FZC Overzicht houden in volstrekte chaos
23
Johan Cruijff
werkt niet mee
KIJKTIP zondag 1950 uur
Johan. Logisch is anders is het al veelbesproken
televisie-vierluik over het leven van Johan Cruijff
én zijn familie. Veel heilige huisjes gaan omver.
Bij de VPRO zullen ze - zeker
binnenskamers - alleen maar
blij zijn met de felle reacties
op de dramaserie Johan. Lo
gisch is anders. 'Het zou mijn
gezin kunnen schaden', stelde
de legende zelf in de Tele
graaf, benadrukkend dat hij geen enkele
medewerking heeft verleend. Ook zelfbe
noemd Cruijff-kenner Johan Derksen rea
geerde op voorhand kritisch.
Aandacht verzekerd dus voor een vrolijk
stukje volkstoneel in een lange VPRO-tra-
ditie. Maar het geeft, eerlijk is eerlijk, meer
een tijdsbeeld van de jaren zeventig en
tachtig, dan dat de kijkers veel (meer) te
weten komen over voetballer Johan Cruijff.
„Het is vooral een héél positieve kijk op
zijn carrière", zegt acteur Reinout Scholten
van Aschat. Hij is één van de vertolkers
van de jonge Cruijff: met nóg kortere voet
balbroekjes dan de echte Cruijff ooit droeg,
lange lokken en een maffe, grote bril. In
het stadion laat deze Cruijff geniale acties
zien, in de serie zitten archiefbeelden.
Thuis is hij een sul, die de balletvoorstel
ling van één van zijn dochters mist én op
een haar na ook de geboorte van zoon Jor-
di. Omdat hij zo nodig moet voetballen.
Geen wonder dat vrouw Danny ontploft
als zij in Barcelona het gezin draaiende
houdt, terwijl Johan het erin Duitsland
van neemt. Na de van Brazilië gewonnen
halve finale tijdens het WK van 1974 be
landt hij in een zwembad vol naakte vrou
wen. Foto's van het feestje komen in de
krant: Cruijff: Sekt und nackte Madchen.
Danny is boos. Zó boos, dat ze de telefoon
tjes van haar schuldbewuste echtgenoot
niet beantwoordt. De voetballer is daarover
zo ontdaan, dat hij er niet 'staat' in de
WK-finale. Nederland verliest en een natio
naal trauma is geboren.
Zou het zo gegaan zijn? „Weet je, als er
toen een camera had gestaan en die had ge
registreerd wat er was gebeurd, was het al
lang klaar geweest", stelt Scholten van
Aschat. „Nu is het allemaal heel spannend
geworden omdat het niet is vastgelegd. Er
is een enorme mythevorming ontstaan."
Droogjes: „Ik was er niet bij."
Het geeft hem de vrijheid 'heel licht en
met humor' zijn eigen interpretatie van
Cruijff te spelen én en passant af te reke
nen met het trauma. Zo voelt ook Ian Bok
het. „Er is behoefte aan verlichting. Over
dat trauma van 1974 kan een mens niet eeu
wig blijven klagen", stelt de acteur die in
de serie de rol van de oudere Cruijff speelt.
Juist de humor, de toffe jarenzeventigmu-
ziek en de algemene vrolijkheid van de se
rie kunnen dat trauma nu definitief de we
reld uit helpen, denkt Bok.
Een en ander beperkt zich niet tot 1974.
Bijna alle heilige huisjes gaan omver.
Neem alleen de jonge Danny Cruijff. Wie
denkt dat de eerste echte voetbalvrouw in
de Nederlandse geschiedenis bescheiden,
serieus en op de achtergrond leefde, komt
in de serie bedrogen uit. De broodmagere
Bracha van Doesburgh vertolkt haar als
een voluptueuze, rappe Amsterdamse
volksmeid, die de een na de andere oneli
ner afvuurt. „Er zijn maar weinig beelden
van Danny. Die heb ik een stuk of vijftig
keer teruggespoeld. Maar ik doe het toch
op mijn manier", zegt de actrice. Contact
met de echte Danny heeft ze niet gehad.
„Ik hóóp dat ze er zelf blij mee is. Dat geldt
ook voor Johan. Misschien is hij wel blij
verrast als hij de serie ziet. Al lijkt het me
ook raar als ze een serie over je leven ma
ken terwijl je nog leeft."
Actrice en schrijfster Elle van Rijn, die Dan
ny op oudere leeftijd speelt, benadrukt het
respect voor de Cruijffs waarmee is ge
werkt. „Als schrijfster zou ik Danny's leven
wel in een boek willen vertellen. Maar daar
voor, vind ik, moet je iemand écht leren
kennen. In haar hoofd kruipen. Zeker we
ten dat alle woorden kloppen. „Bij Danny
blijf ik daar verre van. Daar is het juist
mijn eigen interpretatie."
En dat geldt in feite voor de hele serie. Jo
han Cruijffkan dus gerust zijn.
Johan. Logisch is anders is een vier
luik van Pim van Hoeve (1967),
die eerder voor de VPRO drama
maakte over het leven van (prins)
Bernhard Schavuit van Oranjeen
Beatrix Oranje onder vuur). Voor
de serie over Johan Cruijff zegt
de VPRO uitgebreid research te
hebben gedaan. Er is contact
geweest met de Johan Cruijff
foundation, maar de voormalig
voetballer zelf verleende geen
medewerking aan de serie.
ZATERDAG 22 FEBRUARI 2014
zJÊèÈ
Media
Toneel tegen voetbaltrauma
door Jeroen Dirks
Reinout Scholten van Aschat als Johan Cruijff en Bracha van Doesburgh als Danny: „Het werd
spannend, omdat het nooit is vastgelegd. Er ontstond mythevorming." foto Guido van Gennep
Johan. Logisch is anders. Vanaf maandag
(24 februari) op Nederland 2 om 22.00 uur.
reageren?
SmJ media@depersdienst.nl
