Proef met preiteelt op
water jaar verlengd
Delta ziet geen heil in verzekeringen
Ma
Vijftienhonderd feestgangers
delen mee in overwinnings
roes rond driehonderd loten.
44 Ik heb geen lot,
maar nog nooit
heb ik op één
avond zo veel rijke
mannen gekust
44 Al twee keer zat ik
in een prijswijk
met de verkeerde
loten. Nu win ik
twee ton
14 ZEELAND
POSTCODE KANJERPRIJS
maandag
We hebben vrij
dag mijn moe
der begraven. Ze
was 84, demen
terend en woonde in een ver
zorgingshuis. Vijf weken gele
den brak ze bij een val haar bei
de bovenarmen. Dat was het be
gin van het einde.
Mijn broer haalde in zijn af
scheidswoord aan wat ik eer
der al eens als onderwerp voor
deze column had overwogen:
haar gewoonte om in uitdruk
kingen te spreken. Achter el
kaar opgesomd geven ze tref
fend weer hoe ma in het leven
stond. Nuchter, eenvoudig en
olijk. Gereformeerd, maar op
de prettigst mogelijke manier.
„Doe maar gewoon, dan doe je
gek genoeg", behoorde tot het
standaardrepertoire. Ze hield
van lezen en ze vond het fijn
dat ik Nederlands ging stude
ren, maar je kon overdrijven.
Dus verzuchtte ze als ik, in
haar ogen ongezellig, weer met
een boek op de bank zat: „Je ver
leest je verstand nog eens."
Maar alles beter dan lanterfan
ten. Want: „Ledigheid is des
duivels oorkussen." Zelf was ze
altijd bezig. Met breien, bordu
ren, in de tuin werken. Psal
men zingend ging ze met de
stofzuiger door het huis. „Zin
kun je maken", hield ze ons
voor als we iets niet zagen zit
ten en aan goedkope excuses
had ze geen boodschap. „Kan
niet is dood en wil niet ligt er
naast."
Ze werd geboren in de crisis
tijd en groeide op tijdens de
oorlog, dus ze wist wat zuinig
heid was. „Het oude moet eerst
op", kregen wij dan ook te ho
ren. Loze praatjes en hoogdra
vende theorieën ('Als....') wer
den afgedaan met „As is ver
brande turf." Maar te grote te
genslag relativeerde ze gerust
stellend: „Waar het hard regent
is het gauw droog." En veroor
delen deed ze een ander niet, al
liet ze in de manier waarop
goed blijken hoe ze over ie
mand dacht: „Onze lieve Heer
heeft rare kostgangers."
Als het er op aan kwam, was ze
mild: „Niemand heeft zichzelf
gemaakt."
Ze ligt nu in een graf waar wat
haar betreft geen steen op
hoeft. Daarom beitel ik haar
spreuken maar hier, in een mo
numentje van papier.
Ook Albert Heijn verkoopt de
zandvrije prei, maar dan los voor
net geen negentig cent de stengel.
De Kamperlandse proef om prei
te laten groeien op water had in
2013 afgerond moeten zijn, maar
de organisatie achter de campag
ne 'Teelt de Grond uit' ziet in San-
dees prei één van de gewassen
waarbij de techniek toekomst
heeft. De proef is met een jaar ver
lengd.
De voedselrijke maar natte
Zeeuwse klei is weinig geschikt
voor preiteelt, maar de traditione
le teelt op zandgronden vraagt
erg veel water en mest door de po
reuze bodem, het uitsproelen van
meststoffen brengt telers boven
dien in problemen door vervui
ling van het zoete oppervlaktewa
ter.
De teelt met prei, gestoken in po-
lystyrenen platen die drijven op
een laag regenwater, verbruikt
veel minder voedingsstoffen. De
waterteelt moet boeren die te
kampen hebben met verzilting
van de grond een alternatieve
teeltmethode bieden. Op het be
drijf van Sandee aan de Molen
weg staat sinds een jaar een proef-
opstelling. De waterhuishouding
bleek meer dan toereikend, ver
telt de teler. „We hebben een zoet
wateroverschot. Er wordt nu een
tunnel ontwikkeld waardoor we
regenwater kunnen opvangen en
geconroleerd naar de preibassins
kunnen leiden. Bij grote regenval
verdunt de voeding in de bassins
te veel. Er komt een tunnel die
heel makkelijk open en dicht
kan."
De waterteelttechniek behoeft
verfijning, is gebleken: de eerste
prei lag in juli in de winkels, maar
daarna stokte de aanvoer doordat
het weer spelbreker bleek. San
dee: „Het voorjaar was extreem
koud, wat de groei vertraagde, en
vervolgens waren juli en augus
tus weer erg warm. Door de hoge
verdamping kwamen de planten
zuurstof tekort. We bekijken nu
hoe we energiezuinig de zuurstof
in het water kunnen regelen. De
kosten moeten laag blijven."
De consument reageert tot nu toe
positief op de prei die niet knarst
en niet lang afgespoeld hoeft te
worden, merkt Sandee. Hij wil
graag verder met de waterteelt.
„De normen van de Kaderricht
lijn water en de Nitraatrichtlijn
worden dit jaar weer scherper.
Met nieuwe technieken ben je als
tuinbouwbedrijf voorbereid."
De eerste prei lag in juli in
de winkels, maar daarna
stokte de aanvoer doordat
het weer spelbreker bleek
VROUWENPOLDER - Zelfs als wild
vreemde had je zaterdagavond in
Vrouwenpolder aan een half
woord genoeg om spontaan te
worden omhelsd. Ook door men
sen die niets hadden gewonnen.
Op het parkeerterrein waar de
Postcode Loterij het dorp zater
dagavond een 'historisch feest' be
zorgde, vloog zowat iedereen el
kaar juichend om de hals toen de
teller uiteindelijk pas stopte bij
80.399 euro. Zo veel bleek een lot
op de postcodes in Vrouwenpol
der waard.
Honderdtachtig huishoudens heb
ben zo'n lot, of zelfs meer van die
digitale waardepapiertjes. Sommi
gen kochten er zelfs zes. Maar za
terdag leekt het even alsof ieder
een prijs had. De vijftienhonderd
feestgangers voorzagen de Postco
de Loterij rijkelijk van nieuw wer
vend beeldmateriaal. Begeesterd
wapperden ze met de kartonnen
'cheques' die medewerkers van
de Postcode Loterij kwistig het
publiek in strooiden, overigens
pas nadat gastheer Gaston Starre-
veld zijn goed-nieuws lach even
had ingeruild voor een ernstige
noot: dat niemand aan dergelijk
vals 'waardepapier' enig recht kon
ontlenen.
Cijfers die meteen na het eufori
sche hoogtepunt bekend werden
gemaakt, leren dat zeker de helft
van de pakweg vierhonderd huis
houdens in het dorp met lege han
den staat. Zelf houdt de Postcode
Loterij het er op dat zelfs nog niet
één op de drie huishoudens mee
deelt in de prijzenpot van 21,45
miljoen euro die tijdens het feest
werd omgekeerd. Maar daar maal
de nu even niemand om. „Heel
Nederland kijkt mee. Dus alle
sjaaltjes de lucht in", zette Wolter
Kroes als eerst verschijnende zan
ger al meteen de toon. En meteen
deinde een zee van sjaaltjes met
hem mee. Ook Begona Zwemer
juichte mee. „Ik sta hier zonder
lot", glunderde ze, „Maar ik heb
nog nooit, op één avond, zo veel
rijke mannen gekust."
Om de spanning gaandeweg op te
zwepen, zette het Postcode Lote
rij-circus bij aanvang laag in. De
plotselinge aankondiging dat voor
de winnaars in ieder geval 14.079
euro in het vat zat, deed het pu
bliek even stilvallen. Oei, las je op
de gezichten: wel even wat min
der dan gedacht. Het duurde even
voor iedereen besefte dat dit nog
maar het beginnetje was. En ja
wel, na elk volgend optreden,
eerst van Dany de Munk en afslui
tend van Xander de Buisonjé,
zwiepte de teller rap de hoogte
in, verschenen almaar bredere
grijnzen op de gezichten, en liet
ook de mensenmassa zonder lo
ten zich meeslepen in de overwin
ningsroes.
Toen Starreveld zich met zijn ca
meraploeg in de menigte begaf,
lukte het hem zo gauw niet daar
winnaars uit te vissen. „Ja ik heb
wel een lot", zette een blij stralen
de bezoekster hem op het verkeer
de been, „maar helaas, ik woon in
Gapinge."
Ook menig ander interview
strandde bij de mededeling van
de aangesprokene - 'ja, toch wel
met enige teleurstelling' - dat de
vette prijs niet bij hem of haar,
maar bij de buren was gevallen.
Dat gold niet voor Steven Houwe-
ling. Op de avond voor de trek
king, toen hij het oude jaar uit
luidde bij kennissen in Baren-
drecht, beleefde hij een magisch
moment: er landde daar toen in
eens een wensballon in de tuin.
„Normaal vraag je dan zoiets als
geluk in de liefde. Maar op dat mo
ment flitste meteen iets heel an
ders door m'n hoofd: geld, heel
veel geld! Ja, en dat kwam dus de
volgende dag met bakken uit de
hemel." Beelden van het feest
worden pas woensdagavond op tv
uitgezonden, bij R.TL4 in een
nieuw programma, Beat the
Crowd, dat om half negen begint.
Daarin figureren ook nog even de
negen hoofdprijswinnaars die al
op nieuwjaarsavond werden over
vallen met de boodschap dat ze
een, twee of drie, en in één geval
zelfs zeven miljoen op hun bank
rekening tegemoet kunnen zien.
Niet helemaal waar, want daar
gaat op voorhand al 29 procent af.
Dat deel gaat naar de grootste
winnaar: de fiscus. Niet iets waar
de Postcode Loterij mee te koop
loopt. Maakt het uit? Och, als win
naar denkt je op zo'n avond liefst
aan vrolijker dingen.
Buitenstaanders hoor je al wel de
vrees uitspreken dat in Vrouwen
polder een tweedeling ontstaat.
Loterij-woordvoerdster Leonie
van Mierlo weet beter: „Overal,
en zeker in een klein dorp als
Vrouwenpolder, zien we dat het
juist de samenhang bevordert, dat
zo'n wijk er van opleeft, en ieder
een uiteindelijk meeprofiteert.
Van de burgemeester hoorden we
al dat plaatselijke ondernemers
nu vast eerder bereid zijn te inves
teren in de ontwikkeling van het
dorp."
Vrouwenpolder bestaat dit jaar ze
venhonderd jaar. Dat wordt, nu
meteen al op de eerste dag zo'n
groots cadeau uit de hemel viel,
sowieso groots aangepakt. Reden
voor de burgemeester om vanaf
het podium nog even te herinne
ren aan dat andere 'wonder' diep
in de veertiende eeuw, toen in
Vrouwenpolder plotseling de Hei
lige Maagd op doek verscheen.
Dat maakte het dorp twee eeu
wen tot een druk pelgrimsoord.
Maar nu is het de Postcode Loterij
die het dorp een nieuw mirakel
heeft bezorgd. Daar moest zater
dag die verschijning van Onze Lie
ve Vrouw toch even bij verbleken.
Energiemaatschappijen maken
momenteel verlies door de slappe
energiemarkt. Door de kwakkelen
de economie is er minder vraag.
Ook komt er goedkope groene
stroom uit Duitsland het land bin
nen, waardoor Nederlandse con
ventionele centrales vaak op een
laag pitje moeten draaien en dus
niet of minder renderen.
Het Financieele Dagblad inventa
riseerde vorige week welke ener
giemaatschappijen overwegen in
nieuwe branches te stappen. Uit
nood denken de grote stroompro-
ducent GDF Suez en prijsvechter
Budget Energie aaan verzekerin
gen, telefonie en internet.
Voor Delta, dat 94 procent van de
Zeeuwse consumentenmarkt in
handen heeft, ligt dat anders. Het
is al een breed bedrijf, met naast
energie", waterlevering, multime
dia en afvalverwerking.
Het financieel verzwakte Delta
komt, onder aansporing van de
aandeelhouders, dit voorjaar met
een onderzoek dat duidelijk
maakt hoe het nu verder moet.
Daarbij wordt gekeken naar drie
richtingen: zelfstandig doorgaan,
fusie (Eneco ligt voor de hand) of
verkoop (in zijn geheel of delen).
Ernst Jan Rozendaal
Voor meer columns: www.pzc.nl/columns
door Claudia Sondervan
KAMPERLAND - Over een paar we
ken zijn ze er weer: Kamperlandse
stengels prei zonder zand, want op
water geteeld. Per drie verpakt in
een foliezak met de beeltenis van
teler Robert Sandee er op, bij Agri-
markt Goes en het eigen Verscen
trum in Kamperland voor rond een
euro per verpakking.
Vrouwenpolder
door Henk Postma
Dorpsgenote Begona Zwemer
Winnares Nelleke Luijten
door Frank Balkenende
MIDDELBURG - Energiebedrijf Delta
is niet van plan meer branche
vreemde producten te gaan verko
pen om zo het hoofd boven water
te kunnen houden. Dat zegt woord
voerder Arendo Schreurs.
