelei
ding, gaat over naar de gemeen
ten. Zo'n 180.000 Nederlanders
maken daar gebruik van. Ouderen
die naar de dagopvang gaan of psy
chiatrisch patiënten die hulp krij
gen bij zelfstandig wonen, wen
den zich vanaf 2015 dus tot het
stadhuis.
Hoe gaan gemeenten dat doen?
Gemeenten bieden nu al via het
WMO-loket ondersteuning door
bijvoorbeeld een rolstoel beschik
baar te stellen, aanpassingen van
het interieur uit te laten voeren of
door te zorgen voor huishoudelij
ke hulp. Ook voor persoonlijke be
geleiding kunnen mensen straks
bij dit loket terecht. De gemeente
kijkt met de aanvrager of die daar
voor in aanmerking komt.
Risico?
Gemeenten hebben nauwelijks er
varing met het beoordelen of ie
mand recht heeft op persoonlijke
begeleiding en met het inkopen
van die zorg. De overheveling
gaat bovendien gepaard met een
bezuiniging van 140 miljoen euro.
Daar komt nog een bezuiniging
van 40 procent (600 miljoen eu
ro) op de huishoudelijke hulp bo
venop.
Het kabinet verwacht dat meer
mensen zelf een schoonmaker be
talen of een beroep doen op fami
lie of vrienden. Maar het is de
vraag of bijvoorbeeld ouderen
met een klein pensioentje of een
beperkt sociaal leven dat straks
nog kunnen betalen of zelf kun
nen regelen.
Wat verandert er?
Gemeenten krijgen
vanaf 1 januari de ver
antwoordelijkheid
over bijna alle jeugd
zorg. De doelgroep va
rieert van kinderen
en pubers met een
licht verstandelijke beperking tot
aan jongeren die met justitie in
aanraking zijn gekomen, jeugd
zorg nodig hebben of met psychi
sche problemen kampen. Ook
kan het om opvoedhulp gaan. De
zeggenschap over jeugdzorg ligt
nu nog grotendeels bij de provin
cies. Opvallend detail: met de
nieuwe Jeugdwet verandert het
'recht op jeugdzorg' in een 'jeugd-
hulpplicht' voor gemeenten. Dat
klinkt weinig verschillend, maar
het komt erop neer dat het min
der 'u vraagt, wij draaien' wordt
dan het was.
Hoe gaan gemeenten dat doen?
Gemeenteambtenaren gaan niet
zelfhulp bieden maar ze moeten
wel de juiste hulp inkopen bij psy
chiaters, jeugdzorginstellingen en
de jeugdreclassering. Gemeenten
krijgen straks totale vrijheid in
het inkopen van zorg. Dit maat
werk moet de zorg verbeteren en
verhinderen dat verschillende in
stanties nog langer langs elkaar
heen werken. Ook moet het goed
koper dan nu, tot zo'n 15 procent.
Zo bezuinigt het kabinet uiteinde
lijk structureel 450 miljoen euro
per jaar. De regering vindt dat kin
deren eenvoudiger kunnen wor
den behandeld. Ze zouden nu on
nodig vaak een medisch stempel
krijgen.
Risico?
De vrees bestaat dat gemeenten
onvoldoende zorg inkopen. Of
dat ouders van kinderen met ern
stige psychiatrische problemen
eerst worden afgescheept met op
voedkundige cursussen terwijl
het kind een psychiater of psycho
loog nodig heeft. Ook kunnen er
grote verschillen ontstaan tussen
gemeenten. Ze zijn immers vrij
om naar eigen inzicht hulp in te
kopen. Maar ook nu zijn er al pro
blemen: volgens kenners schieten
gemeenten te weinig op met het
in de steigers zetten van de nieu
we jeugdhulp, terwijl er nog min
der dan een jaar de tijd is.
budget en moeten zoveel moge
lijk maatwerk leveren. Zo mogen
zij zelf bepalen hoe zij maatrege
len - zoals de strafkorting of de te
genprestatie - vormgeven. Om ar
beidsgehandicapten aan het werk
te helpen, beloven bedrijven en
de overheid om 125.000 banen te
scheppen. Bedrijven die gehandi
capten in dienst nemen, ontvan
gen loonkostensubsidie.
Risico?
Het budget voor werkbemidde-
ling gaat met 1,7 miljard euro om
laag. Het risico bestaat dat niet al
le mensen het broodnodige steun
tje in de rug zullen krijgen. Ste
den met veel werklozen zien op
tegen het bureaucratische appa
raat dat moet worden opgetuigd
om de tegenprestatie te coördine
ren. Ook wordt gevreesd voor ver
dringing. Een uitkeringsgerechtig
de die moet schoffelen kaapt
werk weg bij de hovenier. Ook
zou er willekeur kunnen ontstaan
omdat in de ene gemeente vier da
gen 'tegengepresteerd' moet wor
den, terwijl in de buurgemeente
het volgen van een cursus vol
staat.
ZATERDAG 22 FEBRUARI 2014
