y/C
volgende keer weer!
www.dejongintra.nl
Het huis op de heuvel
Een nieuwe bibliotheekwet is hard nodig,
want de bieb is meer dan een collectie
boeken, vindt minister Jet Bussemaker.
4 BINNENLAND
f é&f/P
Hel was alweer
vijfentwintig jaar na
ie oorlog, maar op.
Aruba deden ze de
bevrijding nog eens
dunnetjes over
Bus
reizen
Auto
reizen
Vlieg
reizen
Verre
reizen
*9,Pt$> 1
wÊÊÊSÊSIÊÊmê
INTERVIEW
DEN HAAG - Op het Spui in Den
Haag ziet Jet Bussemaker de bieb
van nu: de VW en een café in de
hal, muziekoefenruimtes, pc's
met kranten uit de hele wereld en
vooral 'lekker druk'.
„Het draait in bibliotheken al een
paar decennia om veel meer dan
boeken", constateert de minister
van Onderwijs, Cultuur en We
tenschap (PvdA). Daarom past ze
nu de wet aan.
Gisteren ontving de Tweede Ka
mer haar voorstel. Maar heeft ze
nog wel voldoende aandacht voor
de fysieke bieb?
Wat gaat er veranderen?
„We creëren een digitale biblio
theek. De Koninklijke Bibliotheek
in Den Haag is daar al mee bezig.
Ze verzamelt e-books, volgende
week worden er 5000 beschikbaar
gesteld. Maar ze ontsluit ook digi
tale databanken: kranten, tijd
schriften, muziek en film."
De bieb om de hoek is verleden tijd?
„Onzin. Maar de grootte van filia
len zal slinken. Ik ken vestigingen
waar nog tien dezelfde boeken op
een rij staan. Dat is overbodig.
Het aantal uitleningen is met 42
procent gedaald sinds 2009. Jonge
generaties doen bijna alles online.
Maar voor de kernfuncties: kennis
overdracht, informatievoorzie
ning, taal- en leesbevordering,
overdracht van literatuur, voor
leesuren, blijft de bibliotheek van
belang, óók fysiek. Laaggeletterd-
heid blijft een groot probleem."
Maar u doet niets om filialen open te
houden.
„Bibliotheken zijn een gemeente
lijke verantwoordelijkheid. Ik wil
niet op die stoel gaan zitten, om
dat gemeenten veel beter weten
wat er nodig is ter plaatse. Boven
dien wil ik de creativiteit niet be
lemmeren. Ik oordeel niet over
waarom Utrecht deze week heeft
besloten geen nieuwe bieb te bou
wen (daar zou een nieuwe bieb
met filmhuis komen, red.). Ge
meenten kunnen ook creatief om
gaan met leegstand: neem een
Dat klinkt wel erg grootstedelijk.
„Maar ook in dorpen is van alles
mogelijk. Zoals het 'kulturhus',
dat in het oosten veel voorkomt.
In de gemeente Borne deelt de bi
bliotheek een pand met een thea
ter, muziekschool en filmhuis."
Blijft de bibliotheek gratis voor kin
deren volgens de nieuwe wet?
„In de praktijk is het bijna overal
gratis. Toch vragen sommige ge
meenten vanaf 16 jaar een bijdra
ge om de financiering rond te krij
gen. Ik wil ze daarin vrij laten.
Het belangrijkste is dat de biblio
theken blijven bestaan."
U gaat over digitale abonnementen.
Zijn die wel gratis voor 18-min?
„Nee, dat kunnen we niet regelen.
Als we e-books gratis aanbieden,
benadelen we uitgevers en boek
handels en dus de Nederlandse
boekensector. Dan zijn we nog
verder van huis, zij zijn de belang
rijkste bron voor bibliotheken."
Bent u zelf lid van de bibliotheek?
„Van de universiteitsbibliotheek,
omdat ik lang docent ben ge
weest. Maar met mijn dochter
ben ik vaak in de openbare bieb
geweest. In Amsterdam is de nieu
we centrale bibliotheek een bele
venis op zich, met speelruimten,
voorstellingen en kunst. Maar on
ze buurtbieb boven een school
heeft net zo veel waarde."
Steden
reizen
een van mijn vroegste herinnerin
gen. En de feesten. Alles zoop en
naaide, heel het eiland was een
groot matras en de hemel het pla
fond van een derderangshotel.
Vrij naar Campert. In zijn gedicht
Niet te geloven schrijft een jongen
van zestien gevoelige gedichten
over de natuur terwijl om hem
heen de wereld is veranderd in
een Weens bordeel. Ik was veel
jonger dan zestien en het was al
weer vijfentwintig jaar na het ein
de van de oorlog, maar op Aruba
deden ze de bevrijding nog eens
dunnetjes over. Ik heb veel gezien
en veel onthouden. De feesten
van het vlees, de overspeligen en
de bedrogenen, de extase en het
verdriet over al deze dingen ver
buiten het zicht van het moeder
land. Het was begin jaren zeven
tig, de meeste huwelijken waren
nog intact. Een decennium later
zouden ze bijna allemaal ontbon
den zijn. De extase werd duur be
taald.
Ik was nog te jong om preuts te
zijn, om afkeurende gedachten te
hebben over de dingen die ik zag.
Geen moraal en geen oordeel. Ik
leefde als een half getemd dier in
de mondi en was zo gelukkig als je
maar zijn kan.
buitelt over de porch, over de hoof
den heen zie ik de lichtjes van Cu-
roil in de verte. Raffinaderij ge
zien vanaf een heuvel: jeugd.
Diep terug in de tijd. Mijn zusters
en ik lagen in de achterbak van de
stationwagen, we moesten slapen
maar keken naar de vloed van
licht van eenzelfde raffinaderij,
een eiland verderop. In het huis
op de heuvel was een feest gaan
de, daarbinnen ergens waren on
ze ouders. Muziek, hoge, opge
wonden vrouwenstemmen, de ge
neratie '68 in full swing. Wij lagen
als hondjes achterin de auto, in
een kluwen van lakens gewik
keld. Ik kon mijn ogen niet afhou
den van het pulserende licht in
de diepte, het complex van de
Lago was in zijn geheel te over
zien. Het maakte een blijvende af
druk in mijn hersenen en werd
De gastvrouw is een
Groningse. In 1964
volgde ze haar ge
liefde naar Curasao,
ze zegt: „Hij was
een goede man."
Ze roept naar een gast verderop.
„Hij was een goede man toch?" Ze
knikt. „Ja, een heerlijke man was
het." Ze bleven bij elkaar tot zijn
dood, nu woont ze alleen in het
huis op de heuvel. Er zijn onge
veer twintig mensen bijeen, de
hogere burgerij van het eiland,
verzameld in de Culture Club. Na
dat een verlegen etser uit Leiden
heeft verteld over de geschiede
nis van het etsen en zijn werk
heeft laten zien, vertel ik een paar
dingen en lees een hoofdstuk uit
mijn laatste boek. De mensen zit
ten in een kring, een fijn windje
Minister Jet Bussemaker in de centrale bibliotheek aan het Spui in Den
Haag. foto David van Dam/HH
bankfiliaal dat niet meer wordt ge
bruikt. Of een deel van een verzor
gingstehuis of school."
De Vereniging Openbare Bibliothe
ken vraagt u om een dekkend net
werk in de wet te verankeren.
„Dat is er. In de wet staat dat iede
re Nederlander gebruik moet kun
nen maken van de fysieke en/of
digitale diensten van de biblio
theek. Daarom staat in de nieuwe
wet dat, voordat een gemeente
zijn bieb sluit, zij eerst met buur
gemeenten moet overleggen. Die
mogen niet opdraaien voor de be
zuiniging van een ander."
Wat als ze toch sluiten? Dan zitten
dorpen zonder. Maar ook wijken:
Den Haag sloot onlangs zes filialen.
„Dat is vervelend, want hoe dich
terbij er een bieb in de buurt zit,
hoe toegankelijker het is. Maar
het is aan de bibliotheken zelf om
er wat van te maken. Denk ook
aan gedeelde functies. Waar je te
recht kunt voor burgerzaken van
het stadhuis bijvoorbeeld, maar
ook waar ouderen een warme
maaltijd kunnen halen, studen
ten studeren, zzp'ers werken."
TOMMY WIERINCA
E-books en 'n warme maaltijd
.■VïX-ï-- -=-v;. .-y'y-r y *::y\yy- - "yy ^y-y y -y
- -: .-• '- y y,v-< -y "y\ yyyy,:;y/y,.y.,yy Gyyy'--y-y ■■>•.-, .-yy- yy- T"yy'>j:yy'' y-< -■ y-.'y'
Reissom exclusief 17,50 reserveringskosten, 2,50 calamiteitenfonds en eventuele vluchttoeslagen
of ga naar uw ANVR reisbureau
JET BUSSEMAKER
door Francine Wildenborg
