Effect van
minder
gas blijft
onbekend
VERDIEPING 9
SAMEN
Het beperken van de gas
winning zal van invloed
zijn op het aantal aardbe
vingen in Groningen,
maar over de precieze ge
volgen durven wetenschappers nog
geen voorspellingen te doen. De des
kundigen zijn terughoudend, omdat ze
te weinig informatie hebben over de
maatregelen die op stapel staan. Ook
kunnen ze pas uitspraken voor de lan
gere termijn doen, als ze de eerste effec
ten hebben bestudeerd.
„Het is onmogelijk om nu al te zeggen
met welke aantallen de aardbevingen
zullen afnemen en op welke termijn
dit gebeurt", zeg seismoloog Bernard
Dost van het KNMI. „Dat hangt onder
meer af van het percentage waarmee
de gasproductie wordt teruggeschroefd
en van de modellen die je gebruikt bij
het berekenen van dat effect."
Dost heeft nog een andere reden om
geen harde uitspraken te doen over de
gevolgen van het beperken van de gas
winning. „Ik denk dat je de eerste ge
volgen pas na een half jaar tot een jaar
kan meten. Pas als je die gegevens
hebt, kan je onderzoeken wat de maat
regel voor de langere termijn bete
kent."
Rob Govers, hoofddocent geofysica van
de Universiteit Utrecht, stelt dat als de
gaswinning helemaal zou stoppen, het
nog geruime tijd zou duren voordat er
een einde komt aan de bevingen. De
Utrechtse hoofddocent zegt dat bij de
aanpak van de problemen door de gas
winning, de keuze ook op 'een maatre
gel vanuit het boerenverstand' zou kun
nen vallen. „Je zou de huizen kunnen
verstevigen, zodat ze bestand zijn te
gen aardbevingen. Daarbij moet je reke
ning houden met de zwaarte van de be
vingen die je in Nederland kan ver
wachten. Je hoeft niet uit te gaan van
bevingen met een kracht van 8 of 9 op
de schaal van Richter."
Geofysicus Guy Drijkoningen, universi
tair hoofddocent aan de Technische
Universiteit Delft, benadrukt dat alle
wetenschappers in de wereld hetzelfde
probleem hebben. Over het ontstaan
van aardbevingen is nog heel weinig be
kend. Alleen al om die reden is de
Delftse hoogleraar terughoudend met
het doen van uitspraken over de gas
winning in Groningen. „De Amerika
nen en Japanners hebben miljarden uit
gegeven om erachter te komen waarom
en wanneer aardbevingen ontstaan,
maar zij weten het ook niet precies",
zegt Drijkoningen. „Het is dus niet zo
vreemd dat we in Nederland ook met
een heleboel vragen over dit onder
werp zitten."
Maar vertrekken, dat weigert hij. Vanaf het
balkon reikt het uitzicht over kilometers
weiland. „Ik woon op het mooiste plekje
van Groningen."
Als er al een stereotype Groningse platte
lander bestaat, dan voldoet Stukkien aan
het profiel. Een forse bouw, grijze baard en
handen als kolenschoppen. Die moet je
niet tegen je hebben. De smeer onder zijn
nagels verraadt zijn favoriete vrijetijdsbe
steding, het opknappen van terreinwagens.
Toch zegt hij: „Ik ben een man van de dia
loog. Net als de rest hier. Ik ken niemand
die wil dat het hier echt uit de hand loopt.
Protesteren moet, maar het saboteren van
boorinstallaties, of het gebruiken van ge
weld, dat gaat te ver."
Maar Groningen laat zich horen, luider dan
ooit. Het begon ruim twee weken geleden,
toen de Delfzijlse aluminiumsmelter Aldel
zijn faillissement aanvroeg, met honder
den ontslagen tot gevolg. De beschuldigen
de vinger wees richting politiek Den Haag.
Door de hoge elektriciteitskosten kon Al-
del niet concurreren met concurrenten uit
bijvoorbeeld Duitsland, waar de energie
minder kost. Minister Kamp van Economi
sche Zaken weigerde de fabriek te redden.
Het nieuws dat de Nederlandse Aardolie
Maatschappij (NAM) vorig jaar meer gas
uit de grond haalde dan de jaren ervoor,
wakkerde de Groningse woede verder aan.
De beroering is sindsdien het onderwerp
van gesprek in de provincie. De Groningers
zelf zijn misschien nog wel het meest ver
baasd over de impact van hun protesten.
Ze zijn het niet gewend, die aandacht uit
de rest van het land. Den Haag luistert,
voor het gevoel van de Groningers, voor
het eerst. Toch klinkt het dan al gauw cy
nisch dat dat te maken heeft met de ge
meenteraadsverkiezingen die voor de deur
staan. Maar wat zou het?
Woensdagmiddag is zo'n moment dat Ne
derland naar Groningen kijkt. De nationale
pers is massaal aanwezig in Doodstil, een
buurtschap dat op de kaart niet meer is
Ze pakten me niet
hard aan hoor, ze
waren heel netjes;
die agenten komen
ook uit Groningen
dan'een kruising van twee wegen. Tüssen
de grasvelden verklaart de Groninger Bo
dem Beweging (GBB) op ludieke wijze Gro
ningen onafhankelijk van Nederland. Da-
niëlla Blankens, secretaris van de belangen
vereniging: „Natuurlijk moet je die verkla
ring met een korreltje zout nemen. Maar er
zit een serieuze toon onder. We zijn het
zat, en dat mag heel Nederland horen."
Het protest wordt steeds breder gedragen.
Niet alleen in Groningen, waar steeds
meer sympathisanten zich melden bij de
verschillende actiegroepen, maar ook in de
rest van het land. Uit onderzoek van Een-
Vandaag bleek deze week dat de helft van
de Nederlandse bevolking het gedeeltelijk
dichtdraaien van de gaskraan een goed
idee zou vinden. Blankens van de Gronin
ger Bodem Beweging: „Er hebben zich in
middels ook sympathisanten van de GBB
gemeld van buiten de provincie. Zij steu
nen onze geweldloze acties."
Toch is de tijd van praten en ludieke acties
voor sommige Groningers voorbij. John
Lanting haalde vorige week zondag al het
nieuws door een boorlocatie van de NAM
te bezetten. Hij werd gearresteerd en
moest een paar uur op het bureau verblij
ven. „Ze pakten me niet hard aan hoor, ze
waren heel netjes. Die agenten komen ook
uit Groningen." In de voortuin van zijn vil
lawoning in Uithuizermeeden heeft Lan
ting een bord geplaatst: 'te koop tegen elk
aannemelijk bod'. „Ik ben in dit huis gebo
ren, maar zodra we de kans krijgen, zijn
we weg. Mijn vrouw en ik zijn niet de eni
gen, maar raak je huis maar eens kwijt."
Lanting heeft inmiddels een reputatie op
gebouwd met zijn actiegroep Schokkend
Groningen. Hij verloor zijn eigen bedrijf
en is nu fulltime actievoerder. Ook helpt
hij andere gedupeerden met hun schade
claims. „Voorheen zat ik bij de GBB, maar
ik ben de fase van praten voorbij. Het is
tijd voor actie." Lanting gaf zondag met
zijn arrestatie naar eigen zeggen 'het goede
voorbeeld'. Meer acties zullen volgen, kon
digt hij aan. „Waar de grens ligt? Laat ik
het zo zeggen: die is nog lang niet bereikt."
Politici als Diederik Samsom en Henk
Kamp, die deze week beiden hun gezicht
lieten zien, ervoeren alvast dat de Groning
se gastvrijheid niet meer opgaat voor hen.
Maar het leed is al geschied, hoe de rege
ring ook uitgejouwd zal worden, wat voor
acties de Groningers ook op touw zullen
zetten. Ger Warink uit Loppersum: „Het
gaat niet meer om ons. Het gaat om de toe
komst van onze kinderen. Wat dacht je?
Dat als we nu zouden stoppen met boren
naar gas, dat de bevingen ophouden? Die
houden nog zeker dertig jaar aan."
ZATERDAG 18 JANUARI 2014
door Hans Heijt
I Boze en teleurgestelde Groningers hebben zich in Loppersum verzameld voor een protest
tijdens het bezoek van minister Henk Kamp gistermiddag, foto Karei Zwaneveld/HH
Activist John Lanting
over zijn arrestatie
