I
I
Op de gans wordt karaktermoord gepleegd. De
gans wordt te gemakkelijk gezien als veroorzaker
van schade. Met dat beeld is voor boeren geld te
verdienen en komt er ruimte voor jacht.
10 SPECTRUM
té De publieke opinie
wordt bespeeld om
schadevergoedingen
in stand te houden
opinie
ét Met het verjagen van
ganzen zitten we
straks met een soort
groene, doodse vlakte
e vergeten ge
makkelijk
wat een bij
zondere vo
gel de gans is.
Zonder gans
wordt het platteland tot een grote
doodse groene vlakte.
Het aantal overwinterende ganzen in
Nederland is sinds 1980 toegenomen
van een half miljoen tot bijna twee
miljoen in 2012. Het merendeel van
deze overwinteraars trekt in de zomer
naar het buitenland, naar koudere stre
ken, om daar te broeden. Broedende
ganzen, die het gehele jaar in Neder
land verblijven, waren decennialang
verdwenen, maar zijn terug. Hun aan
tallen nemen nog sneller toe. Geschat
wordt dat er in de zomer van 2012
600.000 ganzen in Nederland verble
ven.
De verklaring voor deze sterke groei
in zomer en winter zijn vooral de zwa
re bemesting en andere ontwikkelin
gen in de intensieve, bijna industriële
landbouw. Hierdoor is het voedsel
voor de ganzen ontzettend verbeterd
in winter en zomer. Moesten ze aan
vankelijk nog naar broedgebieden in
het noorden trekken op de groene
golf van voorjaarsgras met een hoog
eiwitgehalte, tegenwoordig is het ei
witgehalte van het gras de hele zomer
voldoende hoog en blijft de grasmat
bovendien kort door intensief maaien
en beweiden.
Ganzen zijn slim en in staat om zich
snel aan te passen aan veranderende
omstandigheden. Zonodig verplaat
sen ze zich door heel Europa om de
beste plekken te vinden om te verblij
ven. Die plekken moeten in de broed
tijd ook niet te veel roofdieren heb
ben. De vos, die nogal wat ganzeneie
ren en -kuikens kan verorberen, is in
Nederland vogelvrij verklaard om kip
pen en weidevogels te behouden. Het
overzomerende deel van de ganzenpo-
pulatie heeft dat ervaren en brengt
veel nakomelingen voort met dezelfde
ervaring.
De meningen over de wilde ganzen
zijn sterk verdeeld tussen landbou
wers, jagers, natuurliefhebbers en na-
*32'
tuurbeschermers. Even leek het erop
dat de tegenstellingen overbrugd kon
den worden in een gezamenlijk gan-
zenakkoord. Maar in december over
leed dit akkoord definitief. Een deel
van de achterban van de boerenorgani
saties stelde nieuwe eisen, terwijl ze
7,5 miljoen euro per jaar krijgen ter
compensatie van verlies aan inkom
sten ganzen.
De schadeafwikkeling is verworden
tot een mechanisme waarbij het 1
gen over ganzen wordt beloond met
uitkeringen - klagen is dus lucratief
gemaakt.
Een neveneffect hiervan is een soort
publieke karaktermoord op de gans,
die meestal in één adem wordt ge
noemd met schade. De eigen bijdrage
van de landbouwsector aan de toena
me van ganzen wordt bewust wegge
laten en in feite wordt de publieke opi-
Gans verdient
beter imago
Dr. Maarten
Loonen is uni
versitair docent
Arctische Ecolo
gie aan de Rijks
universiteit
Groningen. Hij
heeft expertise
op het gebied
van biologie,
ecologie van de
poolgebieden,
ganzen en
migratie.
door Maarten Loonen
