MEDIA 25
TERUGGESPOELD: VANILLA SKY
Zeven jaar lang volgt
Michiel van Erp elf
Utrechtse kinderen uit alle
lagen van de bevolking.
Nu zijn ze 13. In twee jaar
tijd is er al veel veranderd.
worden. Maar in tegenstelling tot Ka
mil houdt Tanay wél vast aan zijn jon
gensdroom. Van Erp: „Zijn hele leven
draait om voetbal. Dat was twee jaar
geleden al zo en dat is niet minder ge
worden."
Het concept van Tijd van je leven lijkt
op het beroemde 7 Up van de Britse
filmmaker Michael Apted, die in 1964
begon met veertien kinderen uit alle
lagen van de bevolking en sindsdien
elke zeven jaar met een update komt.
„Wij gaan élk jaar kijken, dat is toch
wel een groot verschil", zegt Van Erp.
„Ik groei echt met de kinderen mee."
Voor elke serie filmt hij de elf hoofd
rolspelers in een periode van twee of
drie maanden, liefst op momenten
dat er iets bijzonders gebeurt. „Maar
ik probeer ze ook bewust telkens een
halfjaar niet te zien, om ze de kans te
geven wat mee te maken."
Dankzij de flashbacks die Van Erp
door zijn montage weeft, wordt de
complete ontwikkeling van de kinde
ren prachtig in beeld gebracht. „Voor
de ouders is dat natuurlijk helemaal
grappig", zegt hij. „Als je je kind elke
dag ziet, heb je niet door hoe snel het
gaat."
Van de elf gezinnen is er nog niet één
afgehaakt. Maar dat risico zit er wel in
bij zo'n langdurig project als dit, be
seft Van Erp. „We hebben afgespro
ken dat we dit acht jaar gaan doen,
maar de ouders hebben geen contrac
ten getekend. Als een gezin het plots
niet meer leuk vindt, kan ik hoog of
laag springen, maar dan houdt het
op. Gelukkig vinden de meeste kinde
ren het nog steeds leuk. Er zitten er
ook een paar tussen die het wat lasti
ger vinden, maar daar ben ik heel
makkelijk in: ze hoeven mij echt niet
alles te vertellen. Het is juist span
nend om te zien hoe een verlegen
kind zich in de loop der jaren ontwik
kelt."
Net als in 7 Up komen de kinderen
uit alle lagen van de bevolking. Het ef
fect daarvan openbaart zich nog niet
nadrukkelijk. Van Erp: „Natuurlijk
heeft de omgeving waarin je opgroeit
een weerslag op wie je bent. Maar ze
zitten nu nog niet op een punt dat ze
ergens aan willen ontsnappen of be
slissingen nemen die niet stroken
met verwachtingen van hun ouders.
Dat moet allemaal nog komen."
Van Erp begon twee jaar geleden met
het filmen van elf Utrechtse kinde
ren. Hij volgt ze tot hun 18e verjaar
dag. Bij de start van de derde reeks
van Tijd van je leven is Kamil niet de
enige die veranderd is. „Het gaat heel
hard op deze leeftijd", zegt Van Erp.
„Toen ik begon, zaten ze allemaal nog
op de basisschool, nu zitten negen
van de elf al in de tweede klas van de
middelbare school."
Voor de meesten een woelige perio
de. „Vriendschappen krijgen een an
dere betekenis, de manier waarop je
naar je oudets kijkt verandert. Som
mige kinderen staan te trappelen om
ouder te worden, anderen zijn daar
niet zo mee bezig. Dat verschil is heel
mooi om te zien."
In de eerste aflevering van de nieuwe
reeks zien we ook Tanay, net als Ka
mil van IXtrkse afkomst. Hij speelt bij
FC Utrecht en is hard op weg prof
voetballer te worden. In twee jaar tijd
lijkt hij een halve meter gegroeid en
is zijn kinderstemmetje een bas ge-
Voor het slapengaan las
Kamil elke avond in
zijn encyclopedie om
zijn kennis bij te spijke
ren. Hij droomde van
een bestaan als weten
schapper. Twee jaar la
ter heeft hij die droom laten varen.
Want: biologie is saai en je moet er
bovendien héél veel voor leren.
Michiel van Erp was stomverbaasd
over de omslag bij Kamil. Toen hij
hem leerde kennen, had hij een we
tenschapswedstrijd gewonnen en
mocht hij André Kuipers interviewen
via een satellietverbinding. „Dat was
voor mij een reden hem te gaan vol
gen. Maar je ziet, in twee jaar tijd kan
er veel veranderen. Ik ben benieuwd
of zijn oude passie nog terugkeert."
ZATERDAG 14 DECEMBER 2013
Ongewoon? Vreemd?
Merkwaardig? Zelfs
surrealistisch? Jazeker,
Vanilla sky verdient al
die kwalificaties. Het is
waarschijnlijk ook daarom dat wie de
film uit 2001 in een genre wil plaat
sen, er simpelweg niet uitkomt met
slechts één benaming. Sterker nog,
zelfs niet met twee, drie of vier na
men: drama, romantiek, sciencefic
tion, thriller en mysterie, zo verschil
lend - of veelzijdig - staat Vanilla sky
min of meer te boek.
Eigenlijk moet de kijker al in de eerste
scène gewaarschuwd zijn voor het bi
zarre karakter van wat er in de volgen
de 136 minuten allemaal gaat komen.
Want als Tom Cruise - vertolker van
hoofdpersoon David Aames - in zijn
peperdure sportwagen op een dood
gewone ochtend op de doodgewone
tijd van negen uur door de stad rijdt,
is het bevreemdend stil. Allemaal ge
parkeerde auto's, maar geen levende
ziel op straat. Dat Cruise zijn wagen in
eens midden op de weg stilzet, er uit
springt en als een idioot begint te ren
nen, is allerminst een geruststelling.
Dat klinkt onaardig en suggereert dat
Vanilla sky, met schoonheden Penélo-
pe Cruz en Cameron Diaz in belangrij
ke bijrollen, een film van niks is. Dat is
echter ver bezijden de waarheid. De
Amerikaanse versie van het Spaanse
Abre los ojos van Alejandro Amenabar
(1997) intrigeert en boeit, al had het
ietwat korter gemogen. Maar genoem
de genres zijn door regisseur en scena
rist Cameron Crowe op ingenieuze
manier in elkaar geweven en vormen,
als je eenmaal bekomen bent van de
verwarrende scène-overgangen, een
al met al best samenhangend verhaal.
Tom Cruise en Penélope Cruz in
Vanilla sky.
Drama: David Aames heeft af en toe
seks met zijn goede vriendin julianna
(Cameron Diaz), maar wil geen vaste
relatie. Zij is echter geobsedeerd en
rijdt hem en zichzelf te pletter. Diaz
laat het leven, Cruise komt er zwaar
gehavend uit en ziet zijn leven in één
letterlijke klap veranderen.
Romantiek: De puissant rijke playboy,
die 51 procent van de aandelen van
zijn vaders bedrijf erfde, wordt voor
het eerst in zijn zorgeloze leven ver
liefd, op Sofia (Penélope Cruz). Het is
wederzijds, maar de verminkingen die
Cruise bij het auto-ongeluk oploopt
en zijn frustratie hierover, staan een
bloeiende relatie in de weg.
Mysterie: Julianna werd doodge
waand, in ieder geval door de kijker,
maar in een later stadium van de film
keert ze terug en neemt op mysterieu
ze wijze de plek van Sofia in.
Thriller: Tom Cruise belandt in de ge
vangenis. Verdacht van moord, op So
fia. Een psychiater moet hem helpen
te ontrafelen wat er is gebeurd.
Sciencefiction: Dé ogenschijnlijke ver
klaring voor het bizarre karakter van
de film. Ja, Cruise heeft een ernstig
ongeval gehad, waar hij levend, maar
verminkt uitkwam. Toen bleek dat hij
daar emotioneel niet mee uit de voe
ten kon, liet hij zich invriezen. Vanaf
dat moment heeft al het gebeurde
slechts in zijn geest bestaan.
Het zijn verhaallijnen die afzonderlijk
al goed hadden kunnen zijn voor een
film. Maar eerst Amenabar en daarna
Crowe slaagden erin het quintet tot
een onderhoudende film te smeden.
Een hoogst ongewone film, dat wel.
Bauke Boersma
'Het gaat heel hard
op deze leeftijd'
door Rivka Groenier
Kamil (rechts) is een van de jongeren die door filmmaker Michiel van Erp zeven jaar
lang worden gevolgd voor Tijd van je leven. Nu zijn de kinderen 13 jaar. foto's VPRO
Tijd van je leven: wij zijn 13. Van maandag
16 tot en met vrijdag 20 december op
Zapp (Nederland 3), 17.35 uur.
reageren?
media@depersdienst.nl
Tanay (links) speelt bij FC Utrecht en wil niets liever dan profvoetballer worden.
