Een
steen
in
het
water
14
Bemoedigen. Jacquelien de
Savornin Lohman (80) ziet
dat als haar taak. Ook op
toneel. „Je moet altijd weer
verder kijken. Openstaan
voor nieuwe impulsen."
door Martin Hermens
Weer gaat er iets mis. lacquelien de
Savornin Lohman haalt nonchalant haar
schouders op. Koffiezetten is niet haar
grootste talent. Voor de schade die dat
gebrek oplevert, wil ze zich ooit nog
eens verzekeren. „Want die valt niet onder het basispak
ket", concludeert ze nuchter in wat lijkt op een komische
act voor een dame op leeftijd.
Even later loopt ze de woonkamer met uitzicht op de
Amstel binnen. Druilerig weer buiten. Een knoeierige
bruine vlek, veroorzaakt door rondvliegende koffieprut,
siert haar beige truitje. De frêle gestalte nestelt zich in de
stoel voor het raam. Heldere ogen. „Nou, wat wil je we
ten", vraagt ze kordaat. Of ze wel eens voor gek is ver
klaard, bijvoorbeeld. „O, ja hoor. Meer dan eens. Dan zeg
gen mensen: 'Kind, waarom doe je dat toch?' Ze hebben
liever dat ik ga schilderen of bloemschikken."
Goedbedoelde adviezen. Dat begrijpt de inmiddels
8o-jarige jonkvrouw wel. Maar ze is en blijft op een gezon
de manier recalcitrant. Nog steeds niet bereid zich over te
geven aan de verwachtingen van anderen. „Mensen willen
je graag op je plaats houden. Dan val je precies in de gel
dende patronen. Oudere mensen behoren achter de gera
niums te zitten. Doe je op mijn leeftijd wat anders, dan
brengt dat onrust. Dan gooi je een steen in het water die
rimpels veroorzaakt. Dat zorgt voor twijfel."
Vriendinnen van haar beginnen graag over de 'ongunsti
ge biotoop' waarin ze zitten. „Ze vertellen me dat ze zo
veel sterfgevallen om zich heen meemaken. Dat feit wordt
vervolgens als excuus gebruikt om vooral niets te doen.
Soms krijg ik het gevoel dat ik egoïstisch ben: op mijn leef
tijd heb ik ook veel bekenden die overlijden. Maar ik vind
het juist prettig om nog veel te doen. Doorslaggevend voor
mij is dat mijn kinderen achter me staan, dat ze het goed
vinden wat ik doe. Ik zou het vervelend vinden als ze zich
voor hun moeder zouden moeten excuseren."
Na een indrukwekkende carrière als professor, senator
en jurist koos ze tien jaar geleden voor het cabaret. „Mijn
kinderen hebben me nooit tegengehouden. Ze zijn ook
nooit op de rem gaan staan. Je moet actief blijven op mijn
leeftijd. En vooral een doel hebben, een ding waar je voor
wilt gaan. Natuurlijk: een goede gezondheid is belangrijk.
Maar wat er ook gebeurt, je moet altijd weer verder kijken.
Openstaan voor nieuwe impulsen. Dat geldt niet alleen
voor mij, hoor, maar ook voor jonge mensen. Ik heb een
kleinzoon die midden in de puberteit zit. Daar komt op
dit moment niet veel uit. Hij moet altijd aangespoord wor
den zijn huiswerk te doen. Als hij maar iets zou hebben
waarvoor hij warm loopt, zou dat al schelen. Dan overwin
je alle tegenslagen die je tegenkomt."
Wijsheid afkomstig uit eigen ervaring, erkent ze. „Het
ziet er op papier misschien anders uit, maar ik heb in mijn
leven nooit carrière gemaakt. Als ik ergens werkte, kwam
ik altijd op een punt dat ik dacht: wat doe ik hier eigenlijk?
Dan stelde ik me voor hoe het is dat werk nog jarenlang te
blijven doen. Dat levert meestal een vervelend perspectief
op. Als je dan niet oppast, ga je de negatieve activiteiten
