Gewoon blij
Een hardloper die zijn dro
men najaagt en een heel
land blij maakt. 'Je moet ge
woon vrolijk zijn, het leven
is goed. Wat er ook gebeurt,
het komt altijd goed.'
11
Of Churandy Martina het nooit eens beu is
dat er steeds mensen naar hem roepen
'Hey Churandy, ik ben blij, man'? Nee, dat
is hij niet. Nooit niet. „Dat is toch juist
mooi man? Het is een goede zin, het is al
tijd positief. En ik ben ook blij."
Het is acht uur 's ochtends lokale tijd in Clermont, Flori
da als een van Nederlands nationale knuffelberen de tele
foon opneemt voor dit interview. Het zou een gesprek via
Skype worden, maar die krijgt Martina (29) al een paar da
gen niet aan de praat. Hij is net een uurtje wakker. Toch
rolt binnen een minuut de eerste lach al door de telefoon.
Over een uur moet hij zich bij zijn trainingsgroep aan
sluiten. Het is Thanksgiving in Amerika en hij en mede
atleten als Justin Gaitlin gaan eten brengen naar mensen
die het minder hebben in het slaapstadje vlakbij Orlando.
„We geven iets terug aan de mensen in de community
hier."
En daarna: trainen, hard trainen, op de atletiekbaan.
„We zijn nu off-season. Dan moet je de basis leggen voor
het nieuwe seizoen. Dat is hard werken, het zijn niet de
leukste trainingen." Om 07.00 uur opstaan, om 09.00 uur
trainen op de baan met zijn coach Dennis Mitchel, tot
11.00 uur, dan het krachthonk in, daarna massage en be
handelen. Rusten, eten, slapen en de volgende dag weer
trainen.
Nederland sloot de atleet in het hart toen hij op de
Olympische Spelen van 2012 in Londen na een zesde plek
in finale van de 100 meter voor de camera's van de NOS
niet zei dat hij baalde als een stekker dat hij wéér een me
daille was misgelopen, maar meldde dat hij blij was. Echt
blij. Omdat hij zo snel had gelopen, omdat hij sowieso in
de finale had mogen meelopen. Het was een lesje uit de
hogeschool van het positivisme. Het toverde een glimlach
op het gezicht van een land dat in een economische crisis
zat en een chagrijnige sportzomer had beleefd met de
roemloze uitschakeling van Oranje op het EK voetbal en
een teleurstellende Tour de France. Met zijn stralende
glimlach, wat onbeholpen Nederlands en blinkende gou
den tand met de hoofdletter C van Champion was Churan
dy Martina als een toverstaf met sprankelende sterrenstof.
'Ik ben blij' werd in 2012 genomineerd als uitspraak van
het jaar.
En als zo'n man dan ook nog de nodige zelfrelativering
aan de dag legt door diezelfde zin in het oneindige te her
halen in een reclamefilmpje voor pastasaus en hij zegt het
eervol te vinden dat hij een .typetje is geworden in de
show van Jandino Asporaat, dan maakt het niet uit dat hij
tot een jaar daarvoor nog voor de Antillen liep. Dan is hij
per direct een Nederlandse held.
Maar Churandy Martina (1,78 meter, rond de 75 kilo) is
geen prater. Hij spreekt in korte zinnen: Nederlands, En
gels of Papiamento. Dat maakt hem niet uit. Maar met de
zinnetjes die hij spreekt, weet hij mensen te inspireren.
Simpelweg door de blijmoedigheid en het rotsvaste positi
visme die eruit spreken. „Zo ben ik. Je moet gewoon vro:
lijk zijn, het leven is goed. Wat er ook gebeurt, het komt
altijd goed. Iedereen heeft een andere manier om in het le
ven te staan, maar zo ben ik."
Waar hij dat positivisme vandaan haalt? Van Curasao,
door Cyril Rosman
het eiland waar iedereen relaxed is. En van God. „Want
zonder God kun je niets." Maar ook: „Ik haal de inspiratie
uit de goede mensen om me heen en uit mijn dromen.
Om je dromen waar te kunnen maken, moet je positief
blijven." Daarvoor heeft hij een goed argument: „Ik heb al
veel dromen waargemaakt." Dat klopt, zeker op sportief ge
bied. Martina is een van de snelste hardlopers ter wereld,
actief op drie achtereenvolgende Olympische Spelen. Hij
is er stellig van overtuigd dat niets onmogelijk is. Het voor
beeld dat hij dan gebruikt? Kim Collins, hardloper van de
kleine eilandengroep St. Kitts Nevis. Die werd in 2003
wereldkampioen op de 100 meter terwijl hij door nie
mand als kanshebber werd gezien.
Martina heeft een nieuwe droom: Rio de Janeiro 2016. In
dat jaar is Martina 32 jaar en wil hij op de Olympische Spe
len in Brazilië een gouden medaille winnen.
Een van de vorige Olympische Spelen was misschien
wel het ultieme bewijs van zijn diepgewortelde optimis
me. In de finale van de 200 meter tijdens de Spelen van
2008 in Peking won hij zilver, achter het ongenaakbare fe
nomeen Usain Bolt. Het was het absolute hoogtepunt in
zijn carrière tot dan toe. Totdat bleek dat Martina tijdens
de race in de bocht - in strijd met de spelregels - met zijn
voet de lijn van zijn baan had geraakt. Hij had zijn ereron-
de al gelopen, zijn belofte ingelost.
Op Curasao hingen de vlaggen uit. De avond was al
overgegaan in de nacht. En toen vertelde zijn manager Ca
roline Feith hem in de catacomben van het stadion dat hij
was gediskwalificeerd. Dat was het moment dat Churandy
Martina brak en zijn tranen de vrije loop liet. Maar de vol
gende ochtend, zo vertelt Feith in Martina's biografie, 'was
Churandy weer vrolijk, opgewekt'. 'Ik dacht: ik ben veel
ouder dan jou, maar ik kan nog veel van je leren. Hij is het
beste medicijn tegen het chagrijn in onze samenleving'.
Ach ja, weet Martina, dat is nu eenmaal zijn manier om
met tegenslag om te gaan. „Tegenslag wil ik zo snel moge
lijk achter de rug hebben, weer doorgaan met de gewone
dingen in het leven en ervan leren zodat het niet nog een
keer gebeurt." Zwelgen in verdriet is alleen maar een obsta
kel bij het realiseren van je dromen. Topsport is hard en
wacht op niemand.
Dat geldt soms ook voor het gewone leven. Op het mo
ment van dit interview is Martina pas enkele dagen in Flo
rida. Daarvoor heeft hij een paar weken vakantie kunnen
vieren op Curaqao. „De plek waar ik van ben." Maar ook de
plek waar zijn twee dochters wonen. Anaiah (geboren in
2009) en Ad'ifaah (2010) wonen bij hun moeder. De relatie
tussen Martina en zijn toenmalige vriendin liep in 2009
stuk. Hij ziet zijn meiden nu een paar keer per jaar. En
kletst met ze tussendoor via Skype natuurlijk. „Het is elke
keer moeilijk om van Curasao en mijn dochters weg te
gaan. Maar het moet gebeuren." Het moet om 's winters te
kunnen trainen in Florida en 's zomers wedstrijden te kun
nen lopen in Europa en elders in de wereld. „Ik zie ze rond
nieuwjaar weer."
Het is het functioneel egocentrisme van de topsporter,
die dan wel een opgewekt mens is, maar ook keihard moet
kunnen zijn om aan de top te komen én daar te blijven. Zo
wilde hij graag een huisgenoot in zijn ruime woning in
Florida. Maar toen dat iemand bleek te zijn die nooit de
vuilnisbak buiten zetten en de auto leende zonder zelf te
tanken, zette hij zijn logé er net zo makkelijk weer uit.
Behalve het mislukken van zijn relatie was er meer te
genslag in zijn privéleven. Vlak achter elkaar stierven drie
van zijn beste vrienden. Twee bij een ongeluk. Een derde
werd doodgeschoten. Hij ging niet naar de begrafenis,
want hij was aan het trainen in Florida en zijn kinderen
waren over.
Hij weet dat hij niet zo goed met dat soort dingen kan
omgaan. „Ik praat niet zo makkelijk over mijn emoties. Zo
ben ik nu eenmaal." Is zijn lach dan slechts een verdedi
gingsmiddel, een schild van vrolijkheid om zijn gevoelens
te verbergen? „Dat kan zo zijn."
Weer een andere kant van Martina is te zien in een kor
te reportage die de NOS dit voorjaar van hem maakte. Zij
filmden hem in zijn huis in Florida, terwijl hij op een spel
computer enthousiast Call of Duty speelt: een populaire
schietgame. Hij heeft ook echte vuurwapens in huis. Om
zichzelf te beschermen. Gebruikelijk in Amerika, maar las
tig te rijmen met de goedlachse vriendelijkheid die hij uit
straalt. Hij ziet de tegenstelling niet zo. „Iedereen houdt
van verschillende dingen. Maar dat maakt je toch niet di
rect tot een beter of slechter mens?"
Hij is er de man niet naar om daar verder over te filosofe
ren. Churandy Martina is een blij mens die anderen blij
maakt. En dat wil hij zo houden. Bekijk zijn Facebook-pagi-
na of zijn 1\vitter-account: het is lastig voor zijn 25.000 vol
gers een foto te vinden waarop hij niet lacht.
Wat meer op de achtergrond is er zijn stichting The
Churandy Martina Foundation. „Daarmee help ik jonge
ren om hun dromen waar te maken. Niet alleen op Cura
sao, maar wereldwijd. Ik wil kinderen inspireren."
Het is de levensfilosofie van de man die Nederland bij
tijd en wijle blij maakt: „Als ik iets goeds kan doen voor
de wereld, dan doe ik dat graag. Daar denk ik niet heel erg
over na, ik ben gewoon zo."
DINSDAG 24 DECEMBER 2013
'Hij was het cement van het Nederlands Olympisch team in
Londen 2012 en zijn gewicht in goud waard.' Pieter van den
Hoogenband in het voorwoord van de biografie 'Churandy
Martina'.
'Churandy was een ideaal bindmiddel. Zijn enthousiasme
werkte aanstekelijk.' Maurits Hendriks, chef d'équipe tijdens
de Spelen in Londen 2012, in Martina's biografie.
Martina
CHURANDY MARTINA GEBOREN 3 JULI 1984 IN WILLEMSTAD. CURASAO WOONT IN CLERMONT. FLORIDA TWEE DOCHTERS DRIE OLYMPISCHE SPELEN: 2004. 2008 NAMENS NEDERLANDSE ANTILLEN 2012 NAMENS NEDERLAND
OLYMPISCHE SPELEN LONDEN 2012; IN FINALES VAN 100, 200 EN 4X100 METER HOUDER NEDERLANDS RECORD OP 100 METER (9.91 SEC) EN 200 METER (19.85 SEC) EK 2012 HELSINKI: EUROPEES KAMPIOEN OP 200 EN 4X100 METER
