Ik
REIZEN 21
ll
mm
EP
WAAR EN WAT
03
Midden in
Ost-Fries-
land, zoals de
Duitsers dit
landsdeel noe
men, ligt het
stadje Jever.
Bij bierliefhebbers bekend van
het gelijknamige pils-met-een-bit
tertje. Dit bier is de trots van
brouwerij Friesisches Brauhaus.
Het smaakt natuurlijk het best op
een terrasje in de mooi geconser
veerde Altstadt.
Dat we die, en het kasteel van
Jever, nog kunnen bewonderen, is
te danken aan de inwoners zelf,
die in 1945 de fanatieke nazistads-
commandant ontwapenden en op
sloten. Daarna staken ze de witte
vlag uit in de torenspits van het-
kasteel annex museum. Jever
werd in elk geval gespaard.
Dit Oost-Friese stadje heeft, net
al de rest van de regio, eeuwen
lang intensieve contacten met Ne
derland onderhouden. Zo vonden
tijdens de beginjaren van de Tach
tigjarige Oorlog calvinisten een
goed heenkomen in de havenstad
Emden, waar ook nu nog de Moe
derkerk staat, zeg maar de moe
der aller calvinistische kerken,
met haar Nederlandse naam.
Emden is dan ook een goed uit
gangspunt om Oost-Friesland te
verkennen. Jammer genoeg is er
door oorlogsgeweld van het oude
Emden niet veel over, maar de
stad heeft een aantal mooie mu
sea. Zo staat de Kunsthalle be
kend om zijn spraakmakende ten
toonstellingen van twintigste-
eeuwse kunst. Verder heb je het
Osfriesisches Landesmuseum, dat
vaak samenwerkt met musea in
Noord-Nederland. En Dat Otto
Huus, gewijd aan cabaretier en ac
teur Otto Waalkes, dé exponent
van het soort humor waar de
Oost-Friezen in Duitsland om be
kendstaan: droog, maar in zijn ge
val ook speels en mild spottend.
Met zijn vele Konditoreien is Em
den ook een uitstekende plek om
de Oost-Friese theecultuur te le
ren kennen. Nergens in Duitsland
wordt zo veel thee gedronken als
hier. De Oost-Friezen steken wat
dat betreft de Engelsen naar de
kroon. Dat is al eeuwen zo: de
thee werd in de hoogtijdagen van
de VOC door Nederlandse koop
vaarders naar Emden gebracht.
Maar in 1777 verbood koning
Friedrich II van Pruisen het drin
ken van dat 'Chinese drakengif.
Het leidde volgens hem alleen tot
ledigheid en tijdverspilling.
In een streek waar minimaal vier
keer per dag thee werd gedron-
Ingeklemd tussen de zee-inhammen Dollard en
Jadebusen ligt Oost-Friesland. Dit stukje Duitsland,
bij Groningen over de grens, staat bekend om zijn
droge humor, theecultuur en bitter bier.
Pr
ken, viel dit slecht. Zeker toen de
Oost-Friezen merkten dat het er
eigenlijk alleen maar om ging de
binnenlandse bierconsumptie te
verhogen. Ze stemden met de voe
ten en veel vissers en zeelui ver
kasten prompt naar de Republiek.
Om deze leegloop tegen te gaan,
haalde de overheid ten slotte bak
zeil. De Oost-Friezen drinken tot
op de dag van vandaag hun eigen
melange, Ostfriesenmischung, uit
speciaal porselein met roosmo
tief, met kandijsuiker erin en een
scheutje room. Hierbij is één ding
taboe: roeren. Het zal dan ook
niet verbazen dat Oost-Friesland
een paar theemusea telt, bijvoor
beeld in Leer en Norden.
Deze laatste plaats, op een steen
worp afstand van het Duitse deel
van de Waddenzee, is een van de
parels van Oost-Friesland. Om te
beginnen, pronkt het met wat
misschien wel het grootste markt
plein van Duitsland is: bijna 7 hec
taren groot. Hier staat de imposan
te Ludgerikerk, vernoemd naar
Liudger, de apostel der Friezen.
De kerk beschikt over een zeven-
tiende-eeuws orgel van de be
roemde orgelbouwer Arp-Schnit-
ger. 's Zomers, op woensdagavon
den, bespelen organisten van
naam en faam dit instrument.
Oost-Friesland heeft niet alleen
dorps- en stedenschoon. De
streek is prima per auto te verken
nen. Er lopen fraaie routes door
het gebied, zoals de Grüne
Küstenstrasse en de Störte-
bekerstrasse. Laatstgenoemde toe-
ristenweg is vernoemd naar de le
gendarische middeleeuwse zee
rover Claas Störtebeker, die het de
Hanze moeilijk maakte en daar
om na zijn gevangenneming in
1401 werd onthoofd. Deze route
loopt langs de Oost-Friese kust,
waarbij je ook de mogelijkheid
hebt uitstapjes te maken naar een
van de Duitse Waddeneilanden.
De Grüne Küstenstrasse loopt,
gek genoeg, meer landinwaarts,
en toont het typische Oost-Friese
landschap met zijn akkers en wei
den. Deze weg leidt langs Aurich,
hart van Oost-Friesland, waar de
Upstalsboom zich bevindt. Hier
werd van de twaalfde tot de veer
tiende eeuw recht gesproken en
een eed afgelegd om de eenheid
en vrijheid van heel Friesland te
bewaren. Een aangewezen plek
om een tocht door Oost-Friesland
af te sluiten. Met een kop thee, na
tuurlijk.
15 Z
ZATERDAG 15 FEBRUARI 2014
n
Emden. foto Wikicommons
Oost-Friesland ligt in de
deelstaat Neder-Saksen,
tussen de Eems en de
zeeboezem Jadebusen in
geklemd. Vanuit Utrecht
is de afstand ongeveer
300 kilometer of 3 uur
rijden.
Meer weten over
Oost-Friesland? Kijk op
www.ostfriesland.de.
Meer informatie over af
zonderlijke bezienswaar
digheden in Oost-Fries
land, zijn aparte theecul
tuur en orgelconcerten
vind je pnder andere op
de sites: www.aurich.de,
www.schlossmuseum.de,
www.teemuseum.de en
-www.norden-ludgeri.de.
Jever m
Norden
Mmiit
Eemshaven
Emden
Delfzijl
GRONINCEN
door Pieter Lamberts
Land van
thee, bier
en droge
humor
reageren?
reizen@depersdienst.nl
Het kasteel van Jever.
foto Wikicommons
