maakt had. Het is klip en klaar bewijs dat u
op een bepaald tijdstip op een bepaalde
dag in die trein, bus of metro heeft geze
ten. Een beetje geheime dienst kan daar na
tuurlijk wel bij, en komt daar ook bij, zo is
gebleken. De politie kan zo vrij simpel be
wijzen dat u in de trein naar een plaats de
lict bent gereisd. Maar wat gebeurt er als
uit het sleepnet dat de AIVD geregeld op in
ternet los laat om metadata bij elkaar te ve
gen, blijkt dat u weieens op een jihadis-
tisch forum bent geweest en uit ov-chip-
kaartgegevens ook nog blijkt dat een jihadi
op hetzelfde moment als u in dezelfde
trein zat? Dan kan iemand die niet weet
dat u 'goed volk' bent, eigen conclusies trek
ken. Voor u het weet, wordt u vermalen
tussen de raderen van de wet.
De wake up call die Snowden ons heeft ge
geven met betrekking tot de digitale voet
sporen die we overal achterlaten, gaat ge
paard met een gevoel van verwarring. Van
schijnheiligheid ook. De verbolgenheid
over de alwetende systemen die ons in de
gaten houden, staat in schril contrast met
de zucht naar informatie en gegevens die
we allemaal wel eens voelen als het over
het privédomein van anderen, van kwaad
willenden gaat. Privacy is geen punt van
discussie wanneer daarmee een oude
moordzaak opgelost kan worden. Sterker
nog: dan staan we vooraan om het meest ei
gene dat we bezitten, DNA, af te staan. De
privacy van een ander is ook ondergeschikt
als het gaat om het opsporen van 'laffe' da
ders van zinloos geweld. Is het collectief af
struinen van sociale media, op zoek naar
aanwijzingen en profielfoto's van de Eind-
hovense kopschoppers minder erg dan wat
de politie of de geheime dienst doet als zij
met een groter sleepnet op zoek gaan naar
een potentiële terrorist?
De paradox van privacy is dat we haar al
leen verdedigen als 'goed volk' er de dupe
van wordt. Maar wie goed is en wie kwaad,
dat willen we vooral zelf beslissen. Hadden
we maar meer camera's langs de snelwe
gen gehad die kentekenplaten lezen. Had
de politie maar meer bevoegdheden om
die te bewaren, dan hadden we misschien
eerder geweten waar de lichamen van de
broertjes Ruben en Julian dit jaar waren
verstopt door hun vader. Misschien, heel
misschien, als de overheid nog veel meer
De paradox van privacy is
dat we haar alleen
verdedigen als 'goed volk'
er de dupe van wordt
zou mogen met het grootschalig opslaan
en filteren van metadata, was de vader van
de jongetjes, op grond van steekwoorden
in zijn mailverkeer of een plotsklaps veran
derd gedragspatroon, wel achterhaald.
Het blijft een kwestie van 'als dit, dan dat'.
Voorlopig zijn de zichtbare successen van
Big Data schaars. En daarmee ook moeilijk
te verkopen. Als er aanslagen mee zijn voor
komen, dan willen of mogen de geheime
diensten dat niet melden. Wat we wel van
metadata merken? Dat na elk bezoek aan
bol.com of sunweb.nl op elke volgende
website wéér die aanbieding volgt. Of dat
Albert Heijn, vanwege de gegevens op uw
bonuskaart, u de afgelopen week de juiste
kerstaanbieding heeft voorgeschoteld.
Edward Snowden zei deze week in een in
terview met de Washington Post dat hij 'al
gewonnen heeft': de werkwijze van de
NSA ligt nu onder een vergrootglas, er zijn
rechters die de dienst 'Orwelliaans' noe
men en zeggen dat het anders moet. Maar
wat vindt het goede volk? U en wij die on
ze gegevens voor onszelf willen houden,
maar die ook willen dat Ruben en Julian
misschien op tijd gevonden waren? U en
wij moeten in 2014 maar hopen dat we
geen match worden in een database van de
geheime dienst. Gelukkig hebben u en wij
niets te verbergen. Toch?
HET JAAR VAN SNOWDEN
ZATERDAG 28 DECEMBER 2013 VERDIEPING 9
De ontheiliging
van onze privacy
Edward Snowden (30) begon in
juni van dit jaar in het Britse dag
blad The Guardian met het lekken
van geheime informatie van de
NSA.
Snowden werkte voor de dienst
en zou er met 200.000 digitale do
cumenten vandoor zijn gegaan,
slechts over een klein deel daar
van is tot nu toe gepubliceerd.
Na The Guardian volgden dagbla
den in heel West-Europa met ont
hullingen uit de Snowden files.
De Amerikanen en Britten blijken
burgers én bevriende regeringslei
ders op grote schaal af te luiste
ren. Meerdere parlementen heb
ben nu plannen hun geheime dien
sten strenger te controleren.
Snowden, die met een asielvergun
ning in Moskou leeft, zei in een
kersttoespraak op de Britse tv:
„Een kind dat nu geboren wordt,
groeit op zonder besef van priva
cy. Dat is een probleem, want pri
vacy doet ertoe. Privacy bepaalt
wie we zijn en wie we willen zijn."
