Bij opvoeden
draait niet alles
om het kind
Ouders doen vaak vooral hun best
hun kinderen gelukkig te maken. Ze
kunnen hun beter leren goed om te
gaan met teleurstellingen.
SPECTRUM 15
sentativiteit van deze cruciale groep
onder grote druk te staan. 1\iren in
gortdroge rapporten als de kinderen
in bed liggen, is een weinig rozig voor
uitzicht. De toch al kleine vijver waar
uit gevist moet worden voor politiek
talent, droogt zo verder op. Straks wa
gen alleen nog maar jonge vrijgezel
len en gepensioneerden de gok van
een raadslidmaatschap.
Maken we de balans op, dan wordt
duidelijk dat er een nijpend probleem
is ontstaan. Met een gecompliceerde
en exploderende werklast door de aan
staande decentralisaties, een groeien
de wederzijdse afhankelijkheid tus
sen burger en gemeente en een ver
minderde interesse in het raadslid
maatschap, is de conclusie onvermij
delijk dat een flinke versterking van
de lokale democratie dringend ge
wenst is.
Nu wordt bij kritiek op het democrati
sche gehalte van de Nederlandse poli
tiek doorgaans verwezen naar de kari
ge staat van het actieve kiesrecht. Het
democratisch tekort wordt gelegd bij
de beperkte mogelijkheden tot het kie
zen van vertegenwoordigers. Maar we
hebben nu gezien dat óók bij de verte
genwoordigers zelf een probleem zit.
We moeten de blik verbreden en de
rol van de burger erbij betrekken.
Vreemd genoeg hoor je weinig klach
ten over het 'passieve' aspect van kie
zen, namelijk het recht om gekozen te
worden. De problemen op gemeente
lijke schaal - beleidsdrukte in het
licht van een afkalvend raadslidmaat
schap - laten zien dat dit niet gerecht
vaardigd is. Nu ligt het oordeel over lo
kaal beleid in handen van een kleine
groep wier representativiteit en con
trolemacht onder vuur ligt. De steeds
smallere basis van de gemeenteraad
zal ondersteund moeten worden. En
een oplossing van dit democratische
tekort kan niet meer gevonden wor
den in een pleidooi om lid te worden
van een politieke partij. Mensen wil
len zich niet meer binden aan een po
litieke bloedgroep, want denken meer
en meer partijoverstijgend.
In plaats van het partijlidmaatschap
zouden burgers de mogelijkheid gebo
den moeten worden om periodiek
plaats te nemen in burgerraden. Zoals
burgerjury's in rechtbanken, zouden
via loting burgerraden voor gemeente
lijk beleid gevormd kunnen worden.
Via een dergelijk roulatiesysteem oefe
nen burgers zich in het oordelen over
de vele dilemma's die er aan zitten te
komen in de nieuwe werkelijkheid
van de gedecentraliseerde participatie
samenleving.
Een pleidooi voor meer politieke bur
gerparticipatie is geen luxevoorstel,
maar een noodzakelijke hervorming
van de lokale democratie. Met de
grootschalige semiprivatisering van
de verzorgingsstaat, zal een groeiende
eigen verantwoordelijkheid gepaard
moeten gaan met een serieuze verster
king van burgerschap. Een variant op
de klassieke leuze: no taxation without
representationgeen participatiesamen
leving zonder participatiepolitiek.
Opvoeden is voor veel
ouders een hele klus.
Uit onderzoek blijkt
dat een aanzienlijk aan
tal ouders bepaald niet
gelukkiger is geworden na het krijgen
van een kind. Terwijl dat nou juist
wel de bedoeling was: een kind is de
kroon op je ontwikkeling en je relatie.
En voor je het weet, is je kind bedoeld
ter meerdere glorie van jezelf.
Opvoeden moet niet gaan over hoe
een ouder bezig is zijn kind koste wat
het kost gelukkig te maken, tot een in
dividu dat er vooral op gericht is dat
het leven gaat zoals het zelf wil, en
dat van het ene behaaglijke moment
naar het andere glijdt. Nee, het gaat er
om een kind op te voeden tot een so
ciaal wezen, iemand die voor zijn om
geving van waarde is, en zich gewaar
deerd voelt. Iemand die zich in een an
der kan verplaatsen en iemand die
probeert zo min mogelijk een ander
te kwetsen en die daarom zijn impul
sen beheerst.
Die twee speerpunten zijn erop ge
richt dat niet alles om het kind draait.
Individuen zijn er immers meer dan
genoeg; het egocentrisme viert al de
cennia hoogtij. Op een sociale manier
met elkaar kunnen omgaan, dat is het
nieuwe geluk voor kinderen en hun
ouders. En daarmee kun je vrienden
maken.
Kun je daarom zeggen dat het respect
loos is als ouders hun kinderen te veel
verwennen op zoek naar het 'als ze
maar gelukkig zijn'? Dat is een nogal
boude uitspraak en kort door de
bocht. Het is logisch dat je het beste
voor kinderen wilt. Dat je je kind wilt
geven wat je vroeger wellicht zelf niet
had. En uiteraard bescherm je jonge
kinderen zo veel je kunt.
Maar doe je dat tot in lengte van da
gen tegen elke prijs? Bereid je ze voor
op de realiteit van het leven als 'alles
maar moet kunnen' en er geen 'nee'
wordt gezegd? Kan het zijn, dat je je
kind belemmert in z'n sociale ontwik
keling als je het niet voorbereidt op te
leurstellingen, die later ongetwijfeld
komen? Getuigt het van respect voor
je kind als je het wat dit betreft niet
voldoende voorbereidt op de toe
komst? Zit er dan toch een kern van
waarheid in die boude uitspraak?
Hoe ontwikkel je nu het 'nieuwe ge
luk' voor je kinderen?
Volgen we de sociale ontwikkeling
van baby tot einde basisschool, dan
zijn er verschillende belangrijke mo
menten. Een baby is vooral toegerust
om zich te kunnen hechten, en de jon
ge ouders doen er alles aan om ie
mand te zijn aan wie het zich kan
hechten. Ouders die betrouwbaar
zijn, op wie het kind kan rekenen;
daar hecht een kind zich graag aan,
als baby al.
Peuters zijn al veel meer in je gezel
schap. Een peuter wil bewondering
en aandacht. Zo wordt bijvoorbeeld
onbekommerd telefoneren moeilijker,
want je kind vraagt aandacht en moet
nog leren te wachten totdat je klaar
bent. Maar dat valt in de praktijk niet
mee, een peuter is kampioen aan-
dacht afdwingen. Werk aan de winkel
dus, want het gaat niet vanzelf over.
Sterker, het is van groot belang je peu
ter te leren zich te beheersen, op aller
lei terrein. Zindelijk worden is een
voorbeeld van leren je te beheersen, je
speelgenootje niet met de schep slaan
is er ook een, en niet krijsen in de su
permarkt als je je zin niet krijgt.
Kleuters gaan zich meer richten op an
dere kinderen, en vanaf groep drie y-
gaat er bijna geen dag voorbij of je
kind trekt ook in zijn vrije tijd met an
dere kinderen op. Ruzies, conflicten,
winnen en verliezen, niet ingedeeld
worden in het team bij je vriendjes: te
genslagen dienen zich op tal van ter
reinen aan. Ermee kunnen omgaan, le
ren kinderen thuis van hun ouders.
Die zeggen af en toe 'nee' omdat ze
van het kind houden, hebben even
geen aandacht, kiezen geen partij als
het ruzie heeft met een vriendje,
maar leren hoe het kind iets eerlijk
kan oplossen. Tegen je verlies kunnen
is een belangrijke sociale kwaliteit.
Op de basisschool zet dit leren zich in
een razend tempo voort. Ouders kun
nen dan steeds meer van hun kind
verwachten dat het zich socialer ont
wikkelt. Dat kan, maar het vraagt
energie, tijd, en vooral het goede voor
beeld van de ouders. Dus: ophouden
met je best te doen je kind 'gelukkig
te maken'. Ga voor het 'nieuwe geluk'.
Daar krijg je voor terug dat mensen
zeggen: 'Wat heb jij leuke kinderen!'
en jij kunt over jezelf denken 'Wat
ben ik eigenlijk een leuke ouder'.
66lndividuen zijn er meer
dan genoeg; het
egocentrisme viert al
decennia hoogtij
ZATERDAG 21 DECEMBER 2013
5
illustratie Censuur
reageren?
opinie@depersdienst.nl
Kinderpsycho
loog Marga Ak
kerman (foto
boven) is gespe
cialiseerd in kin
deren en jeugdi
gen met com
plexe proble
men. Magda
Berman (foto
onder) is eti-
quettedeskundi-
ge en geeft al
25 jaar trainin
gen op dat ge
bied. Zij zijn de
auteurs van het
boek Wat heb
jij leuke kinde
ren!, over het
bijbrengen van
sociale manie
ren aan jonge
kinderen (tot
12 jaar) door
ouders.
door Marga Akkerman en Magda Berman
