Freshmaker
Drains2buffer
Opslag van
regenwater in een kreekrug
ZEELAND 25
ttn£
gp WOENSDAG 5 FEBRUARI 2014
In Ovezande wordt druk ge
test met de Freshmaker. Een
techniek die overeenkomt
met die van de infiltratie-
proefin Serooskerke. Ook hier
wordt een kreekrug gebruik als
'opslagvat' voor zoet water om ge
wassen te kunnen irrigéren.
Maar hier wordt de natuur een
handje geholpen. Het begin is vrij
wel hetzelfde. Ook hier wordt
zoet water in de kreekrug ge
pompt, maar nu onder druk en
via één 70 meter lange horizonta
le put. In plaats van te wachten
tot het zoete water het zoute naar
beneden duwt (en er een grotere
watervoorraad kan ontstaan),
wordt nu met een tweede, diepe
horizontale put, het zoute water
actief afgevangen. Dat zoute wa
ter moet worden afgevoerd naar
een zoute sloot in de buurt. „Door
deze dubbele beweging kun je
sneller een voorraad opbouwen",
legt Gualbert Oude Essink van
Deltares uit. „Interessant bij kapi
taalkrachtige gewassen zoals
fruit." Welke manier is beter, de
Kreekrug infiltratie proef of de
Freshmaker? „We weten nog niet
wat technisch en economisch het
meest interessant is." Het is een
kosten-batenanalyse, zegt Oude
Essink. „Maar op dit moment is
nog geen goed vergelijk te maken
tussen beide systemen. Daarvoor
moeten we meer meten."
Terwijl op Walcheren en
Zuid-Beveland wordt ge
keken naar de gevolgen
op korte termijn, wordt
op Schouwen-Duiveland juist in
gezoomd op de toekomst. Stel dat
het klimaat drastisch verandert,
hoe moet het dan met de voor
raad zoet water? In Kerkwerve
wordt getest met Drains2buffer.
Dit keer wordt regenwater opge
slagen in de bodem in een laagge
legen polder. Op dit moment zit
ten drainagebuizen zo'n 60 tot 90
centimeter onder de grond. Die
voeren zout water af. De aardappe
len en uien moeten het nu heb
ben van een kleine voorraad brak
water dat bovenop dat zoute wa-
ter 'drijft". Meer water voor de
planten is er niet, want de sloten
en het grondwater zijn zout. „Als
je een paar droge zomers achter el
kaar krijgt, kan de voorraad brak
water opraken en staan de wor
tels in het zoute water", zegt Gual
bert Oude Essink van Deltares. In
Drains2buffer worden de draina
gebuizen dieper onder de grond
gelegd, waarbij de grondwater
stand hetzelfde blijft. Gaat het re
genen, dan worden die buizen
opengezet en het zoute water afge
voerd. In de bodem is er dan
meer ruimte om regenwater vast
te houden. „Dat kun je automati
seren. Komt er een bui aan gaat
het systeem in werking."
Kreekruggen (verzande
getijdengeulen) lijken
uitermate geschikt voor
de opslag van zoet wa
ter. Deltares-onderzoeker Esther
van Baaren: „We hebben in het ge
bied bij Serooskerke (W) eerst ge
keken waar zoete en zoute sloten
zijn. Sommige zijn zout doordat
oud zoutwater dat diep in de
grond zit omhoog komt."
Bij de kreekrug infiltratieproef
wordt zoet water in een klein
stukje van de kreekrug (300 me
ter lang, 600 meter breed) ge
pompt. Er ontstaat een zoet water
bel die 'drijft* op dieper gelegen
zout water. Na verloop van tijd
duwt het zoete water het diepe
zoute water verder naar beneden,
waardoor een nog grotere buffer
ontstaat. Het water loopt niet
weg. De kleilagen om de kreek
rug werken als een damwand.
Hoe lang en hoeveel een boer wa
ter eruit kan halen is nog niet be
kend. Van Baaren: „De bel moet in
de eerste jaren goed groeien. Als
je er daarna niet meer uithaalt
dan erbij komt, kun je nooit zon
der zoet water komen te zitten. In
hele droge jaren kun je iets meer
water eruit halen. Als je maar
zorgt dat de voorraad in normale
jaren weer wordt aangevuld."
groente
-
tarwe/
aardappels
pomp
aardappels
bloem
kool
infiltratiebuizen
zout water klei
zoet (grond)water zand
zoet grondwater na maatregel
