'Slachting houdt
aan in Syrië'
Mensenrechtenorganisatie Human
Rights Watch vindt dat president
Bashar al-Assad moet worden berecht.
haakt in Zwitserland als Iran ook zou mee
praten. Die oppositie, die soennitisch is,
haat het sjiitische Iran. Volgens haar was
het Assad-regime al lang gevallen als Iran
geen wapens, geld en militairen had ge
stuurd naar Damascus. De secretaris-gene
raal van de VN, Ban Ki-moon, trok vervol
gens de uitnodiging aan Iran in.
Daardoor zijn zowel het begin als de uit
komst van Genève II totaal onvoorspelbaar.
En zelfs als de partijen uiteindelijk met el
kaar gaan praten, dan nog liggen er veel ob
stakels op de weg.
De hopeloos verdeelde rebellen zijn een
probleem op zich. De strijders die mee
doen aan Genève II, zijn gematigd, maar
hebben weinig in de melk te brokkelen in
Syrië zelf. Daar maken vooral extremis
tische moslimgroepen de dienst uit en zij
beschouwen vredesbesprekingen met As
sad als hoogverraad.
Ook de president is helemaal niet van plan
om van Genève II een succes te maken. Hij
heeft al gezegd dat hij niet zal vertrekken;
de eis van de gematigde oppositie. Assad
deed in een interview met het Franse pers
bureau AFP de rebellen die naar Genève af
reizen, zelfs af als 'een grap'.
De geschiedenis leert dat er in (burgeroor
logen maar twee kansen zijn op vrede. De
eerste is wanneer een van de strijdende
partijen de andere duidelijk heeft versla
gen. De tweede is wanneer alle strijdende
partijen na veel offers de overtuiging delen
dat ze militair niet kunnen zegevieren.
Aan geen van beide voldoet Syrië op dit
moment. Alle partijen zijn na drie jaar oor
log sterk genoeg gebleken om overeind te
blijven. Assads leger doet het de laatste tijd
goed op het slagveld. Gematigde rebellen
hebben behoorlijk wat territorium in han
den in Noord-Syrië. Aan al-Qaeda gelieer
de groepen staan juist sterk in Oost-Syrië.
De Koerden doen hun best om meer ge
bied te veroveren in het noordoosten.
Omdat alle partijen denken dat ze nog veel
terrein kunnen winnen op het slagveld,
komt Genève II dus eigenlijk te vroeg. De
ze besprekingen gaan dus geen vrede ople
veren. Wat wel tot de mogelijkheden be
hoort, zijn lokale- en tijdelijke staakt-
het-vurens.
Ook kunnen de partijen het ruilen van ge
vangenen overeenkomen. En wellicht lukt
het om 'humanitaire corridors' te creëren,
waardoor hongerige burgers die'in omsin
gelde gebieden wonen, eindelijk voedsel
hulp krijgen.
Een woordvoerder van de rebellen in
Zuid-Turkije zegt: „Verwacht geen wonde
ren van Genève II. Ooit zal de oorlog in Sy
rië ophouden, maar daar is toch echt een
Genève III of IV voor nodig."
De internationale ge
meenschap kijkt apa
thisch toe, terwijl in
Syrië de mensen
rechten massaal en
op gruwelijke wijze worden ge
schonden. Dit zegt de internatio
nale mensenrechtenorganisatie
Human Rights Watch (HRW).
„De slachting van burgers houdt
aan en lokt slechts een zwakke in
ternationale reactie uit", schrijft
HRW in haar World Report 2014,
dat gisteren in Berlijn werd gepre
senteerd. In het rapport staat de si
tuatie in Syrië centraal.
HRW heeft felle kritiek, vooral op
China en Rusland. Die landen
zijn er, volgens de mensenrech
tenorganisatie, verantwoordelijk
voor dat in de VN-Veiligheids
raad internationale strafmaatrege
len tegen het regime van de Syri
sche president Bashar al-Assad tel
kens worden geblokkeerd.
„Hoe ver kun je gaan als China of
Rusland?", zegt HR W-woordvoer
der Wenzel Michalski. „Hoe erg
moet de situatie worden voordat
je ingrijpt?"
Ook westerse leiders als Barack
Obama, de Amerikaanse presi
dent die verzekerde dat met de in
zet van chemische wapens in Sy
rië een grens was overschreden,
oogsten echter kritiek. Om de
deelname van de Syrische rege
ring aan de conferentie in Genève
niet in gevaar te brengen, zou het
Westen de afgelopen tijd de druk
op het regime in Damascus heb
ben verminderd.
Volgens HRW schiet in Syrië de
responsibility to protect-doctrine
('verantwoordelijkheid om te be
schermen'), waarmee de interna
tionale gemeenschap zich zo'n
tien jaar geleden verplichtte om
onschuldige burgers te verdedi
gen tegen gruweldaden, tekort.
Het resultaat is gemiddeld vijfdui
zend Syrische doden per maand.
Volgens Michalski bevestigen de
vele duizenden, recent opgedo
ken foto's van gedetineerden die
in Syrië zouden zijn omgebracht,
de bevindingen van HRW. Eerder
deze week werd bekend dat een
overgelopen militair fotograaf, die
voor de Syrische regering werkte,
zo'n 55.000 foto's van gedode ge
vangenen het land uit smokkelde.
De lijken vertonen, volgens inter
nationale juristen, sporen van
marteling en moord.
HRW is bekend met dergelijke
verhalen. „Wij hebben verslagen
van getuigen die bevestigen dat
veel gedetineerden in Syrië spoor
loos verdwijnen en worden ver
moord", zegt Michalski.
Executies, martelingen en moor
den op burgers zijn in Syrië aan
de orde van de dag. „Ook veel kin
deren zijn slachtoffer. We hebben
een 14-jarige gesproken die is ge
marteld door de mannen van As
sad. Maar ook de verschillende re
bellengroepen maken zich schul
dig aan ernstige mensenrechten
schendingen."
HRW pleit voor een wapenembar
go tegen Syrië en voor de berech
ting van oorlogsmisdadigers door
het Internationaal Strafhof (ICC)
in Den Haag.
Michalski: „Saudi-Arabië, Qatar
en Rusland moeten stoppen met
massale wapenleveranties. En Bas
har al-Assad moet worden be
recht."
WOENSDAG 22 JANUARI 2014
De Syrische burgeroorlog telt in totaal
veertien partijen. In Syrië zelf zijn het
er vier. Buiten het land zijn er nog
eens tien.
vrede
door onze correspondent
Wierd Duk
