I
Het Veerhuis in Wolphaartsdijk
wordt met sloop bedreigd
2 BUITEN
De bebouwing onder aan de Westerscheldedijk is gevarieerd.
Grote huizen, kleine huizen, opgeknapte huizen. Een boerderij.
Elf woningen in de kern, eentje er buiten. Twee straten: de
Bakendorpseweg en de Kerkepolderweg. In de verte de kerkto
rens van Baarland en Hoedekenskerke. Dit is Bakendorp.
door Michiel Bouwman
De Bakendorpse geschiedenis
is een stuk groter dan je zou
vermoeden. Vandaag is het
een bijna-Wüstung, een
dorp dat na aanvankelijke
groei gekrompen is en terug
gevallen is tot de omvang
van een gehucht. Eens had Bakendorp name
lijk een eigen bestuur, kerk en parochie, hoe
wel het altijd het kleine broertje van Baar
land is gebleven. De kerk van Bakendorp
stamt uit de dertiende eeuw en werd ge
sticht als dochter van de Baarlandse paro
chie. Vanaf de zestiende eeuw begon Baken
dorp - toen nog Badikendorp -"te krimpen.
Door de Sint Felixvloed van 1530 wordt een
deel van het dorp weggeslagen en nog geen
vijftig jaar later is het weer raak. Driekwart
van het dorp verdwijnt door de overstromin
gen. De kerk blijft in eerste instantie be
staan, vormt door zijn hoge toren een baken
voor de schippers op de Honte, maar ont
komt niet aan afbraak in de achttiende en ne
gentiende eeuw. Het puin wordt gebruikt
bij de aanleg van de straatweg richting Baar
land. Een fraaie anekdote is die van de wel
put, dié nog altijd aan de Krekepolderweg
ligt. Hij doet nu nog dienst als brandput. Be
gin twintigste eeuw ging het verhaal dat de
ze zuiverende krachten had. Het water zou
'een onfeilbaar geneesmiddel zijn voor zieke
benen en dergelijke kwalen, natuurlijk al
leen voor zover de lijders gelovigen zijn'. Op
gezette tijden begaven vromen uit 's-Heeren-
hoek en andere katholieke gemeente ten be
devaart naar de put. Volgens de legende had
het water zijn geneeskracht te danken aan
een Mariabeeld dat in de Geuzentijd in de
put zou zijn gegooid nadat het uit de Baar
landse kerk was verwijderd tijdens de Beel
denstorm. Liep men 's avonds langs de put,
langs de zeer eenzame weg, dan kan men
hen (de vromen, red) somtijds in geknielde
houding zien bidden met een brandende
kaars naast zich.
Jan den Herder kent het verhaal van het Ma
riabeeld niet maar weet wél dat de put erg
diep is. Bij de grote brand van vakantiehuis
'De Roode Lanteerne', begin jaren tachtig,
werd hij opgetrommeld omdat hij in het
rampenplan zat. „Want we waren aan het
pompen en je zag amper dat het peil zakte.
Ik denk dat-ie goed welt", vertelt Jan. Hij
woont al sinds zijn jeugdjaren in een huis
aan de Bakendorpseweg. Zijn vader was 'de
burgemeester' van het dorp en woonde er
eveneens nagenoeg zijn hele leven. Vader
Den Herder werkte op het land bij Priester,
'n eindje verderop. Zoals iedereen in het ge
hucht in de landbouw werkte. De kinderen,
een stuk of zes herinnert Jan zich, speelden
veel bij de dijk. Naar school in Baarland ging
hij te voet, later op de fiets, 's Zondags lie
pen we altijd naar de kerk. Niet omdat mijn
vader nou zo gelovig was maar omdat het
traditie was. De gereformeerden gingen van
Baarland naar Hoedekenskerke. Ook te voet.
Want zij móchten 's zondags niet Fietsen.
Dan namen ze brood mee, want 's middags
was het weer kerk. Hadden ze terug moeten
lopen, dan hadden ze geen tijd om te
eten..." Van zijn vader hoorde hij eens een
verhaal over de bel die in de kerk van Baken
dorp had gehangen. „Hoor, zei hij als de
wind oost was. Daar heb je de bel van Baken
dorp. Volgens mijn vader hangt die in de to
ren van Groenendijk bij Kloosterzande."
Waar vader Den Herder meer dan veertig
jaar landbouwer was, had Jan meer met tech
niek. „De landbouw zag ik niet zitten. Eens
op de trekker rijden was leuk, maar de
rest... Mijn geluk kwam met de dreglijnen
die de dijk kwamen ophogen. Ze moesten
een smeerjongen hebben. Dat heb ik lang ge
daan. Ik wilde machinist worden maar was
te jong voor de verzekering. Toen ben ik in
de transportwereld terecht gekomen."
Jans trots is zijn bordeauxrode Scania, een
Amerikaans model - dus met een neus. Het
wapen van Baarland op de zijkant, zijn
naam eronder. Luctor et emergo op de ach
terkant. Nog steeds rijdt hij er mee naar
shows of beurzen. Komt er een bekende
vrachtwagenchauffeur langs die naar de
uienfabriek moet, dan schallen de lucht-
hoorns over Bakendorp. Een groet aan Jan
den Herder.
Het huidige Veerhuis bij de
jachthaven in Wolphaarts-
dijk, gemeente Goes, staat
ongeveer al twee jaar leeg. Deson
danks is de huidige staat van het
pand allesbehalve slecht. De eige
naar wil het geheel slopen en er
een belangrijk groter, blokvormig
hotel annex restaurant met een
dakterras laten bouwen. Sloop
van het Veerhuis en nieuwbouw
op dezelfde plaats zou de aantrek
kelijkheid van het gebied voor de
watersport sterk verminderen, en
verlies betekenen van maritiem
erfgoed.
Het Veerhuis dat uit 1851 stamt, is
in 1890 vervangen door een L-vor-
mig gebouw dat bestaat uit een
hoog en laag gedeelte, gedekt met
pannen (Tüiles du Nord). De voor
gevel is gepleisterd met imitatie
natuursteen blokken en banden
in een hoofdzakelijk neoclassicisti
sche stijl. Het is een karakteris
tiek gebouw met zichtbare
muurankers en een uitbouw met
hoofdingang van recente datum.
Achter het hoofdgebouw is later
in dezelfde stijl een uitbreiding
gerealiseerd. Oorspronkelijk was
de hoofdingang geplaatst in het
midden van het lage gedeelte (zie
oude afbeelding). Het Veerhuis is
meegenomen in het Monumen
ten Inventarisatie Plan (MIP 277),
maar niet geselecteerd als Rijks
monument en geniet tot op he
den dus geen Rijksbescherming.
Volgens de nieuwe monumenten
wet M0M0 (Modernisering Monu
menten) zou een onafhankelijk
bureau een cultuurhistorische
waardebepaling moeten uitvoe
ren.
Het Veerhuis vormt een ensem
ble samen met het voormalige sta-
Bedreigd erfgoed
Bijna-Wüstung Bakendorp
heeft een rijke historie
Bakendorp is een dorp dat na aanvankelijke groei gekrompen is en teruggevallen is tot de omvang van een gehucht.
Het Veerhuis omstreeks 1910, let op de plaats van de hoofdin
gang. foto Zeeuwse Bibliotheek/Beeldbank Zeeland
Historische schuren, unieke
waterputten en oude bakketen.
Veel cultureel erfgoed in Zeeland
wordt bedreigd. In deze serie laten
we zien wat er dreigt te verdwijnen.
