Gouden Kat
SPECTRUM 9"
standplaats Dubai
Harold Doornbos
geen racisten. Verderop in de straat
wonen Bulgaren, die spreken Duits,
ze hebben een baan, hun kinderen
gaan naar school. Met hen hebben we
geen enkel probleem."
Officieel vestigden zich de afgelopen
jaren 360.000 Roemenen en Bulgaren
in Duitsland. Aangenomen wordt dat
het er in werkelijkheid veel meer zijn.
Onder hen bevinden zich hoogopge
leide specialisten, die snel een baan
vinden. Maar er kwamen ook veel im
migranten zonder opleiding. Comple
te Roma-dorpsgemeenschappen ont
vluchtten de armoede en discrimina
tie in eigen land. De meesten hebben
geen diploma, spreken geen Duits en
zijn werkloos. Ze gedragen zich vaak
onaangepast omdat zij de clanregels
boven alles stellen. Afgelopen zomer
liep de situatie in Duisburg-Rhein-
hausen uit de hand. Gemaskerde, link
se 'anti-fascisten' wierpen zich op als
burgerwacht voor de Roma en vielen
- bewapend met ijzeren staven en
pepperspray - buurtbewoners en
rechtse tegendemonstranten aan. De
antifa's verschansten zich in het ge
bouw van Barisic, dat daarna door de
politie werd bestormd. Eenmaal bin
nen werden de agenten door de anti
fa's én door Roma belaagd. „Wij zaten
er middenin", zegt Halle.
Burgemeester Sören Link (SPD) hekel
de de 'Krawalltouristen' (reltoeris-
ten). Politici, sociaal werkers en poli
tie sloten zich aan bij de verontruste
burgers: dit kon niet de bedoeling zijn
van de open grenzen in Europa.
Huisbaas Barisic begreep de signalen.
Hij zet per april aanstaande alle Roma
op straat, zo'n 700 mensen. Waar die
heen moeten? De gemeente moet
maar voor woonruimte zorgen, vindt
Barisic. De gemeente stelt woningen
beschikbaar, maar hoopt vooral 'op de
mobiliteit van de Roma'. Met andere
woprden: 'Alsjeblieft, verdwijn'.
In Duisburg, een stad in Noord-
rij n-Westfalen met 488.000 inwo
ners, wonen inmiddels zo'n 10.000
Oost-Europese Roma. „Wij doen niet
aan sociaal werk, maar aan crisis-be-
strijding", zegt Edin Pusic, een sociaal
werker die zich voor Roma inzet. Hij
somt de problemen op waar hij tegen
aan loopt: overbewoning, prostitutie,
fraude met kinderbijslag, clanruzies,
diefstal, gezondheids- en hygiënepro-
blemen. Wantoestanden die je ook
aantreft in andere steden. Zoals in het
naburige Dortmund, nog zo'n verarm
de industriekern, waar huisjesmelkers
leegstaande, verkrotte woningen voor
woekerprijzen verhuren. En ook in
Mannheim, Keulen, Frankfurt am
Main, Hamburg en Berlijn.
De Duitse Vereniging van Gemeen
ten sloeg vorig jaar alarm in een op
merkelijk kritisch rapport. 'Duitsland
is niet voorbereid op de opvang van
zoveel nieuwkomers', schreef de vere
niging. 'Politici in Brussel en Berlijn
gaan in hun beleid volkomen voorbij
aan de realiteit'. Lang drongen derge
lijke signalen niet of nauwelijks door
tot de landelijke politiek. Die brandde
de vingers liever niet aan zo'n heikel
onderwerp als de overlast door immi
granten. Al helemaal niet als het gaat
om Roma, van wie velen onder Hitier
het slachtoffer werden van vervolgin
gen. Totdat deze maand de conserva
tieve regeringspartij CSU aan de bel
trok. Partijleider Horst Seehofer waar
schuwde voor de 'immigratie van ar
moede' nu Roemenen en Bulgaren
ook zonder werkvergunning op de
Duitse arbeidsmarkt mogen komen.
Seehofer rekende voor dat 10 procent
van de Roemenen en Bulgaren in
Duitsland leeft van staatssteun. In
Duisburg, Dortmund en Berlijn is dat
25 procent. Ruim 30.000 van hen krij
gen kinderbijslag, terwijl veel kinde
ren in het land van herkomst wonen.
De kinderbijslag tan voor een groot
gezin oplopen tot 1.418 euro per
maand. Daar komen ziektekosten- en
huurtoeslagen bij. Bovendien eist
Brussel dat het recht op bijstand ook
geldt voor nieuwkomers, die niet ac
tief op zoek zijn naar werk. In de ogen
van critici een uitnodiging aan nog
meer 'Oost-Europese gelukzoekers'.
Seehofer waarschuwde dat 'wie be
driegt, eruit vliegt'. Maar in de straten
van Duisburg wordt om dit soort reto
riek schamper gelachen. Hier bepalen
niet politici en politie de regels, maar
mensensmokkelaars, koppelbazen,
huisjesmelkers en malafide werkge
vers. Zij cashen van elke Roemeen of
Bulgaar 50 euro 'ontmoetingsgeld',
soms wel 300 euro per maand voor
een bed in een zogenoemd matrassen-
pakhuis, 150 euro voor de inschrijving
bij de gemeente en 20 euro voor een
telefoonabonnement. „En toch is het
hier beter dan in Bulgarije", vindt
Kijk om je heen, het is
hier een smerige
bende geworden
Claudio (21), een Roma die sigaretten
koopt in de drukke Wanheimer-
strasse. Net als veel andere Roma in
de Duisburgse probleemwijk komt hij
uit het Bulgaarse Sjoemen. „Daar is
voor ons geen toekomst."
Verderop, in café Sofia, klagen Koerdi
sche mannen dat er voor hen geen
werk meer is. „Die Oost-Europeanen
laten zich voor een paar euro per uur
uitbuiten", moppert Aras (31). Hij en
zijn vrienden willen weg uit de wijk
en het liefst ook uit Duisburg. „Kijk
om je heen, het is hier een smerige
bende geworden."
Benjamin Marx kent de problemen.
De goedmoedige vijftiger is in Berlijn
manager bij de katholieke Aachener
Siedlungs- und Wohnungsgesell-
schaft, zeg maar woningcorporatie.
„De mensen in Duisburg worden aan
hun lot overgelaten", vindt Marx.
Even dreigde in de Berlijnse achter
standswijk Neukölln een soortgelijke
situatie als rond het Problemhaus in
Duisburg-Rheinhausen. Honderden
inwoners van het Roemeense dorp
Fontanelle hadden onderdak gevon
den in een uitgewoond flatgebouw.
„De overlast was enorm", herinnert
Marx zich. „Eén toilet voor twintig
mensen, dat soort toestanden."
Marx trok zich het lot van de Roma
aan. Voor zijn woningcorporatie
kocht hij het pand, liet het renoveren
en noemde het naar zijn leermeester
Arnold Fortuin, een katholieke geeste
lijke die tijdens de oorlog honderden
Sinti en Roma redde uit handen van
de nazi's. Het Arnold-Fortuin-Haus
geldt nu als een van de meest succes
volle integratieprojecten in de Bonds-
repubiek. Marx wordt door Roma ver
eerd als een heilige. „Ik had geen alter
natief', zegt hij bescheiden.
De Roma in het Fortuin-Haus krijgen
intensieve begeleiding. Ze volgen taal
cursussen, leren hoe het openbaar ver
voer functioneert en worden wegwijs
gemaakt in de bureaucratie. „Het is
mooi dat het gelukt is", zegt Marx,
„maar dit is natuurlijk niet de oplos
sing." De oplossing moet liggen in
Roemenië en Bulgarije zelf. „Die lan
den moeten de miljarden uit Brussel
gebruiken om de levens van deze
mensen ter plekke te verbeteren. Nu
zijn ze de Roma liever kwijt dan rijk.
Laat de Duitsers het maar opknappen,
denken zij." Zo krijg je misstanden
als die in Duisburg. „Dat mogen we
niet langer toestaan."
Ik kan wel weer over oorlog, ellende en
dode mensen in Syrië schrijven, maar
dat soort verhalen maak ik al ruim twin
tig jaar. Dus deze keer vanuit het Mid
den-Oosten het uiterst triviale verhaal
van mijn kat.
Ongeveer negen jaar geleden zag ik een paar
weken oud katje liggen in de goot voor m'n ap
partement in Beiroet. Het hongerige beestje zat
helemaal onder de zweren. En om het nog zieli
ger te maken was een auto over z'n staart gere
den. Aangezien ik ronduit een softie ben, pakte
ik de smerige kat op en nam hem mee naar
huis. Ik gaf hem de naam Oggi, al vond een Ne
derlandse collega dat Schurftie beter bij hem
paste.
Oggi groeide al snel op tot een uiterst gezonde
en gezellige kat. Net als veel van zijn soortgeno
ten hing hij veelvuldig in de gordij
nen en luisterde ik meer naar hem
dan hij naar mij. Ik snap nu wel
waarom je geen katten ziet in een
circus.
Maar één ding realiseerde ik me
niet. Dat deze nietsnuttige veelsla-
per me tot nu toe 15.000 dollar zou
gaan kosten. Da's dus bijna een hal
ve kilo goud.
Als journalist ben ik regelmatig
van huis. Vóór vertrek breng ik Oggi dan keu
rig naar een kattenhotel, waar hij een beetje
wordt vertroeteld. Ik Beiroet kostte dat 7 dollar
per dag. Dus na twee weken was ik 100 dollar
kwijt. Dat valt te overzien.
Maar toen ik vier jaar geleden naar Dubai ver
huisde, begon het een beetje uit de hand te lo
pen. Alleen al om Oggi van Beiroet naar Dubai
te transporteren, betaalde ik 1.300 dollar. Mijn
eigen ticket voor dezelfde reis kostte slechts
150 dollar. Verschil moet er blijven.
Dubai heeft alles. Dus ook een kattenhotel.
Prachtig hoor. Oggi heeft er een mooi hok en
zelfs een privé-tuintje. Hij eet Sheba. Probleem
is dat dit 25 dollar kost, per dag. Geloof me, afge
zien van het hoogste gebouw ter wereld heeft
Dubai ook de duurste kattenhotels op de pla
neet. Ik ben regelmatig een maand of langer op
reis - bijvoorbeeld naar Libië, Syrië of Pakistan.
Als ik terugkom in Dubai ga ik traditioneel
eerst even langs mijn bank. Want vaak reken ik
700 dollar af voor Oggi, 500 dollar is een mee
valler. Vorige week was ik weer eens 900 dol
lar kwijt. Ter vergelijking: het huis dat ik in Pa
kistan huur, kost me 350 dollar per maand. Da's
de helft goedkoper dan Oggi's prinselijke ver-
blijfjplaats.
Neem dan geen kat, hoor ik u al zeggen. Maar
ik kan hem toch moeilijk door de shoarma
doen? En eerlijk is eerlijk: na negen jaar
wordt-ie toch een maatje van je. De crux van
dit verhaal is echter dit: ik heb ook nog een
paard. Dus als ik failliet ben, weet u waarom.
ZATERDAG 18 JANUARI 2014
De flat waar de Roma nu nog verblijven, is volledig uitgewoond.
De Duisburgse Koerd Aras
reageren?
spectrum@depersdienst.nl
