Toen Ad Melkert door Pim
Fortuyn werd gevloerd, ont
vlamde zijn politieke vuur.
Maar Sywert van Lienden
hoeft niet zelf de politiek in:
„Ik wil vrij blijven."
3
door Rob Berends
over bestaat teleurstelling. Kijk naar de werkloosheid.
Zelfs de minister van Sociale Zaken geeft toe dat hij er ei
genlijk geen invloed op heeft. Wie dan wel? Ik denk dat
daar cynisme uit voortkomt. Je gaat er zelf niet over, maar
de politiek ook niet. Dat geeft mensen minder zelfvertrou
wen, waardoor ze cynisch worden en minder gaan doen."
Hoe kun je dat pessimistische beeld ombuigen?
„Dat is de magic bullet. Ten eerste moeten we af van re
presentatie. De band tussen kiezer en partij is te dun. We
moeten mensen invloed geven op de vorming van coali
ties. En we moeten geen verschil meer maken tussen een
kiezer en een lid van de partij. Stem je op een partij, dan
ben je voor vier jaar lid en kun je invloed uitoefenen. Meer
algemeen zeg ik: geef onderwerpen terug aan de mensen.
Kijk eens hoe patiënten ondergeschikt zijn gemaakt aan
verzekeraars, hoe leraren ondergeschikt zijn gemaakt aan
schoolbesturen, hoe doktoren ondergeschikt zijn aan hun
besturen."
Je klinkt als Pim Fortuyn dik tien jaar geleden.
„Wat hij zei, is nog steeds hyper relevant. We zijn dat
vergeten. Als kind heeft zijn boek De verweesde samenle
ving veel indruk op me gemaakt. We decentraliseren nu al
lerlei taken naar de gëmeenten, maar ook daar zal de bu
reaucratie heersen. Dat is geen democratie. Democratie is
dat je gaat over je eigen leven, over je eigen beroep. Dat je
tegenmacht hebt. Het evenwicht tussen burger en politiek
is nu volledig uit het lood geslagen. Ie mag eens per vier
jaar een hokje inkleuren, meer niet. Natuurlijk kan tegen
macht verlammend werken, maar laten we het eens probe
ren. Alsof het systeem nu zo goed werkt. We hebben idee
ën zat, laten we ze eens uitvoeren."
Jij hebt voor de verkiezingen vorig jaar geprobeerd met de
G500 bij CDA, PvdA en WD binnen te komen. Hoe kijk je
daarop terug?
„Aan de ene kant waren ze redelijk open. Je kon naar
hun vergaderingen, je kon proberen hun programma's te
veranderen. Maar ik schrok van de leegheid, van het gerin
ge aantal mensen dat meedoet. Op die vergaderingen wa
ren mensen er alleen beroepsmatig. De eerste die ik sprak,
was wethouder, de tweede Kamerlid, de derde gedeputeer
de. Het CDA was voor mij de meest nuchtere partij. Bij de
WD konden we het sleutelgat niet goed vinden. Ze heb
ben een congres, ze praten er in zaaltjes, maar ze nemen
daar geen besluiten op een congres. In de grote zaal heb
ben ze alleen een goed-gevoel-show, met een cabaretier.
Daarna komt Rutte en gaan we klappen. Het is moeilijk
daar te vinden hoe je er iets kunt veranderen. Na de verkie
zingen, als ze de stemmen binnen hebben, gebeurt er wei
nig.
„De PvdA vond ik het meest ondemocratisch. Het is een
soort radenysteem, met meer stemrecht voor de afdelin
gen dan voor gewone leden. Als ze je willen piepelen, rij
den ze je er procedureel uit. Dan is je punt ergens wegge
schoven. Als de voorzitter zegt dat het stemadvies is om er
tegen te stemmen, volgt 99 procent blind dat advies."
Gaat in jou een politicus schuil?
„Nee zeker niet. Ik wil vrijheid van denken houden, on
afhankelijk blijven. Ik kom soms heel gek uit. Ik heb niets
met marxisme, maar toen ik praatte over grondbezit,
kwam ik heel links uit. En soms kom ik rechts uit. Dat
vind ik heerlijk; niet zo dogmatisch. Politiek gaat voor mij
om de wereld om je heen, niet om je eigen positie. Maar ik
wil wel altijd politiek actief blijven."
Als je een buitenstaander blijft, kun je niet meebepalen.
„Is dat zo? Bepalen mensen die erin zitten het dan wel?
Oké, heel soms. Maar ik kan het heel soms ook bepalen.
Maar ik ben geen Kamerlid. Ik stem niet over wetten."
Je hoeft ook geen vuile handen te maken. Diederik Samsom,
die twintig jaar geleden net zo idealistisch was als jij nu, doet
dat wel.
„Hoe doet hij dat dan?"
Hij stemt bijvoorbeeld voor de JSF, terwijl hij tegen is.
„Waarom doet hij dat?"
Omdat hij afspraken heeft gemaakt in een coalitieakkoord.
Zonder dit soort compromissen komt hij er niet.
„Waarom zit hij in die logica?"
Om aan de macht te blijven? Wil je daar naartoe?
„Ik geloof niet in de logica van coalitie en oppositie.
Kijk eens naar Zwitserland. Daar vormden ze een regering
van alle partijen. Elke partij kreeg er regeringsposten naar
rato van aantal zetels. En wie op een onderwerp een meer
derheid vormde, mocht dat uitvoeren. Lukte het niet, dan
deden ze niks. Dan namen ze actief een besluit om niets
te doen. Of ze legden het voor aan de burger. Dat deden ze
zelfs met plekken voor de opslag van kernafval. Zo krijg je
niet van die dichtgetimmerde akkoorden. Je zet een pre
mie op samenwerking. En je bent met zijn allen verant
woordelijk. Zo krijg je een optimistische, positieve samen
leving. )e bent af van kiezersbedrog, van ontrouw aan je
idealen. Een heleboel van de ellende die politici zichzelf
aandoen, voorkom je zo. Alleen is deze samenwerking in
Zwitserland nu wel geklapt.
„In Nederland zijn we anti-experimenteel. We durven
niet te zeggen: we hebben zo veel vertrouwen in de demo
cratie, we doen het een keer anders.
„Sinds 1848 is er niet veel gebeurd in Nederland op de
mocratisch gebied. Het algemeen kiesrecht is ingevoerd,
meer niet. Intussen zijn we veel slimmer geworden en is
kennis makkelijker toegankelijk geworden. Maar we doen
nog steeds of burgers dom en onwelwillend zijn."
DINSDAG 24 DECEMBER 2013
De tegenmacht
n tienden
SYWERT VAN LIENDEN GEBOREN 18 SEPTEMBER 1990 IN RHENEN OPGEGROEID IN ERMELO WOONT IN AMSTERDAM STUDEERT EUROPESE STUDIES EN POLITICOLOGIE WAS VOORZITTER VAN HET LAKS, HET LANDELIJK AKTIE KOMITEE
SCHOLIEREN IS NU DRIJVENDE KRACHT ACHTER DE JONGERENBEWEGING G500
