fe - -•
Valkeniers in
vogelvlucht
SPECTRUM 7
■B
I ederland kent ongeveer
tweehonderd valkeniers.
Naar schatting zo'n tachtig
tot honderd van hen zijn
daadwerkelijk als zodanig actief.
In Nederland mag je maar met twee
soorten roofvogels jagen: de slecht
valk voor de hoge vlucht en de havik
voor de lage vlucht.
Bij een duikvlucht van grote hoogte
richting een prooi bereikt een slecht
valk een snelheid van soms wel meer
dan 300 kilometer per uur.
De theoretische valkeniersopleiding
duurt een jaar. Daarnaast moet een
aspirant-valkenier twee seizoenen
met een mentor meelopen. Ter voor
bereiding op het examen wordt de
aspirant-valkenier opgeleid voor de
elf competenties die nodig zijn als
basis voor het ambacht, waaronder
leerbewerking, gezondheidsleer en
telemetrie.
In 2013 werd de valkerij geplaatst op
de Nationale Inventaris Immaterieel
en Cultureel Erfgoed Nederland.
In Nederland hebben 28.000 mensen
een jachtakte. Daarvan zijn 20.000 lid
van de Koninklijke Nederlandse
Jagersvereniging (KNVJ).
Nederland kent meer dan driehon
derd Wildbeheereenheden (WBE).
Dat zijn lokale samenwerkingsverban
den van jagers en jachtopzichters, met
elk een werkgebied van 5.000 hectare
of meer.
voor het gebruik van mobieltjes en
daarvoor walkie-talkies zorgden de
jachthoorns voor de communicatie en
dat is zo gebleven. Voor elk in het
Duits omschreven ritueel wordt een
aparte melodie geblazen: Begrüssung,
zur Jagd, zum Essen. Onderweg ver-
telt Janneke Eigeman, hoofd commu
nicatie van de Koninklijke Nederland-
se Jagersvereniging (KNJV), dat Neder
land meer dan driehonderd Wildbe-
heereenheden (WBE) heeft.
Een WBE is een lokaal samenwer
kingsverband van jagers en jachtop
zichters en volgens Eigeman het groot
ste vrijwilligersnetwerk in het Neder
landse buitengebied. De jagers doen
veel meer dan rondlopen met een ge
weer. Ze zijn ook natuurbeschermers.
Ze volgen ontwikkelingen in het land-
TT
schap, tellen het wild, melden als er
gens in de natuur afval is gedumpt.
Het jagen omschrijven ze als 'duur
zaam oogsten uit de natuur'.
De oorsprong van de valkerij ligt dui
zenden jaren voor onze jaartelling, in
Centraal-Azië. Vanaf de tiende eeuw
ontwikkelde het ambacht zich in Ne
derland. Vooral in Noord-Brabant, de
provincie die op de trekroute van de
slechtvalk ligt. Valkenswaard dankt er
zijn naam aan. Valkeniers uit die
plaats waren in de zeventiende, acht
tiende en negentiende eeuw werk
zaam bij bijna alle Europese vorsten
huizen. Tegenwoordig zijn er nog
zo'n tweehonderd in ons land, van
wie de helft actief jaagt met de vogel.
Jagers en valkeniers doen deze water
koude winterdag hun best hun nobe
le bedoelingen te etaleren en zeggen
dat ze altijd een specifiek doel voor
ogen hebben. In dit geval: 'consump
tie'. Toch ervaar ik, als leek, dit uitstap
je puur als plezierjacht, waar de Partij
voor de Dieren zo fel tegen gekant is.
Lees hun partijprogramma: 'Het dient
geen ander doel dan het plezier dat de
valkenier eraan beleeft. Tegenwoordig
laten valkeniers zich wel inhuren
voor 'schadebestrijding' ook hier
gaat het om plezierjacht. De term
schadebestrijding wordt alleen ge
bruikt om de inzet van roofvogels
maatschappelijk acceptabel te maken.'
Valkenier Dré heeft geen boodschap
aan deze kritiek van de Partij voor de
Dieren. Hij is trots op zijn ambacht.
„Ik geniet van het samenspel tussen
hond, fret, havik en mens. En het.is
Het jagen
dient geen
ander doel
dan het
plezier dat
de valkenier
eraan
beleeft
heerlijk zo'n hele dag in de natuur
rond te lopen, 's Avonds kom ik moe
thuis, maar is mijn hoofd helemaal
leeg. Heerlijk."
Zijn voor de prooi meegetorste tas is
bijna leeg. Op dat ene ongelukkige ko
nijntje na, dat straks geheel volgens
de traditie door de jachthoornblazers
wordt 'doodgeblazen'. Daarmee betui
gen ze de laatste eer aan een zorgvul
dig gerangschikt tableau van al het ge
schoten wild, voordat het wordt
schoongemaakt, gebraden en opgepeu
zeld. Van een goed geregelde jacht
moet namelijk een zeker decorum uit
gaan, dat zich openbaart in eerbied
voor het wild, zeggen de jagers.
ZATERDAG 15 FEBRUARI 2014
havik
en fret
Partij voor de Dieren
reageren?
spectrum@depersdienst.nl
