'13-jarigen praten graag over seks, dat is vooral bravoure'
66 Getatoeëerden
beschouwen
hun tattoos
doorgaans als
kunstwerken
66 Ik kan me niet
voorstellen
waarom een arts
of lijkschouwer
zou weigeren
6 BINNENLAND
Een tatoeage hoeft
niet langer mee het
graf in. Een tattoo
hang je voortaan als
een kunstwerk aan
de muur.
AMSTERDAM - Iedere getatoeëerde
wil na zijn overlijden in een mu
seum terechtkomen. Dat denkt al
thans Peter van der Helm. De Am
sterdamse tatoeëerder biedt daar
om sinds kort de mogelijkheid de
huidkunstwerken postuum te
conserveren, waarna hij ze zal ten
toonstellen.
Al zo'n vijftig mensen hebben
Van der Helm gevraagd hun ta
toeages na overlijden van het
lichaam te halen en te exposeren,
sinds hij deze dienst onlangs aan
kondigde. Meer dan de helft van
zijn (toekomstige) klanten komt
uit het buitenland. De meest in
het oog springende is Britain's
most tattooed man Mathew Whe-
lan, die tegenwoordig officieel
door het leven gaat onder de
naam Body Art. Hij heeft meer
dan 90 procent van zijn lichaam
laten beïnkten.
„Getatoeëerden beschouwen hun
tattoos doorgaans als kunstwer
ken. Dat is waarom zo'n beetje ie
dereen met tattoos roept dat hij
na zijn dood in een museum te
recht wil komen. Maar niemand
in de tattoowereld deed zijn best
om te kijken of dit ook kan. Zo is
bij ons het idee ontstaan", vertelt
Van der Helm, die eigenaar is van
de Amsterdamse tattoo- en grafïï-
tishop Walls and Skin.
Toekomstige klanten moeten in
hun testament laten opnemen dat
hun tattoos moeten worden ver
wijderd, geconserveerd en ten
toongesteld. Van der Helm vraagt
de arts of lijkschouwer die bij het
lichaam komt om de huid met tat
too te verwijderen. Vervolgens
stuurt hij die huid naar een gespe
cialiseerde arts in het buitenland,
die het vocht vervangt door silico
nen. Uiteindelijk komt de gecon
serveerde tattoo te hangen in een
expositieruimte, bijvoorbeeld in
een speciaal museum of de tat
tooshop van Van der Helm.
„Om te checken of dit allemaal
kan en mag, heb ik onder andere
het ministerie van Volksgezond
heid, de politie, het Nederlands
Forensisch Instituut en de Brand
wondenstichting gebeld", zegt de
inktartiest. „Maar overal kreeg ik
maar een half of zelfs helemaal
geen antwoord. Dus heb ik beslo
ten het maar gewoon te dóen."
Een mogelijke achilleshiel van het
plan is dat de arts of lijkschouwer
bereid moet zijn de huid te ver
wijderen. Van der Helm: „Ze zijn
het niet verplicht, maar ik kan me
niet voorstellen waarom ze zou
den weigeren. Het is namelijk de
wens van de overledene. Het zal
echter vast een keer gebeuren dat
er een zegt: 'potverdorie, daar
werk ik niet aan mee'."
Na wat eigen speurwerk consta
teert Van der Helm dat de wet het
allemaal toelaat, mits het lichaam
wordt geconserveerd voor het bui
tenland. Bovendien stelt hij dat
Gunther von Hagens ook zijn
gang kan gaan. Deze Duitse we
tenschapper prepareert menselij
ke lichamen voor kunstdoelein
den. Zoals voor zijn internationa
le expositiereeks Body Worlds, die
sinds vorige maand ook een per
manente tentoonstelling heeft op
het Amsterdamse Damrak.
De bedenker hoopt dat de gecon
serveerde tatoeages 'voor eeuwig'
meegaan. Een paar honderd jaar
moet zeker lukken, garandeert
hij.
Wie zijn tatoeage tot kunstwerk
wil verheffen, zal 300 euro per 10
centimeter huid moeten betalen
om in Van der Helms toekomsti
ge expositie terecht te komen.
Over een jaar of tien, als de eerste
paar klanten zijn overleden, zal
de tentoonstelling naar verwach
ting kunnen openen.
Op speciaal verzoek kan de huid
wellicht ook bij nabestaanden
thuis aan de muur komen te han
gen. Die krijgen het kunstwerk
dan in bruikleen, de tattooshop
blijft namelijk altijd eigenaar.
Van der Helm, die jarenlang in de
reclamewereld heeft gewerkt: „Je
koopt bij mij een stuk eeuwig
heid voor jezelf. Doordat mijn
shop eigenaar blijft, kunnen we
voorkomen dat het kunstwerk
gaat zwerven of verloren gaat als
nabestaanden overlijden. Ben je
zeker dat jouw nabestaanden je
voor eeuwig zullen koesteren en
de huid weer doorgeven binnen
de familie? Dan kunnen we abso
luut praten over thuisexpositie."
Seksuoloog Yuri Ohlrichs verge
lijkt het met de ophef over 'Dok
ter Corrie' van eind vorig jaar.
Veel ouders waren bang dat hun
kinderen door haar grappig be
doelde voorlichtingslessen in het
Schooltv-weekjournaal op nieuwe
seksuele ideeën werden gebracht.
„Nu vrezen ze dat het beeld ont
staat dat het normaal is om op jon
ge leeftijd al seks te hebben. Onte
recht. De meeste kinderen van 13
praten graag mee over seks, maar
hebben nog geen idee waar ze het
echt over hebben. Sommigen kun
nen alle standjes noemen. Als je
dan doorvraagt, blijkt het vooral
bravoure. Zelfs als ze lichamelijk
klaar zijn voor seks, zijn ze er
geestelijk nog niet aan toe."
De GGD krijgt veel over zich
heen. Voor de jeugdmonitor, op
basis waarvan gemeenten hun ge
zondheidsbeleid bepalen, krijgen
leerlingen uit de tweede klas van
het voortgezet onderwijs explicie
te vragen over hun seksuele erva
ring. „We zijn verbaasd over de
commotie, want we stellen deze
vragen al twintig jaar", zegt
woordvoerster Marieke Ruijgrok.
„Het enige verschil is dat de en
quête niet meer compleet ano
niem is. Omdat we preventief
meer willen betekenen, nodigen
we risicogroepen uit voor een per
soonlijk gezondheidsadvies. Zo
proberen we jongeren zo gezond
mogelijk te laten opgroeien." Ove
rigens worden de resultaten van
de enquête niet met de ouders ge
deeld. „Vanaf 12 jaar is iedereen ei
genaar van zijn eigen medische
dossier."
De vragen over seks vormen maar
een deel van de enquête. In de vra
genlijst komen ook onderwerpen
aan de orde als bijvoorbeeld het
gebruik van alcohol en drugs.
Bij het blokje over seks zal veruit
het grootste deel van de onder
vraagde jongeren bij de eerste
vraag, over ervaring met geslachts
gemeenschap, al 'nee' invullen,
voorspelt Ineke van der Vlugt van
Rutgers WPF, het kenniscentrum
voor seksualiteit. „Uit ons onder
zoek uit 2011 bleek dat 3 procent
van de 12- en 13-jarigen ervaring
heeft. Bij 14- en 15-jarigen is dat
16 procent. Maar degenen die wel
actief zijn, lopen vaak meer risico
op een soa of ongewenste zwan
gerschap. Ze zijn over het alge
meen minder goed voorbereid.
Het is toch goed om daar preven
tief aandacht aan te besteden? Jon
geren vinden het meestal vanzelf
sprekend om het hierover te heb
ben."
Seksuoloog Ohlrichs is verbaasd
dat de vragen over seksualiteit zo
veel ophef veroorzaken. „Als 13-ja
rigen hier te jong voor zijn, geldt
dat toch ook voor de andere on
derwerpen? Vergeet ook niet dat
seks meer is dan alleen penetra
tie. Daar móet je over praten."
Van der Vlugt is van mening dat
er juist nog een element in het on
derzoek ontbreekt. „Op die leef
tijd hebben jongeren soms ook
met seksuele dwang te maken.
Daar worden geen vragen over ge
steld. Een tekortkoming, als je het
mij vraagt."
Een tatoeage aan de muur
door Emiel van Dongen
Peter van der Helm van tattooshop en spuitbuswinkel Walls and Skin. Hij wil huid met tatoeages als kunst exposeren, foto Olivier Middendorp
Peter van der Helm
Peter van der Helm
door Orkun Akinci
UTRECHT - De online-enquête van
de GGD waarin 13- en 14-jarigen
expliciet naar hun seksuele ervarin
gen wordt gevraagd, zorgt voor
veel commotie. Deskundigen snap
pen de ophef niet. „Voor jongeren
is seks vaak een vanzelfsprekender
onderwerp dan voor hun ouders."
De GGD is verbaasd
over de commotie
over de seks-vragen:
„We steMeri deze vra
gen al twintig jaar."
