Van fietsenmaker
tot horecabaron
Schouwen-Duiveland: windmolens
niet welkom op Crevelingendam
26 WALCHEREN
ARCHEOLOGISCHE VONDST
Meerdere bijzondere middeleeuwse boerderijen
zijn gevonden bij de aanleg van een nieuwe
drinkwaterleiding tussen Kapelle en Goes.
Barcodes
Horeca op Walcheren
Het valt moeilijk te
achterhalen door
wie en wanneer het
woord horecabaron
werd gemunt - het
was er op enig moment en duikt
sindsdien frequent op in de me
dia. De eerste horecabaron in Mid
delburg was eigenlijk Le Baron
Chassé, een logement dat begin
negentiende eeuw gevestigd was
in de Gortstraat, maar deze edel
man voldoet niet aan het crite
rium en is wellicht stof voor een
andere column.
Van Dale geeft aan dat een baron,
als tweede lid in een samenge
steld zelfstandig naamwoord, een
economisch machtig man is op
het door het eerste lid genoemde
terrein.
Wanneer die economische macht
vertaald wordt in het bezit van
een behoorlijk aantal zaken, wat
nu vaak het geldende criterium
voor een horecabaron is, dan kan
Middelburg door de eeuwen heen
bogen op nogal wat horecabaron-
nen.
In de negentiende eeuw waren
dat Leendert Munter - hij had het
Bierhuis Herenstraat en zat ver
der in Even Buiten, Minderhoud,
Het Oude Hof van Zeeland en De
Witte Leeuw - en Franciscus Ger-
ardus Oudens die de scepter
zwaaide in het Huys van Dom-
burgh, St. Joris, Het Wapen van
Rotterdam en Het Zeeuwsche
Bierhuis. Aangezien lijstjes, tegen
woordig net zo populair als
mooie meisjes, per definitie saai
en plat getreden als een oud trap
penhuis zijn, lijkt het me beter
om er een horecabaron uit te lich
ten.
In de jaren vijftig van de vorige
eeuw had Adrie de Pree een mo
tor- en rijwielhandel in de Zuster
straat in Middelburg.
Aangezien hij een vriend van
mijn vader was, heb ik menig ver
jaardagsfeestje bij oom Adrie en
tante Fien gevierd - zoon Ad was
een leeftijdsgenoot en vriend van
het eerste uur. Adrie dacht wat je
nu branche-overstijgend zou noe
men en zag de mogelijkheden die
de horeca bood. In vier maanden
tijd verbouwde hij een onbewoon
baar verklaard pand aan de Nieu-
wedijk in Vlissingen en op 9 de
cember i960 opende daar de Anja
Bar.
Toen bakker Van der Welle, die
mijn kinderhand veelvuldig met
boluspruum gevuld heeft, zijn
zaak in de Zusterstraat in 1964 te
koop aanbood, hoefde Adrie niet
lang na te denken en schafte het
erf van zijn bijnabuurman aan.
Nog dat zelfde jaar opende hij de
Alassio bar in het pand; de start
van zijn Middelburgse baronie
was een feit.
Aangezien de familie Van Hese in
de jaren zestig bijna iedere zomer
in Varigotti aan de Ligurische
kust kampeerde, werd er op ver
zoek van Adrie een keur aan para
fernalia aangeschaft van Alassio
en San Remo - we waren er im
mers toch.
In vijfjaar tijd werd Adrie eige
naar van nog vijf zaken in Middel
burg, te weten de San Remo Bar
en Old Dutch aan de Potten-
markt, de Amigo-bar in de Reiger
straat, de Palladium-bar aan het
Kerspel en 't Sincken Tooghje (de
Zinkenbak voor intimi) in de Bed-
dewijkstraat. Vanzelfsprekend
zijn er nog horecabaronnen ge
weest en zullen er wellicht nog
horecabaronnen komen. Hun eco
nomische macht c.q. de kwanti
teit van het aantal zaken wordt
echter in hoge mate bepaald door
de vraag of ze het servet ont
groeien op weg naar het tafella
ken.
KLOETINGE - Het is voor een leek
maar moeilijk voor te stellen,
maar een archeoloog krijgt het er
zelfs bij deze temperaturen warm
van: verkleuringen in de dikke
kleilaag langs de Abbekinderse-
zandweg, tussen Kloetinge en Ka
pelle, duiden op restanten van
een boerderij uit vermoedelijk de
10e of ue eeuw. Een erg bijzonde
re vondst, die in Zeeland nog niet
vaak is gedaan.
De verkleuringen blijken paalga
ten van een houten boerderij en
ook greppels. Duidelijk nederzet
tingsmateriaal, zegt archeoloog
en directeur Jan Wattenberghe
van het Middelburgse bureau Ar
tefact. De restanten zijn aangetrof
fen tijdens voorbereidend werk
voor de aanleg van een nieuwe
drinkwaterleiding tussen Kapelle
en Goes. Het was de verwachting
dat het gebied wel eens een histo
rische schatkamer zou kunnen
zijn, daarom vinden de graafwerk
zaamheden ook plaats onder ar
cheologische begeleiding. Uit
vooronderzoek was al gebleken
dat het om een 'behoorlijk interes
sante locatie' gaat. Dat kon onder
meer worden afgeleid uit al beken
de gegevens over het gebied.
In totaal zijn vier archeologische
zones gemarkeerd in het tracé
voor de waterleiding. En die ge
ven een schat aan informatie
prijs.
Hoewel van de boerderijen dus al
leen paalgaten (geen echte kuilen,
maar verkleuringen in de bodem)
zijn gevonden, wordt daar toch ge
sproken over een boerderij die
bijna in zijn geheel is aangetrof
fen. Met de gaten voor de steun
balken is het namelijk mogelijk
om een reconstructie te maken
van hoe het bouwsel er heeft uit
gezien. „We proberen structuren
>-
te herkennen in die paalkuilen
om daarmee een plattegrond te
kunnen construeren", legt Wat
tenberghe uit. Hij geeft toe dat
dergelijke vondsten ook voor ar
cheologen niet altijd even herken
baar zijn. „Je bent eigenlijk afhan
kelijk van grotere civiel-techni-
sche werkzaamheden als het aan
leggen van een waterleiding voor
dit soort vondsten."
Er is sprake van meerdere boerde
rijen die dateren uit verschillende
perioden uit de middeleeuwen.
Dat kan worden vastgesteld om
dat er sporen van verschillende
bouwstijlen zijn herkend. De an
dere boerderijen, circa twintig me
ter verderop in het tracé van de
waterleiding, dateren vermoede
lijk uit de 14e of 15e eeuw. Bij dit
type werden geen paalgaten aan
getroffen voor steunbalken, maar
is sprake van een fundering van
„Dat willen we niet", zegt wet
houder Gilles Houtekamer. Vol
gens hem is er ook verzet van on
dernemers. De windmolens op
de Grevelingendam maken deel
uit van het windpark Krammer,
bij de Krammersluizen. Schou
wen-Duiveland heeft zich altijd
op het standpunt gesteld dat de
molens wel op het sluizencom-
plex en op de Philipsdam kunnen
komen, maar dat het daar bij
moest blijven.
Nu blijkt dat er ook molens op de
Grevelingendam moeten komen
om het project rendabel te ma
ken. „En eerst was er sprake van
één, toen van drie, toen van vijf
en nu moeten er mogelijk nog
meer komen", zegt wethouder
Gilles Houtekamer. „Wij willen
de minister er van overtuigen dat
wij ons altijd redelijk hebben op
gesteld. We constateren nu dat
we onder druk worden gezet en
dat andere belangen een rol gaan
spelen."
De gemeente heeft uiteindelijk
weinig mogelijkheden om de
bouw van windmolens op de
dam tegen te houden. Het gaat
om een fors park, en dat betekent
dat de rijksoverheid een zoge
noemd 'aanwijzingsbesluit' zal ne
men. Daartegen kan de gemeente
wel een zienswijze indienen,
maar een formele bezwaarproce
dure is er niet.Ligt het aanwij
zingsbesluit er eenmaal, dan
moet de gemeente de omgevings
vergunning (de nieuwe vorm van
bouwvergunning) verlenen.
'door Rob van Hese
Rob van Hese en Edwin Mijnsber-
gen van www.middelburgdronk.nl
duiken elke week in het heden en
verleden van de horeca op Walche
ren: over alles waar alcohol geschon
ken wordt.
Klei geeft haar
door Luc Oggel
I De verkleurde plekken, cirkels, in de klei geven de plaats aan waar ooit
een paal in de grond zat.
I Reconstructie van een soortgelijke boerderij als die nu is aangetroffen. De
gebintconstructie lijkt iets anders te zijn opgebouwd, maar zo moet hij er
ongeveer hebben uitgezien.
door Melita Lanting
I Rechts Adrie de Pree (met bril) en naast hem echtgenote Fien de Pree en
op de achtergrond Alassio. foto Beeldbank Zeeland/Jaap Wolterbeek
BRUINISSE - Schouwen-Duiveland
heeft het ministerie van Economi
sche Zaken er nogmaals op gewe
zen dat de bouw van windmolens
op de Grevelingendam niet accepta
bel is. Op de Grevelingendam zijn
toeristische ontwikkelingen ge
pland en dat botst volgens het col
lege met windmolens.
