Historische secreten
S
I
I
4 BUITEN
In het afgelopen weekend lag in het
oosten en noorden van Nederland al
even een laagje sneeuw. Wie veel in
het veld vertoeft is dan meteen pa
raat. Sneeuw is het moment dat je
patrijzen tellen kunt. Maar ook de
tijd om sporen te zoeken. Vooral
vers gevallen sneeuw in een niet te
dikke laag is ideaal om op zoek te
gaan naar sporen van zoogdieren.
Pas als er sneeuw ligt merk je hoe on
gelofelijk veel dieren er zijn waar je
normaal gesproken nauwelijks iets
van te zien krijgt. Muizen bijvoor
beeld.
gels te fotograferen. Bij de stamvoet
van een enorme beuk ontdekten we
ineens een rosse woelmuis. Het beest
je scharrelde wat rond over de bosbo-
dem, op zoek naar voer dat door de
vogels die op de voerplaats bij de hut
afkwamen, gemorst was. De muis
maakte een uitgebreide inspectie
tocht en waande zich volkomen onbe
spied. Onze camera's klikten keer op
keer, totdat ineens vlak bij de muis
een grote zwarte vogel neerstreek.
Een kraai, zo was ons meteen duide
lijk. Die had duidelijk niet veel goeds
in de zin. De vogel zat meteen gereed
om toe te slaan. Onze camera's klik
ten nu in razend tempo, maar dat
maakte de kraai direct gealarmeerd.
Even snel als hij verschenen was, ver
trok de vogel weer en dat was de red
ding van de muis...
Een andere bosbewoner is de bos
muis, maar in tegenstelling tot wat
de naam zou doen vermoeden is de
ze soort zeker niet perse gebonden
aan bos. Hij komt talrijk voor in aller
lei biotopen en toen ik mij voor het
eerst met muizen bezig hield was het
de eerste soort die ik in mijn tuin
ving. Die wilde ik natuurlijk graag
aan de rest van de familie laten zien,
dus opende ik het valletje boven een
emmer van minstens 70 centimeter
hoog. Maar dat was een misrekening,
want dankzij zijn lange achterpoten
sprong de bosmuis moeiteloos uit de
emmer, voordat ik hem ook maar aan
iemand had kunnen vertonen.
Muizen kunnen zich in een bijna on
voorstelbaar tempo voortplanten.,
Een worp van tien jongen in het voor
jaar is geen uitzondering en de jon
gen kunnen zelf binnen zes weken
ook al weer jongen krijgen. Een snel
le rekensom leert dat een paar mui
zen binnen een jaar voor vele honder
den nakomelingen kunnen zorgen.
Dat zou natuurlijk gierend uit de
hand lopen als er niet allerlei dieren
waren die muizen op hun dagelijkse
menu hebben. Roofvogels als de to
renvalk kunnen in de tijd dat ze jon
gen hebben tientallen muizen per
dag verschalken. Uilen, ratten en
huiskatten zorgen ook voor de nodi
ge slachtoffers en de wezel - in
Zeeuws dialect een muus'ondje -
heeft van het verschalken van mui
zen zelfs zijn 'core business' ge
maakt. Ook voor muizen geldt de ijze
ren natuurwet van eten en - vooral -
gegeten worden!
EP
doorChiel Jacobusse
paald geliefd, want muizen snoepen
van onze voorraden en maken die
daardoor vies. Bovendien hebben
muizen het imago dat ze ondraaglijk
stinken; al geldt dat eerder voor de
huisspitsmuis als voor de gewone
huismuis.
Verlaat je de bebouwde omgeving
dan loopt het aantal muizensoorten
al snel op. De veldmuis en de aard-
muis zijn wijdverbreid op het platte
land. Het zijn bewoners van bermen,
akkers en weilanden. Meer. specifiek
is de rosse woelmuis, die bekend
staat als een bewoner van kleine en
grotere bossen. Tot voor enkele decen
nia kwam de rosse woelmuis in het
grootste deel van Zeeland niet voor.
Maar de verbindingen tussen de ei
landen, in combinatie met de aanleg
van bosjes in overhoeken en bij ruil
verkavelingen heeft de rosse woel
muis in de kaart gespeeld, zodat het
nu in een groot deel van Zeeland een
gewone verschijning is.
Mijn meest spectaculaire waarne
ming van een muis in de vrije natuur
was nou juist die van een rosse woel
muis. Ik zat samen met een collega fo
tograaf in het bos verscholen in een
hut die speciaal gebouwd was om vo-
Als de dag van gisteren
herinner ik mij zo'n
besneeuwde ochtend
op de eendenkooi in
Anna Jacobapolder.
Het was nog vroeg in
de winter en de be
sneeuwde bosbodem was helemaal
doordrenkt met allerhande sporen.
Het meest talrijk waren die van de
bosmuis. Je kon vrijwel geen vierkan
te meter vinden waar hun sporen
niet stonden. Het riep bij mij de ge
dachte op aan een dicht bevolkte
stad, en dat op een plek waar overdag
de stilte bijna voelbaar is. Muizen
zijn er in allerlei soorten en maten.
Reken je de spitsmuizen mee (wat
strikt genomen eigenlijk niet klopt)
dan lopen er in Zeeland zeker vijf
tien verschillende muizensoorten
rond. Die zijn in het algemeen niet al
te moeilijk uit elkaar te houden,
maar omdat je ze vrijwel nooit ziet,
kennen de meeste mensen alleen
maar 'de' muis. Grijs, grote oren, lan
ge staart, jawel dat is de huismuis: de
soort die graag rond of zelfs in on
ze huizen woont. Niet be-
Een tweepersoons plee (volwassene kind) in de buurt van Axel, en de toegang tot een plee in Walcheren met hartje.
foto Gerard Smallegange
Muizen en hun belagers
I
Een torenvalk verslindt een bosmuis.
