Een privéleven? De 64-jarige Co van Schaik weet niet pre
cies wat dat is. Ja, 's zondags werkt hij in de tuin. Maar als
hij in de serre van zijn huis in Spui even geniet van het
resultaat, wacht op tafel alweer een stapel dossiers.
36 ZEELAND
POLITIEK DIER
Na z'n vertrek stapt hij pas
het échte leven binnen,
zegt hij met een flauwe
glimlach. „Dat wordt een
leerproces." Collega's en
raadsleden zeggen dat hij
straks, na de raadsverkiezin
gen, vertrekt na veertig jaar als bestuurder.
„Maar dat klopt niet. Dat zou pas in septem
ber van dit jaar het geval zijn. Maar dat haal ik
dus net niet." Ach, rouwig is hij er niet om,
dat hij die mijlpaal niet bereikt. Hij vertrekt
omdat hij nu weliswaar nog in prima conditie
is, maar niet weet hoe dat over pakweg een
paar jaar is. Het is bovendien genoeg geweest.
Mensen, die denken dat hij vlucht voor nieu
we bezuinigingen, hebben het helemaal mis.
„Vluchten hoort absoluut niet bij me. Ik wil
zaken oplossen, altijd, onder alle omstandighe
den. De afgelopen jaren waren ook al niet
makkelijk, maar voor alles is een oplossing. Al
moet je natuurlijk wel heel goed weten waar
en hoe die te vinden is." Eerlijk gezegd, heeft
hij wel moeite met zijn afscheid op een mo
ment dat er op alle fronten volop werk aan de
winkel is, in een situatie die impopulaire be
slissingen vergt.
„Ik heb me als ouderwetse socialist in de tradi
tie van Joop den Uyl altijd vooral ingezet voor
de minder bedeelden in de samenleving, me
bekommerd om de 'gewone man' en zijn so
res. Ik maak me zorgen over de groeiende af
stand tussen de landelijke PvdA en die men
sen. Wat dat betreft heeft de partij veel, zo
niet alle krediet verspeeld door de huidige
neo-liberale opstelling. De rol van de overheid
wordt steeds verder teruggedrongen. Daarvan
worden de zwakkeren de dupe, terwijl die
juist beschermd moeten worden."
Zelfheeft hij dat altijd gedaan, of het nu ging
om de mensen van de sociale werkvoorzie
ning of om individuele gevallen. „Weet je wat
belangrijk is? Dat je als bestuurder dag en
nacht met mensen bezig bent, dat je altijd be
reikbaar bent en op alle vragen een antwoord
hebt of zoekt. Vrijdags hou ik zoveel mogelijk
vrij voor het contact met de mensen, met ge
wone mensen. Die kunnen me bellen. Ik krijg
dagelijks tientallen mailtjes. Die beantwoord
ik direct. En willen mensen komen praten,
dan zijn ze welkom." Natüürlijk heeft hij vij
anden. Ook met hen wil hij in gesprek blijven.
Hij is iemand van het open vizier. Mensen we
ten wat ze aan hem hebben. Hij staat het liefst
tussen het volk.
Daarom ook serveerde hij de Lijst Pim For-
tuyn (LPF) in 2002 op gepaste wijze af, toen
die op landelijk niveau vaststelde dat de geves
tigde politiek niet luisterde naar de mensen.
Van Schaik toen: „Komen ze met dat verhaal
ook hier in de regio afzetten, dan hebben ze
een lulverhaal, want wij - en ik voorop - heb
ben hier de voorbije jaren niet anders gedaan
dan naar mensen luisteren." Dat vertaalde
zich keer op keer in de uitslag van de raadsver
kiezingen. Van Schaik en zijn 'lokale PvdA'
scoorden steevast goed, bij de verkiezingen
van 2010 haalde de partij 24 procent van de
stemmen, de beste PvdA-uitslag van Zeeland.
„Wat de landelijke PvdA vergeet, is dat je er
voor de mensen moet zijn. Dat vertaalt zich in
de verkiezingsuitslag." Een voorbeeld? Bij de
raadsverkiezingen in maart 2010 behaalde de
PvdA in Sluiskil (het geboortedorp van Van
Schaik) veertig procent van de stemmen. Een
paar maanden later, in juni, werden Kamerver
kiezingen gehouden. Prompt stemde bijna der
tig procent van de Sluiskillenaren op de PW.
Van Schaik zei jaren geleden, uitgedaagd door
(toen nog onbekend) Kamerlid Emile Roemer
van de SP tijdens een bijeenkomst over een
tolvrije Westerscheldetunnel: „Meneer Roe
mer met mij hoeft u hier geen landelijke poli
tiek te bedrijven. Lokaal ben ik PvdA, maar
landelijk niet zo erg." En die PW? Van Schaik
schaamt zich er niet voor dat hij zich herkent
in het sociale gezicht van de partij van Geert
Wilders, maar van zijn ideeën over moslims
moet hij niets hebben. Hij deed aan tien ver
kiezingen mee, negen keer als lijsttrekker. Als
een behoudende PvdA'er, die huiverend ziet
hoe zijn eigen partij meewerkt aan modernise
ringen van de sociale zekerheid. Want juist
voor het behoud van die zekerheid heeft Van
Schaik zich bijna vier decennia lang ingezet.
Hij werd geboren 'onder de bomen', het huidi
ge Kanaalzicht in Sluiskil. Hij heeft drie zus
sen. Later verhuisde het gezin naar de Vogel-
buurt, onder de rook van de Cokesfabriek,
waar zijn vader werkte. Met een glimlach:
„M'n vader was kolentremmer. Ik wist hele
maal niet wat dat was." Thuis waren ze An
ti-Revolutionair. Z'n vader was lid van de
ARP, die in 1977 opging in het CDA. „Ik was
er redelijk snel bij. Die ARP-nesten waren
over het algemeen goeie nesten. Kijk naar
Joop den Uyl. We luisterden 's zondags naar
G.B.J. Hiltermann. M'n vader stond niet op de
barricaden, maar was wel fel als het om socia
le dingen ging." In de jonge jaren van Van
Schaik was Nederland heftig in beweging. De
tijd van eerlijk delen van kennis, inkomen en
macht. Hij stak nog een tijdje ARP-folders en
posters in de bus. Voor een zakcentje. Als hij
door de straten liep was hij trots als hij ze
voor het raam zag hangen, tussen al die KVP-
en PvdA-propaganda.
Hij maakte politieke keuzes en toen hij op ei
gen benen stond en was verhuisd naar Spui,
werd hij al heel snel uitgenodigd door de
PvdA-afdeling in Axel. Van Schaik heeft het al
vaker verteld. „Op de eerste partijbijeenkomst
zat een man of zes, zeven. Toen ik na afloop
weer buiten stond, was ik secretaris. Ik was
nauwelijks 24 jaar." In 1974 werd hij raadslid,
vier jaar later wethouder. Om nooit meer te
vertrekken. De langst zittende wethouder van
Nederland wordt gezegd, maar officieel is dat
niet. Hij laat zich er ook niet op voorstaan. Na
tuurlijk zullen sommige mensen hem na al
die jaren beu zijn, maar ze zeggen het nooit in
z'n gezicht en, eerlijk gezegd, heel veel men
sen vragen zich af wat er van Terneuzen en
zelfs Zeeuws-Vlaanderen moet worden zon
der de enorme kennis en het politieke raffine
ment van Van Schaik. Want hij weet niet al
leen hoe de hazen lopen, hij stuurt ze zelf
aan. Niet alleen in Zeeuws-Vlaanderen trou
wens; hij bekleedt ook provinciaal een hele
trits bestuursfuncties.
Toen hij samen met zijn Axelse collega-wet-
houder Adhémar van Waes in 2003 overstapte
van Axel naar Terneuzen, de nieuwe grootste
gemeente van Zeeland, was het even wennen.
„We zaten er allebei vanaf het eerste moment
bovenop. Ik deed bijvoorbeeld personeelsza
ken en heb minstens honderd uur sollicitatie
gespreken gevoerd met mensen, die een lei
dinggevende functie wilden. Ik had dus de be
langrijkste mensen al direct goed in beeld en
dat wekte vertrouwen. Want er was natuurlijk
enorm veel wantrouwen, in eerste instantie."
Hij heeft sindsdien tal van reorganisaties bege
leid en stelt vast dat dat nu een 'continu pro
ces' is, zeker in het tijdperk van de digitalise
ring. Afslanking, een 'plattere' organisatie zon
der al te veel baasjes, gewijzigde werkproces
sen... dat zijn de trefwoorden. „Het kost soms
moeite om de organisatie mee te krijgen in de
richting die wij als college willen. Als burge
meester en wethouders houden we ons niet
enkel aan de regels, maar handelen we meer
in de geest van de wet. De ambtelijke verta
ling is niet altijd even makkelijk. Bureaucra
tie? Noem het zo. Maar het wordt wel min
der."
In de raads- en commissievergaderingen
treedt hij op met gezag. Neemt Van Schaik
het woord, dan wordt er geluisterd. Dan komt
trouwens weer die leraar van vroeger (hij gaf
Nederlands) in hem boven. „Ik leg alles pre
cies uit, wil dat iedereen het snapt, maar he
laas merk ik steeds vaker dat veel raadsleden
de materie niet helemaal beheersen." En dan
schroomt hij niet sommigen van hen uit te no
digen voor een privécollege op zijn wethou
derskamer. „Dat ze het niet allemaal snappen
of weten.Ik denk dat het komt omdat ze
overvoerd worden met informatie. Het gaat al
lemaal zo snel én je moet het wèl allemaal le
zen. Bovendien is de gemeente nu eigenlijk al
te groot. Raadsleden weten vaak niet wat zich
afspeelt in het dorpshuis van Biervliet en of
Overslag een buurthuis heeft of niet. Ze we
ten te weinig over de geografische en sociale
structuur. Vroeger ging je naar de harmonie
of een opening en dan kwam je daar de voltal-
Co van Schaik gaat straks
het échte leven ontdekken
door Wout Bareman
Wethouder Terneuzen
64 jaar, woont in Axel,
getrouwd, 1 kind
lid van de PvdA
(neven)functies:
Portefeuillehouder
financiën, verkeer en
vervoer, sociale zaken,
wmo, nutsbedrijven,
personeel en organisatie
Voorzitter Dethon
Voorzitter Collectief
Vervoer Zeeuws-
Vlaanderen
Voorzitter stichting
Federatie Sociale
Werkvoorziening in
Zeeland
Voorzitter College Zorg
en Welzijn Zeeland
Voorzitter
portefeuillehouders
sociale zaken Zeeland
Vertegenwoordiger van
gemeente Terneuzen als
aandeelhouder van Delta
Bestuurslid Zeeland
Seaports
Voorzitter Stichting
Cultureel Centrum Axel
Voorzitter
grensoverschrijdende
welzijnsorganisatie Aan Z
Voorzitter stichting
Vrienden van de Vurssche
Axel
Voorzitter gemeen
schappelijke regeling
genaamd Col
Gent/Terneuzen
Bestuurslid Vereniging
Zeeuwse gemeenten
Bestuurslid Zeeuwse
Ombudsman
Bestuurslidmaatschap
Stichting Vitaal Sas
Vertrouwenspersoon
voor ouders en leerlingen
van scholenkoepel
Perspecto
Penningmeester
stichting Tot Behoud van
de Pont Sluiskil
