SPECTRUM 5
v--'
den zijn, komt een proef met zogehe
ten blauwe energie: het opwekken
van energie door het mengen van
zoet en zout water. Over twee jaar
moeten zo vijfhonderd huishoudens
van energie worden voorzien.
Belangrijker is echter dat deze tech
niek een exportproduct kan worden.
Op de Afsluitdijk zouden dit soort in
novatieve ideeën ontwikkeld moeten
worden die elders in de wereld mis
schien wel veel meer energie kunnen
opwekken. Zo wordt in de spuislui-
zen ook geëxperimenteerd met ener
gieopwekking uit stromend water en
getijdenbewegingen. En mogelijk ko
men er zonnepanelen op of in de dijk
of misschien zelfs een fietspad ge
maakt van zonnepanelen.
Voor de noordelijke provincies is
werkgelegenheid de belangrijkste
drijfveer voor de plannen. Friesland
en het puntje van Noord-Holland zijn
dun bezaaid met banen. „We hebben
een voorzichtige berekening gemaakt
dat alle projecten op het gebied van
duurzame energie, recreatie en visse
rij zo'n 150 tot 200 banen gaan opleve
ren", vertelt de Friese gedeputeerde Ti
neke Schokker.
Vanuit dezelfde gedachte wordt onder
zocht of bij Kornwerderzand een nieu
we sluis kan worden gebouwd, die
groot genoeg is voor de miljoenenjach
ten van 30 tot 90 meter die onder
meer in Makkum (Friesland) en Vol-
lenhove (Overijssel) gebouwd wor
den. Die worden nu in delen langs de
Afsluitdijk gébracht om daarna pas in
elkaar gezet te worden. De regio loopt
hierdoor inkomsten mis, omdat de
schepen te groot zijn om terug te ke
ren voor onderhoud en renovatie.
Al met al zijn voor het realiseren van
de plannen honderden miljoenen no
dig. Gedeputeerde Schokker vindt het
project desondanks verantwoord, ook
in deze economisch minder goede tij
den. „Het zou toch ontzettend jam
mer zijn als we na de crisis terugkij
ken en denken: 'wat een gemiste
kans'. Sommige projecten moet je
juist tegelijkertijd uitvoeren met de re
novatie van de dijk. Want werk met
werk combineren, is goedkoper. Maar
niet alles hoeft meteen, sommige pro
jecten kunnen ook later. Het is een
grote investering, dus we kijken wat
kan."
In de plannenmakerij speelt het toeris
me een belangrijke rol. De meeste
mensen die nu over de Afsluitdijk rij
den, zien de dijk als een lange strook
asfalt, bedoeld om van A naar B te rei
zen. Op deze zonnige dag in decem
ber staat slechts een enkele auto in
De Afsluitdijk was
eigenlijk een
ecologische ramp
een van de parkeerhavens, vanwaar je
kunt genieten van het schitterende IJs-
selmeer. Bij de uitkijktoren en het
beeld van Cornelis Lely trotseren drie
jongens in dikke winterjacks de wind
om een paar foto's te maken. Maar de
zeemeeuwen zijn nog veruit in de
meerderheid. Ze doen zich tegoed aan
de vissen die zich voor de dijk verza
melen, maar het begeerde zoete water
niet kunnen bereiken.
De Afsluitdijk trekt jaarlijks zo'n
250.000 toeristen. Vooral buitenlan
ders interesseren zich voor dit indruk
wekkende staaltje Nederlandse water
bouwkunde. Toch is het nog niet ge
noeg, vinden de aangrenzende provin
cies en gemeenten. Het moeten er
meer worden en ze moeten vooral lan
ger blijven hangen om meer geld uit
te geven. Terwijl het Rijk voorberei
dingen treft om de ruim tachtig jaar
oude Afsluitdijk te renoveren, hebben
lokale en regionale overheden behal
ve de plannen voor innovatieve projec
ten ook ideeën om het toerisme een
flinke impuls te geven.
Het oude informatiecentrum is exem
plarisch voor de inrichting van de
dijk: het is een technisch bouwwerk
en was niet bedoeld voor toerisme.
Het centrum, gebouwd toen de dijk
75 jaar werd, is al een jaar of twee
dicht. Het liep niet. Geen wonder: het
is vanaf de snelweg nauwelijks te zien
door de grote dennenbomen die er
voor staan.
Manager Doornbos van het project
De Nieuwe Afsluitdijk wijst naar het
Kazemattenmuseum met bunkers en
afweergeschut die de dijk in tijden
van oorlog moesten beschermen.
„Om daar te komen moet je jong of in
ieder geval vitaal zijn. In een rolstoel
lukt het sowieso niet, want je moet
trap af, onder de brug door, trap op,
langs de snelweg, trap af, onder de
brug door en trap op."
Met de lege kazematten valt veel
meer te doen. Projectleider toerisme
Elzinga denkt aan „nieuwe bestem
mingen, zoals bijzondere overnachtin
gen, kunstateliers, een museum." De
camperplaatsen, nu gedoogd op een
weinig romantisch terrein dat tegelij
kertijd dient als opslagplaats voor ma
terialen, moeten bijvoorbeeld een
loosplek krijgen. Het moet dus an
ders. Soms kan dat met relatief kleine
aanpassingen. Elzinga: „Het fietspad
ligt nu pal naast de snelweg. Heel erg
jammer. Je beleeft vooral de snelweg,
maar niet het Waddengebied dat aan
de andere kant van de dijk ligt," Een
fietspad óp de dijk is dus het idee,
met mogelijk ook nog het oude pad in
geval van tegenwind.
Kosten
ZATERDAG 4 JANUARI 2014
moet wereld veroveren
Jan Doornbos
reageren?
ïwr spectrum@depersdienst.nl
Tijdschema
2017: start werkzaamheden om
Afsluitdijk te versterken. De dijk
krijgt een toplaag die bestand is
tegen overslaande golven
2021: gepland einde van de
werkzaamheden voor dijkherstel
2025: gepland einde van het totale
project 'De Nieuwe Afsluitdijk'
Renovatie Afsluitdijk: 800 miljoen
euro (plus eventueel een grotere sluis
bij Kornwerderzand a 50 miljoen)
Project De Nieuwe Afsluitdijk: 500
miljoen, bestaande uit onder andere:
een vismigratierivier (kosten 60 tot
75 miljoen)
experimenten met blauwe energie
(12 miljoen), stromingsenergie (1,9
miljoen) en met zonne-energie (2,1
miljoen)
stimuleren toerisme (4,9 miljoen)
informatiecentrum (200.000 euro)
0 DE LORENTZSLUIZEN BIJ KORNWERDERZAND foto Raymond Rutting/bb
