Juliana was ooit de
Barbier van Bekerke
I
I
Inzamelingsactie voor zwerfkatten
26 WALCHEREN
Het Zeeuws Planetarium wordt
gerestaureerd. Deels in Middelburg
en deels in Ouwerkerk.
Jl
Barcodes
Horeca op Walcheren
en echte Bekerkenaar
zal je enigszins geamu
seerd aankijken als je
met hem een afspraak
wil maken in café Julia
na.
„Bij Sies bedoel je?", is dan met
een aan zekerheid grenzende
waarschijnlijkheid het antwoord,
want de Bekerkenaars spreken
nog steeds hun eigen taal.
Sinds nonkel Sies en tante Marie
Herwegh-Simpelaar op zaterdag
13 september 1958 het café overna
men van Janis Simpelaar, doet
Juliana in de daarop volgende ja
ren geleidelijk troonsafstand ten
gunste van Sies.
Het café aan de Dorpsstraat be
schikt over een rijke geschiedenis
en heet van 1901 tot 1950 - in dat
jaar verandert Simpelaar de naam
- Wilhelmina; de oranjekoorts zat
er in Bekerke al vroeg in. De trans
formatie van Wilhelmina naar
Juliana markeerde tegelijkertijd
de transformatie van het oude
naar het nieuw gebouwde pand
waar het café nu nog steeds in ge
vestigd is.
In het oude pand (verwoest in
WO II) zat al een herberg in 1730,
het jaar waarin Tobias de Potter
zich in het dorp vestigt - hij is
naast herbergier tevens chirur
gijn, barbier en haarsnijder.
De Potter sluit in 1734 een con
tract met de kerkenraad van Be
kerke waarin hij belooft voor 7
pond Vlaams per jaar alle armlasti
gen van het dorp ,,'t zy groot of
klein, jong of oud, te cureeren of
genezen alle ziektens, krankhe
den, wonden en breuken aan eeni-
ge Ledematen des Lichaams, dat
God verhoeden wil, en verder
den baardt te scheeren van alle
manspersonen, die op den armen
zijn vervallen, haar hayr te sny-
den, alsmede van alle kinderen,
-
die op onze armen zijn verval
len."
Daarbij ontving De Potter extra
geld, wanneer hij patiënten
visiteerde die meer dan een uur
gaans van het dorp woonden - ki
lometervergoeding of rekeningrij
den avant la lettre dus. De barbier
van Bekerke kreeg op een gegeven
moment een conflict met de ker
kenraad, omdat zijn herberg ook
op zondag geopend was - de god
Bacchus op de dag des heren die
nen was in de ogen van 18de
eeuwse bevindelijken ook al een
heikel punt.
In de 19de eeuw fungeerde de her
berg - zoals dat op meer dorpen
in het hart van Walcheren voor
kwam - ook als gemeentehuis;
verschillende advertenties uit die
periode spreken afwisselend van
stadsherberg, gemeenteherberg of
gemeentehuis.
Zoals eerder vermeld krijgt het
pand pas'in 1901 een naam als
Willem Corbijn er zijn café annex
winkel Wilhelmina opent. In 1955
strijken Sies en Marie Herwegh
uit St. Jansteen op Walcheren
neer om een strandtent in Valke-
nisse over te nemen die Sies in
een interview uit de PZC van 25
mei 1975 omschrijft als 'een royaal
konijnenhok'. In 1958 nemen ze
ook café Juliana over - hun dorps
genoten kijken eerst de kat nog
een beetje uit de boom, maar
schoorvoeten verandert al snel in
de deur plat lopen.
Hoewel nonkel Sies en tante Ma
rie de 21ste eeuw niet hebben mo
gen meemaken, zijn zowel die eer
ste strandtent, Paviljoen Valkenis-
se, als café Juliana nog steeds des
Herweghs - hun kinderen Adrie,
Leo en Tilly bewaken het erfgoed.
Je hebt geen Bob nodig als je naar
Sies gaat - de bushalte lonkt naast
de deur.
MIDDELBURG - Wie op de werk
bank van uurwerkmaker Jan Stins
in Middelburg kijkt, bekruipt het
gevoel dat het nooit meer goed
komt met het Zeeuws Planeta
rium. In bakjes liggen balletjes
die de planeten voorstellen, in la
des liggen allerhande busjes en
staafjes met tandwielen en op het
werkblad een schijnba'ar achte
loos opgestapelde hoeveelheid
gaaswerk. „Dat is destijds hele
maal met de hand gemaakt", ver
telt Stins. „Het verhaal gaat dat
een man daar een jaar aan heeft
gewerkt."
In het atelier van restaurateur Vin
cent Krans in Ouwerkerk biedt de
aanblik van de ontmandelde kast
van het historische planetarium
Bij het Sint Jacobscafé en brasse
rie Jong in Vlissingen is het van
10 tot en met 16 maart Scheldekat-
week: er wordt zoveel mogelijk
geld ingezameld om de stichting
die zwerfkatten opvangt en sterili
seert te ondersteunen.
„Wij verkopen de cartoons die in
de zaak hangen", zegt Anne-Bouk
van der Hoeven van het Sint Ja
cobscafé. „Die zijn gemaakt door
Hans Walters, die zijn galerie hier
twee deuren verderop heeft. Hans
heeft alle vaste gasten getekend."
Van der Hoeven hoopt dat de gas
ten zélf hun tekening kopen, het
bedrag staat vrij.
Verder heeft het personeel beslo
ten om alle fooien in de Schelde-
katweek aan het goede doel te ge
ven. Bij Brasserie Jong op de
Nieuwendijk ondersteunen ze de
actie op een andere manier. „Wij
hebben geen personeel", zegt An
na Houtman. „Dus dat is lastig
met die fooien. Wij gaan wel wat
extra lekkernijen verkopen voor
het goede doel."
Vooral op het Scheldeterrein wor
den regelmatig katten gedumpt,
weten Van der Hoeven en Hout-
EF
ook al een licht ongemakkelijk ge
voel, al is de vorm van het planeta
rium hier nog duidelijk waar
neembaar en is de ontmanteling
minder ingrijpend. „Wat ik doe is
vooral cosmetisch", zegt Krans.
„De stukken op zich zijn construc
tief goed."
Het Zeeuws Planetarium is eigen
dom van het Koninklijk Zeeuw-
sch Genootschap der Wetenschap
pen en staat normaliter in het
Zeeuws Archief. Het planetarium
is gebouwd tussen 1783 en 1786.
En dat laatste jaartal is nieuw, ont
dekt door Stins. Eerder ging men
ervan uit dat het uurwerk al in
1784 voltooid was, dat stond gegra
veerd in de klok. „Maar wij heb
ben een ingekraste tekst gevon
den en daaruit blijkt dat het laat
ste deel op 20 februari 1786 ge
maakt is", zegt Stins. De klokken
bouwer was Joseph van Eekhout
en hij deed dat in opdracht van Jo-
han Adriaan van de Perre.
Deze heer van Nieuwerve en Wel-
singe en voormalig representant
van de Eerste Edele in Zeeland,
betaalde het werk uit eigen zak.
Van de Perre stierf in 1790 en
heeft maar kort van zijn planeta
rium kunnen genieten. Hij liet
het inmiddels in brede kring ge
roemde planetarium na aan het
Middelburgs departement van
het Zeeuwsch genootschap der
Wetenschappen (het huidige Ko
ninklijk Zeeuwsch Genootschap
der Wetenschappen). Het planeta
rium is al die jaren in eigendom
gebleven bij het genootschap en
het is deze organisatie die op
dracht heeft gegeven voor de res-
taurantie.
En dat was voor de 'bewegende
delen' van het planetarium hard
nodig. Het uurwerk was vijfjaar
man. Hele nestjes soms.De stich
ting Scheldekat ontfermt zich al
jaren over die zwervers; dit jaar
zijn al 21 zwerfkatten van straat
gehaald en gesteriliseerd. En dat
kost de stichting ongeveer twee
honderd euro per kat, zei voorzit
ter Marleen Drijgers van Schelde
kat vorige week nog tijdens de
commissievergadering op het
stadhuis.
„Toen we Koos vonden, afgelopen
augustus, hebben we de dierenbe
scherming gebeld. Die kon niks
doen, omdat het dierenasiel hele
maal vol zat. Hij was er slecht aan
toe, hij zat onder de parasieten.
Het kussen waarop hij lag, be
woog helemaal van de vlooien
toen hij opstond. We hebben
Koos een tijdlang in de badkamer
EP
door Rob van Hese
Rob van Hese en Edwin Mijnsber-
gen van www.middelburgdronk.nl
duiken elke week in het heden en
verleden van de horeca op Walche
ren: over alles waar alcohol geschon
ken wordt.
E
9
I Café Wilhelmina - later Juliana - in Biggekerke foto Beeldbank Zeeland
Zeeuwse Bibliotheek
Ieder radert j e
of nerfj e wordt
nagelopen
door Melita Lanting
door Nadia Berkelder
VLISSINGEN - Eigenlijk komt het al
lemaal door Koos. Koos is een zwar
te kater, die als klein zwart zwerf-
katertje aan kwam lopen in het
Sint-Jacobscafé. Koos bleef, maar
zijn broertjes zijn door de Stichting
Scheldekat bij andere gezinnen ge
plaatst.
Jan Stins aan het werk in zijn atelier in Middelburg. „Het was een heel be
roemd project in die tijd." foto Ruben Oreel
