„p kijktip Carlo en Irene gaan weer
los in TV kantine zaterdag 20.00 uur ftl
41
Het boeiende
nachtleven
van Shaffy
Die ogen. Precies de indringende blik die
Ramses Shaffy zo kenmerkte. Spiegeltjes
van de gretigheid en grilligheid waarmee
hij het leven leefde. Zoals hij keek, kan
Maarten Heijmans óók kijken. De acteur
speelt de titelrol in de tv-serie Ramses
Even het geheugen opfrissen:
Ramses Shaffy (1933-2009) gaf
Nederland kleur. Als zoon van
een Egyptische diplomaat en
een Poolse gravin nam hij als
vanzelfsprekend afstand van al
les wat naar burgerlijkheid
rook. Hij werd acteur, zanger en liedjes
schrijver. Op het podium boekte hij succes
sen met Liesbeth List, thuis poogde hij ge
lukkig te worden met partner Joop Admi
raal. Maar vrijwel ieder applaus en iedere
basis voor geluk raakte beklemd door zijn
hang naar vrijheid, een vrijheid die hem
creatief voedde en die gepaard ging met
drank en drugs. Die combinatie maakte
hem tot koning in zijn eigen wereld, maar
voor anderen weinig betrouwbaar. „Het
mooie was veel mooier en het heftige veel
heftiger dan de verhalen", vertelde Lies
beth List de makers van de tv-serie Ramses.
„De ene helft van Amsterdam is met hem
doorgezakt, de andere heeft het bed met
hem gedeeld", zegt regisseur Michiel van
Erp over zijn hoofdpersoon. „Zo'n bijzonde
re man verdient ook een bijzondere serie."
Scenarioschrijfster Marnie Blok laat niet al
leen Ramses in zijn legendarische periode
(jaren zestig en zeventig) zien, maar richt
zich ook op de invloed die hij had op ande
ren. Zoals de bakker die door het vrije den
ken van Shaffy voor een zeemansbestaan
koos en de dominee die zijn gezin verliet
om met een vriend te gaan samenwonen.
Maarten Heijmans was de eerste van twin
tig acteurs die auditie kwam doen. Regis
seur en producent wisten meteen dat hij
het moest worden. In houding, blik, stem
en spel ademt hij Ramses Shaffy. „Ik voel
me met hem verbonden als het gaat om ge
voeligheid, eenzaamheid en de behoefte
euforie gestalte te geven. Hij hield van het
werk van componist Fauré, net als ik. Dus
onze gevoelens raken elkaar."
Om zich in te leven in zijn rol, sprak Heij
mans uren met vrienden van Shaffy. „Het
waren altijd ongelijkwaardige vriendschap
pen. Het ene moment heel intens, daarna
was er weer afstand. Maar ze praten nog al
tijd met passie over hem: niemand had die
jaren met hem willen missen." Wat hij leer
de van Shaffy? „Dat er altijd een volgend
moment is om alles anders te doen."
Noortje Herlaar - bekend door haar vertol
king van Mary Poppins en haar hoofdrol in
Moeder ik wil bij de revue - is in de serie te
zien als Liesbeth List. „Omdat Liesbeth en
Ramses als kind allebei door hun ouders
zijn afgestaan, waren ze zielsverwanten",
zegt Herlaar. „Voor hen is dat een levens
lang trauma geweest. Ramses wilde het le
ven optimaal leven en vond het geluk voor
het oprapen. Als dat misging, nam Lies
beth verantwoordelijkheid. Zij moest hem
bijvoorbeeld ophalen, zodat hij op tijd bij
optredens was." Dat Liesbeths liefde voor
Ramses niet werd beantwoord, geeft de rol
extra diepgang. „Ik bewonder Liesbeth
enorm om haar incasseringsvermogen."
Thomas Cammaert speelt de rol van Joop
Admiraal, die Ramses aanbad. Ze woonden
samen, maar steeds werd Joop door zijn
partner teleurgesteld omdat die ook buiten
de deur veel te beleven vond. Cammaert
kent het karakter; hij gaf ook in de musical
over Ramses gestalte aan Admiraal. „Het
aantrekken en afstoten van die twee blijft
aangrijpend. Je voelt voortdurend de pijn
van Joop, die het gevolg was van zijn on
voorwaardelijke liefde voor Ramses."
ZATERDAG 11 JANUARI 2014
Media
Ode aan
Ramses
door Jan Vriend
Maarten Heijmans speelt Ramses Shaffy in de televisieserie Ramses, foto's Stephan Vanfleteren
Ramses. Vanaf 11 januari op vier zaterdagen te
zien op Nederland 2, 20.20 uur.
4jreageren?
Sjp media@depersdienst.nl
De opnamen voor Ramses von
den voor een groot deel in de
avond en de nacht plaats. Lo
gisch, omdat het leven van
Shaffy zich vooral buiten het
daglicht afspeelde. Maar ook
praktisch, omdat de camera
ploeg 's avonds en 's nachts
rustiger kon werken om de
'Amsterdamse plekken' van
Shaffy in beeld te brengen.
Zijn vaste Amsterdamse kroe
gen waren De tramhalte en De
witte ballon. 'Hij praatte daar
met iedereen en iedereen
praatte met hem', aldus Lies
beth List in haar biografie.
Een memorabel nachtelijk
avontuur van Ramses dateert
uit 1965. Met schrijver Jan
Cremer en collega's van zijn ge
zelschap Shaffy Chantant stak
hij aan boord van schip Nieuw-
Amsterdam de Atlantische
Oceaan over voor een reeks
optredens in Amerika. Onder
weg bloeide iets moois op tus
sen Ramses en de boordtelefo-
nist, die ook niet vies was van
een glaasje. Op een avond
werd het laat, herinnert List
zich. Aangemoedigd door de
spiritualiën namen Shaffy en
Cremer de dienst van de cen
tralist over. Cremer riep om
dat het schip net als de Titanic
op een ijsberg was gelopen en
dat de passagiers zich met
spoed naar de reddingsboten
moesten begeven. Ramses was
van het goede nieuws: hij meld
de via de intercom dat de kapi
tein zojuist de trotse vader
was geworden van een zoon
en dat iedereen welkom was
voor een feest in dienst hut.
Het effect was verbluffend:
een bonte menigte van passa
giers - deels in pyjama en peig
noir-perste zich door de smal
le gangen om maar op tijd bij
de reddingsboten of op het
feestje te zijn.
Ramses (Maarten Heijmans) en Liesbeth List
(Noortje Herlaar) samen op het podium.
