SPECTRUM 7
Vlaanderen stelt de tarieven voor het loodsen
van schepen naar Antwerpen en Gent te laag
vast. Nederlandse loodsen zijn het slachtoffer.
reportage
Ze zullen zichzelf al vaak de
vraag gesteld hebben. 'Zijn
we misschien te vriende
lijk?' Nederlandse loodsen
zijn betrouwbare partners
voor de havens van Ant
werpen en Gent. In tegen
stelling tot hun Vlaamse loodsen leggen
ze het werk uit onvrede nooit neer. „We
zullen dat zelfs in deze situatie niet
doen", toont Fred Kuipers, voorzitter van
de Regionale Loodsencorporatie Schelde-
monden in Vlissingen, zich een heer.
Toch begint het ook bij hem en zijn colle
ga's zo langzamerhand wel erg te kriebe
len. De Nederlandse Scheldeloodsen heb
ben tot nu toe de koninklijke weg bewan
deld. Al sinds 2009 krijgen ze te weinig
betaald voor de loodsreizen die ze voor de
Vlaamse overheid op de Westerschelde
doen. De loodstarieven die.de Vlaamse
overheid eenzijdig vaststelt, zijn niet kos
tendekkend. Voor de Vlaamse loodsen is
dat geen probleem. Zij zijn in overheids
dienst en krijgen hun loon toch wel.
Voor de Nederlandse loodsen ligt dat an
ders. Zij zijn sinds de privatisering van
het Nederlands loodswezen in 1988 zelf
standige ondernemers. Ze moeten hun ei
gen broek ophouden. Het wrange is dat er
tegen die privatisering met name in Vlis
singen veel weerstand was. Een aantal Ne
derlandse loodsen vertrouwde toen al de
Vlaamse overheid niet, in het besef dat zij
voor hun inkomsten voor een niet onbe
langrijk deel afhankelijk zijn van de Vla
mingen. Toenmalig minister van Verkeer
en Waterstaat Neelie Kroes kwam in ei
gen persoon naar Vlissingen om de man
nen te overtuigen. Ze slaagde.
Dat is geschiedenis, maar helemaal verle
den tijd is het nog altijd niet, gezien de si
tuatie waarin de Nederlandse loodsen nu
weer verkeren. Ze hebben miljoenen eu
ro's tegoed van de Vlaamse overheid,
maar die weigert te betalen. Een uitspraak
van een Nederlands-Vlaams arbitragecom
missie is door Vlaams minister van mobi
liteit Hilde Crevits zelfs naast zich neerge
legd.
De Nederlandse loodsencorporatie scha
kelde de commissie in en die oordeelde
dat de Vlaamse overheid tweederde van
de financiële claim van de Nederlanders
over de jaren 2009 tot en met 2011 moet
betalen: 7,9 miljoen euro. De uitspraak is
bindend. Toch probeert de Vlaamse over.-
heid eronder uit te komen, omdat er
'vormfouten' zouden zijn gemaakt.
„Te zot voor woorden", oordeelt loodsen-
voorzitter Kuipers getergd. Hij kan er met
zijn pet niet bij dat een overheid zoiets
kan doen. Afspraak is toch afspraak. Vlaan
deren houdt Nederland toch ook aan ont-
poldering van de Hedwigepolder. Kuipers
reageert direct: „Wij willen ons zeker niet
in die discussie laten meeslepen. Het gaat
ons om onze zaak, dat wij eerlijk worden
behandeld."
In de kern is het probleem terug te bren
gen tot één simpel feit: de concurrentiepo
sitie van de Vlaamse havens Antwerpen
en Gent. De Vlaamse overheid wil ervoor
Het gaat ons om
onze zaak, dat wij
eerlijk worden
behandeld
zorgen dat die concurrentiepositie gewaar
borgd blijft, met name ten opzichte van
Rotterdam. De loodsgelden maken deel
uit van de aanloopkosten van havens en
die probeert Vlaanderen laag te houden.
„De Vlaamse loodstarieven zijn te laag",
oordeelt Kuipers. „Om die kostendek
kend te maken, moeten ze in dubbele pro-
centcijfers omhoog. Antwerpen is daar
niet bij gebaat, dus doet de Vlaamse over
heid dat niet."
Tot 2009 leidde dit niet tot conflicten, om
dat de loodstarieven tussen de Wester
schelde en onder meer Rijnmond (Rotter
dam) nog gekoppeld waren. Nederland
wilde daar vanaf. Het beloodsen van sche
pen van en naar Rotterdam was meer dan
kostendekkend. Met het geld dat daar
werd verdiend, werden de verliesgevende
loodsreizen van en naar Antwerpen en
Gent afgedekt. Kruissubsidiëring heette
dat in jargon. Dat moest dus afgelopen
zijn.
De loodstarieven zijn officieel losgekop
peld, maar in de praktijk is de kruissubsi
diëring gebleven, erkent Kuipers. Alle
460 Nederlandse loodsen - van wie er 160
actief zijn in de Scheldemonden - boeken
deze tekorten namelijk af als een verlies
post. Dat ligt natuurlijk gevoelig. Vandaar
ook dat de loodsen een beroep hebben ge
daan op de Vlaams-Nederlandse arbitrage
commissie. En dan komt het des te harder
aan als een uitspraak van die commissie
terzijde wordt geschoven.
Een woordvoerster van het ministerie van
Hilde Crevits in Brussel weigert een reac
tie te geven, 'zolang de procedure loopt'.
„Overleg is in deze belangrijk en dat wil
len we alle kans geven." Crevits wil een
'minnelijke regeling', maar heeft tegelij
kertijd de rechtbank gevraagd de uit
spraak van de arbitragecommissie te ver
nietigen.
Het Nederlands ministerie van Infrastruc
tuur en Milieu stelt zich formeel op. „Wij
zijn geen partij en hebben dan ook geen
rol in dit conflict", laat woordvoerster
Yvonne Doorduijn desgevraagd weten.
Zij voegt toe dat 'het ministerie wil dat
het conflict snel wordt opgelost en dat
aan de bindende arbitrage-uitspraak ge
volg wordt gegeven'. Verder geeft zij aan
dat Nederland en Vlaanderen samen ver
antwoordelijk zijn voor een (veilig) nau
tisch beheer van de Westerschelde. Van
uit die rol zal het ministerie de kwestie be
spreken, aldus Doorduijn, en 'indien no
dig zal de minister (Schultz van Haegen)
contact opnemen met haar Vlaamse colle
ga'-
In politiek Den Haag is nog nauwelijks
aandacht voor de kwestie. In een overleg
met Schultz van Haegen is er onlangs
even over gesproken. En daar is het bij ge
bleven. Middelburgs PvdA-Kamerlid Al
bert de Vries hield ook zijn kruit droog.
Hij is wel op de hoogte van de kwestie en
vindt dat Schultz van Haegen zeker aan
de bel moet trekken in Brussel. „Onze mi
nister moet er aandacht voor vragen", al
dus De Vries, die de discussie over de
loodstarieven in een breder kader plaatst.
„Er moet meer openheid komen over hoe
overheden havens ondersteunen. Zo blijft
het vreemd dat het goedkoper is een
schip naar Gent te loodsen dan naar Ter-
neuzen." Hij richt zijn hoop op een Euro
pese Havenverordening die bij de Europe
se Unie in de maak is. „Dan moeten alle
landen meer inzicht verschaffen in hoe ze
met hun havens omspringen."
De Nederlandse Scheldeloodsen hebben
daar voorlopig niet veel aan. Hoe hoog
het conflict met Vlaanderen ook is opgelo
pen, zij blijven hun aandeel in de reizen
op Gent en Antwerpen (27,5 procent, de
rest is voor hun Vlaamse collega's) doen.
De inkomsten blijven welkom, ook al zijn
die niet kostendekkend. En er zit ook een
historisch kantje aan. Nederlandse lood
sen hebben hun aandeel in het verleden
zwaar moeten bevechten. Kuipers: „Trek
ken we ons terug, dan verliest Nederland
invloed op eigen vaarwater en heeft Bel
gië min of meer vrij spel."
Vreemd dat het
goedkoper is een
schip naar Gent te
loodsen dan naar
Terneuzen
ZATERDAG 14 DECEMBER 2013
Vlaanderen dolt met
Nederlandse loodsen
door Harmen van der Werf
Fred Kuipers
Albert de Vries
