PZC
O
kijktip Veelbewogen jaar van de Oranjes
25
ZONDAG 21.20 UUR
„Nee, somberen hoeft niet",
zegt Antoinette Hertsenberg.
Maar even nadenken kan geen
kwaad. In Radar extra probeert
de presentatrice de vraag te be
antwoorden wat de oorzaak is
van de kredietcrisis. „Wat is er
misgegaan?"
Een mooi tegenwicht tegen
die sfeer van kerstbelle
tjes", zegt Antoinette Hert
senberg. Terwijl de meeste
omroepen arrensleeën,
sneeuw en kaarsjes pro
grammeren, spreekt zij
met topeconomen als Herman Wijffels, Ar-
noud Boot en Kees Vendrik over de finan
ciële crisis en 'de schuldvraag'. „Ik vind dat
de wereld heel erg complex is en mis
schien nóg complexer wordt. Het is een uit
daging die complexiteit uit te leggen."
Het idee stamt al van voor de zomer. Uit
het toen nog gloednieuwe zendschema
bleek dat tijdens de kerstvakantie twee re
guliere uitzendingen van Radar zouden uit
vallen. En dat terwijl Hertsenberg en haar
team toch al wat langer stil wilden staan
bij de oorzaken van de crisis. „Dat is toch
een vorm van onderzoeksjournalistiek
waar in Nederland niet zoveel aan wordt
gedaan", zegt ze.
Het eerste wat Hertsenberg deed, is een
mailtje naar een stuk of dertig topecono
men sturen. „Ik wil alle vragen kunnen
stellen om de oorzaken uit te leggen." Nu,
zes maanden later, lijkt dat te lukken. In de
twee uitzendingen van Radar extra zitten
bijvoorbeeld acht animaties. „Tekenfilm
pjes waarin begrippen als derivaten en ex
ponentiële groei in 2 minuten én hartstik
ke helder worden verklaard", zegt Hertsen
berg apetrots.
Omdat 'domme vragen niet bestaan', stelt
Hertsenberg ze allemaal. Hoe hoog is de
schuld van de gemiddelde Nederlander?
Kan de economie eeuwig blijven groeien?
Hebben we de economische lessen uit het
verleden begrepen en geleerd?
Het zijn de antwoorden die tot nadenken
stemmen. „We zaten midden in het ver-
ïoo.ooo euro bij jou op je rekening en
ïoo.ooo euro bij zichzelf op de balans. Om
dat de bank verwacht daar rente op te ont
vangen, groeit ze. Het hele stelsel is op de
'verwachte groei' gebaseerd: het pensioen
stelsel... alles."
Dat het verhaal niet of heel gebrekkig
werkt, is volgens Hertsenberg de laatste ja
ren evident geworden. „Je kunt niet blijven
groeien door schulden te maken", verzucht
ze. „Het gaat echt niet goed. Maar je kunt
ook niet zomaar stoppen. Dan valt het hele
zootje in elkaar. Econoom Ewald Engelen
zegt in onze uitzending dat er een ander
soort bewustwordingsproces moet plaats
vinden. Waarbij mensen zich bewust moe
ten zijn van hoe het werkt met het maken
We willen niet
een soort van
onheilsprofeet zijn.
Het is een signaal
om iets te doen
van schulden."-Hertsenberg zegt het heel
voorzichtig en lijkt bijna te schrikken van
haar eigen woorden: „Misschien een soort
revolutie, ja."
Het is niet zo dat de tv-presentatrice nu
Het kapitaal van Karl Marx op haar nacht
kastje heeft liggen. Maar even stilstaan bij
wat er nu gebeurt, kan geen kwaad, vindt
ze. „We willen niet een soort van onheils
profeet zijn. Het is een signaal om iets te
doen. Even stilstaan bij wat er gebeurt."
Dat kan mooi tijdens de feestdagen. Maar
het hoeft niet. luist omdat Hertsenberg en
haar team het belangrijk vinden dat ieder
een de uitzendingen van Radar extra kan
bekijken - 'het zou mooi zijn als ze ook in
het onderwijs gebruik gaan maken van de
gesprekken en de filmpjes' - zijn de pro
gramma's bij wijze van uitzondering ook
al online gezet.
haal toen minister Dijsselbloem met de
miljoenennota kwam. Hij zei: 'Elke dag ge
ven we 55 miljoen euro méér uit dan dat er
binnenkomt'. 55 miljoen meer dan dat er
binnenkomt... Dat is best wel veel. En dan
staat nu de rente laag. Maar als die stijgt,
wat gebeurt er dan? Wie betaalt dan de ren
te over de staatsschuld?"
Misschien nog wel méér schrok Hertsen
berg van de schulden die we als particulie
ren hebben opgebouwd. „Als je kijkt naar
de schulden die we privé hebben, staan we
als Nederland internationaal in de top vijf.
Dat is toch wel heel opvallend."
„Het verhaal over de oorzaak is eigenlijk
simpel: geld", vervolgt Hertsenberg. „Als je
naar de bank gaat, krijg je - veel te gemak
kelijk trouwens - geld. Die bank zet
ZATERDAG 21 DECEMBER 2013
Media
Radar ontleedt de crisis
door Jeroen Dirks
Antoinette Hertsenberg
Radar extra. Maandag 23 en 30 december op
Nederland 1, 20.30 uur.
reageren?
media@depersdienst.nl
Antoinette Hertsenberg probeert in twee afleveringen van Radar extra de oorzaken van de
financiële crisis te achterhalen, foto Nico Kroon
