WlÉrf
L
Resistente schimmels rukken op
V I T A A L
Column De zieke dokter
iaiw.
k 1
Proef
fc!ɧ mm Ut
Het gebit van ouderen is soms zo
ernstig verwaarloosd dat het hun
gezondheid bedreigt, constateren
gespecialiseerde tandartsen.
Afgebroken tanden en kiezen.
Ontstekingen van tandvlees,
kaken en wortelpunten; dat
zijn de problemen die tand
artsen Anita Visser (42) en
Arie Hoeksema (50) tijdens
hun controles in verpleeg
huizen tegenkomen. Deze ernstige ver
waarlozing van het gebit bij zeker 80 pro
cent van de bewoners is volgens hen rond
uit bedreigend voor de gezondheid van de
ze ouderen. Visser en Hoeksema zijn bei
den verbonden aan het Universitair Me
disch Centrum Groningen en gespeciali
seerd in mondzorg bij ouderen. „Alle troep
die in je mond achterblijft, met alle bacteri
ën van dien, kunnen via de luchtwegen in
de longen terechtkomen en daar tot een
longontsteking leiden", verklaart
Visser. „Bacteriën die door ontstoken tand
vlees in de bloedbaan terechtkomen, kun
nen hartklepproblemen
veroorzaken. Ook ver
hoogt 'een tandontsteking
de kans op een hersen
bloeding."
Volgens haar is inmiddels
aangetoond dat een slech
te mondhygiëne reumati
sche klachten kan vererge
ren. Ook is in zo'n geval
diabetes lastiger te regule
ren. „Verder kan een gro
te ontsteking in de mond
bij kwetsbare ouderen lei
den tot verwardheid^ een
delier genoemd. Mensen
hebben dat meestal niet
door en kunnen zichzelf
in de problemen breng
en."
Volgens het tandartsduo
gaat verwaarlozing van
het gebit hand in hand
met problematisch ouder
worden. Als mensen zie
kelijk en zwak worden,
zijn zij niet altijd meer in
staat zijn hun tanden tot
in de puntjes bij te hou
den. Bovendien heerst er
schroom iemand anders
te vragen het gebit te
poetsen.
„Daar rust een taboe op", beaamt Hoekse
ma. „Mensen laten zich in het geval zij in
continent zijn makkelijker verschonen dan
dat zij anderen vragen hun tanden te poet
sen." Angst voor de tandarts en vrees voor
gepeperde rekeningen zijn overige redenen
waarom ouderen besluiten hun gebit niet
meer te laten controleren. Hoeksema be
schouwt bewustwording van ouderen van
de risico's van een verwaarloosd gebit als
een belangrijke taak. Maar hij spreekt ook
zijn collega-tandartsen aan. Die moeten
volgens hem alert zijn op regelmatige con
trole van hun oudere patiënten. „Dan leg
gen ze maar een keer een huisbezoek af,
dat doe ik ook van tijd tot tijd."
Het aantal ouderen met een kunstgebit
neemt af. „Tien jaar geleden was dat nog
90 procent, tegenwoordig heeft zo'n 70 pro
cent van de ouderen nog een kunstgebit","
zegt Visser. Ook die blijken volgens haar
vaak verouderd, of er ontbreekt van alles
aan. „Er is dan een stuk weg, of er zijn tan
den en kiezen afgebroken."
De gezondheidsrisico's zijn aanzienlijk
minder dan wanneer mensen nog over
hun eigen tanden beschikken. Visser: „Een
vies kunstgebit is bij lange na niet zo be
dreigend voor de gezondheid als ontstoken
tanden en kiezen. In dat laatste geval ste
ven je echt af op gezondheidsproblemen."
Visser heeft inmiddels ondervonden dat de
schrikbarende bevindingen in Oost-Gro-
ningen gelijk kunnen worden getrokken
met de rest van Nederland. De algehele toe
name van de vergrijzing zal volgens het
duo dan ook moeten leiden tot een meer
op ouderen afgestemde tandheelkundige
zorg door gebitscontrole bij opname in een
verpleeghuis en via scholing van het perso
neel in de thuiszorg. Ook in de mantelzorg
valt nog veel te verbete
ren. Familie en naasten
helpen weliswaar met
wassen, aankleden en ui
terlijke verzorging, maar
vergeten de tanden, aldus
Visser en Hoeksema. Zij
gaan in de avonduren en
in het weekend samen
naar verpleeghuizen in
Delfzijl en Winschoten.
Hoeksema doet dit werk
inmiddels twintig jaar:
„Het is niet lucratief,
maar enerverend en ver
rijkend. Ik heb er veel
schik in."
Zijn vreugde wordt niet
altijd gedeeld door de 450
bewoners, waarvan er
zo'n 300 dement zijn.
„Het komt voor dat ik
word gekrabd, geslagen
en gebeten bij het trek
ken van een kies. Demen
terende mensen laten
nou eenmaal niet graag ie
mand dichtbij komen."
Visser beschouwt de ge
bitscontrole bij ouderen
in verpleeghuizen als een
belangrijke missie. „Het
is noodzakelijk dat dit gebeurt, juist bij de
menterende ouderen. Die kunnen niet aan
geven dat zij pijn lijden. Wij ontdekken tij
dens onze controles vaak zeer pijnlijke, ern
stig levensbedreigende ontstekingen."
Het sociale aspect van een goede mond
zorg is ook belangrijk voor ouderen buiten
het verpleeghuis. Visser: „Als mensen uit
hun mond gaan ruiken, reageren
(klein)kinderen daarop. Die vinden het
dan vervelend om opa of oma een kusje te
geven." In het uiterste geval dreigt sociaal
isolement. „Ouderen die weten dat zij een
slecht gebit hebben, worden onzeker en
durven niet meer naar de biljartclub."
J
ifimm
foto Getty Images
Slecht gebi
risico voor
gezondheid
door Dora Rovers
De Tweede Kamer heeft vorige
week een motie aangenomen
om de mondzorg voor ouderen
in zorginstellingen te verbete
ren. De Inspectie Gezondheids
zorg (IGZ) brengt hier voor de
zomer een rapport over uit. Er
komt snel een proef met inter
ventieteams die worden inge
zet als de IGZ constateert dat
de mondzorg in verpleegtehui
zen tekortschiet. Reactie van
tandarts Hoeksema: „Het blijft
belangrijk dat niet alleen naar
aanleiding van klachten wordt
gewerkt, maar op basis van de
richtlijn. Hierin staat onder an
dere dat een nieuwe bewoner
binnen zes weken een'tandarts
moet hebben gezien, die een
mondzorgplan maakt. In schrij
nende gevallen kan er op basis
van klachten worden gewerkt,
maar dit moet niet zorgen voor
uitholling van de richtlijn."
reageren?
gezondheid@depersdienst.nl
