nog
niet vaak
voor de rechter
VERDIEPING 9
we weten zelf ook wel dat je niet alles kunt
checken: dat zou bovendien ingaan tegen
het vrije verkeer van personen in de EU."
Het klinkt alsof zo'n systeem pas klaar is als
de oorlog in Syrië voorbij is.
„Misschien. Maar dit is een proces van de
lange adem. En na Syrië hebben we Soma
lië nog en Mali. Maar de beste preventie
zou zijn als je een teruggekeerde strijder
hebt die kan vertellen hoe verschrikkelijk
het daar is. Laat die langs de scholen gaan
en daar vertellen dat onthoofdingen echt
zijn. Dat Syrië geen videogame is. Het is
een smerige oorlog met bloed aan de
muur."
In Nederland wordt de terreurdreiging op 'sub
stantieel' gehandhaafd vanwege de aanwezig
heid van zeker twintig teruggekeerde jihadi's.
Hoe reëel is die dreiging?
„Ik heb nog geen concrete aanwijzingen ge
zien dat een terugkeerder een plan heeft ge
had om 'iets' te doen in bijvoorbeeld Den
Haag. Maar als je zes maanden bij de islami
tische terreurorganisatie ISIS hebt gevoch
ten waar je goed getraind bent, onthoofdin
gen hebt gezien, gebrainwasht bent en inter
nationale vrienden hebt opgedaan... Syrië
is het best denkbare Linkedln voor de inter
nationale terreur. En laat er van die twee
duizend Europese strijders misschien veer
tig slechte plannen hebben na terugkomst
in Europa. De aanslagen op de treinen in
Madrid in 2004 werden ook uitgevoerd
door een kleine groep mensen. Je kunt ook
niet iedereen 24 uur per dag in de gaten
houden. Ik heb geen glazen bol, maar ieder
een is volop gemobiliseerd om een aanslag
te voorkomen."
Europese landen gaan verschillend om met te
ruggekeerde jihad-strijders. In België worden
ze soms opgepakt, in Engeland wordt hun pas
poort afgepakt, Nederland volgt hen nauwlet
tend. Vindt u dat teruggekeerde strijders zou
den moeten worden vervolgd?
„Ik heb nog weinig zaken in de rechtbank
gezien. Een enkele in Nederland, maar daar
ging het vooral over jongens die voorberei
dingen troffen om af te reizen. Een geslaag
de veroordeling van een teruggekeerde jiha-
di zou een sterk signaal uitzenden, over
heel Europa.
Het grote probleem is het verzamelen van
bewijs: wat heeft iemand precies gedaan in
Syrië? Bij de een moet je een sociaal wer
ker inzetten, bij de andere een strenge straf
voor het plegen van oorlogsmisdaden.
Maar niemand heeft de magic bullet om het
radicaliseringsprobleem ineens van de Eu
ropese kaart te halen."
In Nederland proberen politie,
gemeenten en Openbaar Minis
terie onder meer via de rechter
te voorkomen dat jongeren
naar Syrië afreizen voor de ji
had. Die rechtszaken hebben tot nu
toe weinig resultaten opgeleverd.
Voor zover bekend hebben er vier
jonge Nederlanders voor de rechter
gestaan die door de politie zijn tegen
gehouden op hun weg naar Syrië.
Zelf ontkennen die jongens dat ze
daar zouden gaan vechten voor de ji
had. Het tegendeel bewijzen, is lastig
voor het Openbaar Ministerie.
In het geval van Mohammed G. uit
Maastricht oordeelde de rechter in
oktober dat het strafbaar is om naar
Syrië te reizen als duidelijk is dat je
van plan bent daar mensen te doden
en trainingsvoorbereidingen hebt ge
troffen. Mohammed werd schuldig
bevonden en zou een forse straf heb
ben gekregen als hij niet volledig on
toerekeningsvatbaar zou zijn ver
klaard.
Een andere verdachte kreeg wel acht
maanden celstraf, maar dat was voor
al omdat hij thuis in Amsterdam
spullen bewaarde waar hij explosie
ven mee kon maken.
Dinsdag moesten in Arnhem twee
jonge mannen (21 en 26) voor de rech
ter verschijnen die in augustus in
Duitsland werden opgepakt, volgens
het OM waren ze op weg naar Syrië.
Ze zaten sinds oktober vast, maar
werden dinsdag voorlopig vrijgela
ten. Ze mogen de behandeling van
hun zaak thuis, onder strenge voor
waarden, afwachten.
Er zijn naar schatting twintig jihadi's
teruggekeerd naar Nederland. Zij
worden gevolgd door de politie,
AIVD en maatschappelijk werk.
Geen van hen heeft zich vooralsnog
moeten verantwoorden voor een
rechter. Wel zijn in januari twee te
ruggekeerde jihadi's opgepakt, maar
dat was omdat ze volgens de politie
voorbereidingen troffen voor een ge
wapende beroving.
VRIJDAG 7 FEBRUARI 2014
