Kinderen
kopiëren
SPECTRUM 9
van wie de helft - dus één op de vier
- vóór het pensioen. „Dat kan je van
alcohol en drugs niet zeggen, maar
die verslavende middelen leveren
maatschappelijke overlast die duidelij
ker in het hier en nu ligt: dronken pu
bers op straat, fiets gejat door junk.
De maatschappelijke overlast van ro
kers ligt daarentegen grotendeels in
de toekomst, zoals de kosten voor che-
mokuren, die door de hele samenle
ving moeten worden opgebracht. De
opheffing van Stivoro is dan ook een
typisch geval van goedkoop is duur
koop."
Trimbos is niet de enige erfgenaam
van Stivoro. De fondsen die Stivoro
ooit in het leven riepen, verhevigen
hun gezamenlijke strijd tegen tabak.
Floris Italianer van de Hartstichting:
„We hebben met het Longfonds en
het KWF de zaken nog eens op een rij
gezet en de Alliantie Nederland Rook
vrij! opgericht, met dertig andere par
tijen, zoals de GGD en de zorgverzeke
raars. Het blijft heel belangrijk om te
waarschuwen tegen roken. Daarnaast
zijn speerpunten een verdere accijns
verhoging op tabak, ontmoediging
van roken door jeugdigen en het te
rugbrengen van het aantal verkoop
punten. Als Hartstichting richten wij
ons op de accijnsverhoging. De prijs
van een pakje sigaretten zal bij het
verhogen van de tabaksbelasting op
enig moment een omslagpunt berei
ken, waardoor mensen - vooral jonge
ren - voor een andere uitgave zullen
expertisecentrum tabaksontmoedi
ging, over de aandacht die roken daar
krijgt: „We hebben onder meer de mo
nitoring van de rookgewoontes van
de Nederlandse bevolking en het in
kaart brengen van roken door jeugdi
gen van Stivoro in stand gehouden.
De website www.rokeninfo.nl met pu
blieksvoorlichting en informatie voor
professionals wordt in toenemende
mate bekeken."
Het Trimbos-instituut richt zich op
de wetenschappelijke onderbouwing
van rookgedrag en verslaving. Van
Laar: „We plaatsen jeugdige rokers in
een breder perspectief. In onze onder
zoeken betrekken we ook andere as
pecten van de leefstijl, zoals voeding,
bewegen en risicogedrag. We weten
dat jeugdige rokers vaak ook op ande
re fronten een slechte leefstijl heb
ben. Dat wordt in de toekomst nog
duidelijker in kaart gebracht."
Volgens longarts Pauline Dekker, een
van de boegbeelden van de website ta-
baknee.nl, is de overname van taken
door het Trimbos Instituut een ver
keerde keus: „Dat instituut doet ook
alcohol- en drugsonderzoek. Waar
mee de indruk wordt gewekt dat het
misschien wel allemaal even erg is.
Het is echter onomstotelijk aange
toond dat roken veruit de grootste
ziektelast met zich meebrengt. Ener
zijds omdat zoveel meer mensen ver
slaafd zijn aan roken dan aan alcohol
of drugs. En anderzijds omdat één op
de twee rokers sterft door het roken,
perking. We komen gelukkig wel dich
ter bij een beleid dat de producenten
verplicht mee te werken aan ontmoe
diging. Zo is in de nieuwe Europese ta
baksrichtlijn vastgelegd dat 65 pro-
cent van de verpakking van tabakspro-
ducten moet bestaan uit afschrikwek
kende beelden en teksten. En de in-
dustrie mag geen smaakjes meer toe
voegen die kinderen verleiden."
Een van de boegbeelden van de nieu
we alliantie tegen het roken is prof.
Mare Willemsen, hoogleraar tabaks
ontmoediging aan de Universiteit
Maastricht. Op een leerstoel die nog
werd ingesteld door Stivoro en die nu
wordt gefinancierd door KWF Kanker
bestrijding. Hij is ook onderzoeker bij
de Alliantie Nederland Rookvrij! Met
gemengde gevoelens beleeft hij het
verdwijnen van Stivoro. Weemoed -m
overheerst als hij denkt aan de grote
campagnes in de jaren rond de eeuw
wisseling. „Die waren erg succesvol.
Soms leverde het 150.000 stoppers
extra per jaar op. Dat wordt nu aan de
kant gezet, terwijl ik zeker weet dat
die campagnes werken."
Toch kan hij leven met het einde van
Stivoro. „Sinds 2004 is de wind gaan
draaien. Na het ontstaan van de rook
vrije werkplek en de komst van een
duidelijker tabakswet is het tijd voor
een andere aanpak. Nu zitten veel
meer organisaties op één lijn. Dat is
goed, zeker als je je richting politiek
sterk wil maken. Keerzijde van de me
daille is wel, dat het nu niet meer zo
duidelijk is wie het gezicht is van de
strijd tegen het roken en tegen de
machtige tabakslobby. Het is de vraag
wie die rol van Stivoro overneemt."
Stivoro is dood, maar de nalatenschap
is levend. Oud-directeur Boudewijn
de Blij: „Alle acties en campagnes heb
ben de maatschappelijke kijk op ro
ken drastisch is veranderd. Dertig jaar
geleden werd vreemd opgekeken als
je er wat van zei dat werd gerookt in
de buurt van een baby. Tegenwoordig
wordt niet meer gerookt als er kinde
ren in de buurt zijn en binnen roken
is dan al helemaal taboe. Het zal lei
den tot veel extra gezonde levensjaren
voor heel veel mensen. Met dank aan
Stivoro."
kiezen. Laatst had ik een roker van in
de twintig in mijn auto. Ik vroeg hem
of hij wel beseft dat hij per jaar een
wintersportvakantie en twee weken
Thailand oprookt. Toen was het
stil..."
Voor de Hartstichting heeft het aan
pakken van het roken grote prioriteit,
omdat roken de grootste, vermijdbare
risicofactor is voor het krijgen van
hart- en vaatziekten. Italianer legt er
nadruk op dat de Alliantie Nederland
Rookvrij! zich tegen roken keert, niet
tegen rokers. „We richten ons vooral
tegen de tabaksindustrie. Het is alge
meen beleid om de tabaksindustrie
niet langer te betrekken bij onze
strijd tegen het roken. We hebben
niet dezelfde missie. Het is onbegrijpe
lijk dat voor het exporteren van een
onderdeeltje van een wapen waarmee
misschien enkele honderden mensen
kunnen worden gedood een wapenex
portvergunning nodig is, terwijl in
Bergen op Zoom een grote fabriek
staat die jaarlijks 96 miljard sigaretten
exporteert, die mede de oorzaak zijn
van 90.000 doden per jaar. Op die ex
port legt de overheid geen enkele be-
6 -Wast staat dat roken
de grootste ziektelast
met zich meebrengt
ZATERDAG 28 DECEMBER 2013
Stivoro
is dood,
de strijd
blijft
reageren?
spectrum@depersdienst.nl
Pauline Dekker
Roken. UKunt tel uw loortenw tesptrat.
S ivOHQ I
Prinses Juliana en
prins Bernhard ro
ken zonder enige
gêne in het open
baar tijdens de
Olympische Spelen
in Londen in 1948.
foto ANP
