II
I
Tussen meêster Vos en IBAN
CULTUUR 41
Fotografe Monique
Harbers woont op
Curasao, waar ze
regelmatig
exposeert. Ze is nu
in Vlissingen.
-ijl
De expositie in het
Maritiem Muzèeum
Vlissingen van Mo
nique Harbers
(1968) gaat over de
zee en de beweging ervan, maar
toch vooral over de schoonheid
van verval. Roestige scheepswrak
ken liggen als monumenten op
het strand of ze liggen zij aan zij
in de zogenoemde wrakkenbaai.
„Die toepasselijke naam heeft de
scheepsarcheoloog met wie ik op
stap was aan de gifgroene baai ge
geven."
Monique Harbers had tot vorig
jaar niet met Zeeland, wel met Ne
derland. „Ik ben een Nederlandse
en heb lang in Amsterdam ge
woond."
Met haar man en kinderen trok ze
naar Spanje. Vier jaar geleden
streek ze neer op Curasao.
Ze fotografeert haar hele leven al,
maar op Curasao kreeg ze een op
pepper. De fotografe werd gegre
pen door het zachte licht en door
het eiland met al zijn contrasten.
De noordkant is ruig en leeg, de
zuidkant is een toeristisch para
dijs met witte stranden en azuur
blauw water.
„Die contrasten zoek ik op in
mijn werk. Mooi bij lelijk, stil
stand bij beweging. Mijn eerste ex
positie op het eiland was meteen
een schot in de roos. Mijn werk
sprak.de bewoners aan en ik ver
kocht foto's aan grote bedrijven."
Bij een van die exposities ont
moette ze Piet de Koster uit Vlis
singen. Hij is bestuurder van de
Mar (Maritieme Activiteiten de
Ruyter), een stichting die maritie
me educatieve projecten onder
steunt. Hij was onder de indruk
van de manier waarop Harbers
het maritieme leven in beeld
brengt. „Hij is mijn link met Vlis
singen en heeft er voor gezorgd
dat ik nu hier exposeer."
Haar werk doet het goed in het
Muzeeum, dat een maritiem verle
den op eigentijdse wijze laat zien.
„Ik ben op zoek gegaan naar Ne
derlandse wrakken op Curasao,
het liefst Zeeuwse vergane sche
pen. Ik wilde met hulp van de
wrakken de Nederlandse geschie
denis in het Caribische gebied ver
tellen."
Ze struinde het eiland af, vroeg
aan jan en alleman naar de her
komst van de vergane schepen,
maar ze vond geen Nederlandse
wrak. „Wel een Frans zeilschip
dat vergaan was. Het verhaal gaat
dat de zeiler een verouderde kaart
gebruikte, waarop de vuurtoren
nog in het noorden was ingete
kend. Maar die stond alweer een
tijdje in het midden van het ei
land."
Net toen ze besloot om zich te
gaan concentreren op schipbreuk
in het algemeen en de verganke
lijkheid van het materiaal in het
bijzonder, wees de scheepsarcheo
loog haar op een stoomketel van
de Oranje Nassau. „Dit schip is
vertrokken uit Amsterdam, ver
gaan in een storm in 1906 en ligt
nog altijd op de bodem van de Ca
ribische zee."
Op de foto's steken de contouren
net boven de waterspiegel uit;
roestige wrakdelen in intens
bruin.
Maar ze wilde meer en daalde 120
meter af naar de zeebodem in een
tweepersoons minibootje. Ander
half uur lag ze in de cocon op
haar buik. „Het werd donker om
ons heen, tot het zoeklicht aan
ging. Dan was het adembene>
mend mooi."
n mensen die a vinde
da 'vroeger' aolles be
ter was, k aoltied
een klein bitje een
ekel ehad. Een bitje
bekrompe vond ik die. Helaas 'k
van de weke motte constatere da
'k zö in vier en vlamme rocht
toen a 't over vroeger gieng, da 'k
ok zelf de indruk ewekt dat de
wèreld van m'n jeugd beter was
as die van de jeugd noe. En 't erg
ste is da 'k dienke at het nog waer
is ok. En het is echt gin waer, mae
goeie herinneriengen an een mo-
aie jeugd, verdoezele de slechte
en de minder moaie diengen.
Beter of slechter, zeker is dat 'r eêl
vee veranderd is in de twidden elt
van de vorige eêuw. De generatie
van nae d'n oorlog is in soberheid
begonne en mee'egroeie mie een
ongelooflijk toenemende welvae-
rt. Oans wete nog net wat a een
leie en een spons is. Mie een pot-
load en een punteslieper, een kro-
antjespenne en een inktlappe be
gonne me de schole. Noe zitte
me, a je een bitje mie de tied mee'
egae bin, achter de laptop, kiek je
op je I-pad, of je smartphone en
in elk gevak je wè een mobieltje
voe a je es pech eit onderweg mie
je e-bike. Zestig jaer eleeë ver-
droeng je j'n eigen voe 't raem
van Wal'out, wan die mensen ao
televisie en liete de guus van bu-
tenaf meekieke. Noe zitte me voe
de huisbioscoop te kieken wien a
t'r wint bie 't schessens rieën in
Rusland. Vroeger most je juun of
peeën elpe wieë. Wi'ë ei noe glad
een are beteêkenisse ekrege.
De guus van noe weten nie es
eêns mï wat a een autoped is. Eêst
wier het step en noe rieë ze op
een space scooter. Oans vloge op
klompen achteran een oepel, lae-
ter wier dat een hoelahoep. Van
een eindje electriciteistbuze kö je
die maeke. J'oefd'n nie naë Inter-
toys. De hoelahoep dee je rond je
lief en je liet 'n draaie. (Dat is me
overigens noait elukt.). Je zie ze
nog, mae noe van moai materiaal
mie lichtjes en glitters: de dis-
co-swingring.
Mie je mes speeld'n je
landverövertje of landjepik op
een platgetrapt stikje in 't of. Noe
doe ze dat op d'r I-pad in uus op
de banke en ze kunne complete
steden bouwe en oorlogen voere.
Toen a'k tiene was, was een pinne
een puntig iezder om de geite an
vast te zetten. Noe ei pinne wè
mie lammere te maeken, mae de
geite is uut 't zicht verdwene. Net
as de landbouw is ok het bankwe
zen sterk veranderd. Ik wete nog
a je op zaèterdag je weekloan
kreeg in een papiere zakje. Vervol
gens kwam je maendsalaris op de
bank.
Voe contanten gieng je naè
meêster Vos. De anbouw van z'n
uus was de bank. Daè verscheen
'n voe 't loket en vroeg oevee a je
wou en vist'n vervolgens het be
drag uut een rije sigarekistjes mie
staepeltjes bankbiljetten d'r in.
Dat is noe volslaege ondienkbaer.
Wat a gewoon was, begonne ze
onveilig te noemen. De gebou
wen wiere groater, moaier en daè
kwaeme aolmae meêr mannetjes
en vrouwtjes bie in nette pakken
mie witte boorden en daè wee bo
ven groate meneêren mie anden
as koleschoppen, nie vanwege 't
zwarte goud, mae om in de bonus-
pot te graaien.
Om'a de kantoren op z'n oogst
bin en d'n tied noait stille staèt,
gae ze noe wee naè benee. Aolle
kleine mannetjes en vrouwtjes
motte d'r uut en de groate bluve.
Zelf bin me allank a in'eruild voe
een nummer van tien cijfers en
sinds kort komt daè nog 't eên en
't are voor: je IBANnummer. Ik
dienke a me d'r nog nie bin.
Gezieë de ontwikkelingen in de
waereld dienk 'k a IBAN d'r nog
drie letters voor kriegt: TAL. Wat
verlang ik soms toch naè
meêstertje Vos. v
p ZATERDAG 15 FEBRUARI 2014
De schoonheid van verval
door Edith Ramakers
Vanaf 15 februari tm 28 september,
schipbreuk, Bunitesa di Dekadensia.
Maritiem Muzeeum Vlissingen.
Fotografe Monique Harbers uit Curacao, scheepswrakken als stilstaande objecten in een zee van beweging, foto Lex de Meester
door Engel Reinhoudt
A
-O ,3
CO
<0 ^1.
Reacties: Werrilaan 21, 4453 CA
's-Heerenhoek.
E-mail:cn.zeeuws@zeelandnet.nl. Nae
een maend is dit stikje nae te lezen
op www.zeeuwsezanger.nl
