66 Natuurlijke honig
is niet steriel,
waardoor weer een
extra risico bij
gebruik ontstaat
6 GEZOND
ziel? In sprookjes zit altijd een
moraal. De boodschap aan het
kind is duidelijk: gedraag je net
jes. Het goede zal altijd overwin
nen, met slechte mensen loopt
het niet best af Een kind neigt
zich te identificeren met de goe
de persoon in het sprookje en
leeft daarna nog lang en gelukkig.
Het weet best dat het verhaal
thuis hoort in het rijtje 'doen als
of. Heksen kunnen niet vliegen
en reuzen bestaan niet, dat weten
kinderen. Voor de zekerheid
checken ze het nog eens: „Dat is
niet echt hoor mama!"
Voor heel jonge kinderen is het
net zo wonderbaarlijk dat er wa
ter uit de kraan komt, als dat een
fee een koets kan toveren uit een
pompoen. Sprookjes gaan pas le
ven voor kinderen die realiteit en
fantasie uit elkaar kunnen hou-
Heksen kunnen niet
vliegen en reuzen
bestaan niet
den. Het meest spannend zijn ze
voor kinderen die er nog niet he
lemaal uit zijn wat waar en wat
verzonnen is. Kleuters dus. Kin
deren die nog in de Sint geloven,
maar die ook vraagtekens zetten
bij een oude man op het dak. Op
deze leeftijd is het verstandig in
de gaten te houden of een kind
niet al te bang wordt van de ima
ginaire heks (of van Zwarte Piet).
Als een kind nog niet door heeft
dat het een verzinsel is, zijn
ouders beter voorzichtig met grie
zelverhalen. De meeste kleuters
hebben echter bij de eerste zin al
door dat het gaat over een wereld
ver hier vandaan en heel lang ge
leden: 'Er was eens...'
Sprookjes vormen geen bedrei
ging voor de kinderziel. In de ech
te wereld zijn er veel grotere ang
sten in het leven van een kind.
Opvoeden zonder angst is ook
een illusie. Selma Fraiberg
schrijft in haar beroemde boek
'De magische wereld van het
kind' over Fransje. Zijn ouders
vonden dat hij zonder angsten
moest opgroeien en vertelden
hem niet van die enge sprookjes.
Gek genoeg droomde Fransje
toch van heksen. Zijn angst
kwam hij zelf te boven: hij hakte
die griezelige sprookjesfiguren
uit zijn dromen gewoon hun
hoofd af.
ij nam een lang mes
en terwijl hij naar de
kinderen toeliep,
sleep hij het op een
grote steen die hij in zijn linker
hand hield. Hij had er al een bij
de kraag gegrepen toen zijn
vrouw tegen hem zei: „Wat wil je
nu nog gaan beginnen, het is al
zo laat geworden." „Zwijg!" ant
woordde de reus, „morgen zijn ze
niet zo vers meer."' Nou, nou, is
dat wel een verhaal voor kinde
ren? Het citaat komt uit het boek
'Sprookjes van Moeder de Gans'
van Charles Perrault. Het gaat
over Klein Duimpje. De kinderen
worden door hun ouders bedro
gen en in de steek gelaten en ook
nog bijna opgegeten door een
reus. Zijn die enge sprookjes niet
schadelijk voor de tere kinder-
Z onder bijen gaat het niet.
Maar uit welke bloem de bij
en van B-factory de honing
halen, is geheim. Evenals de
rest van het proces, waar
door de Rhenense onderne
ming een constante kwali
teit medicinale honing kan maken die ge
bruikt kan worden voor wondheling, bij
huidproblemen en bij vaginale klachten.
„Dat is het geheim van de smid, of in dit ge
val de imker", lacht dr. Willem Jan Bosma.
„Het is hoe dan ook 100 procent natuurlijk.
Er wordt niets mee gedaan, er wordt niets
uitgehaald of toegevoegd. Het is zuivere ho
ning, die op de gangbare wijze uit de kor
ven wordt gehaald. Het enige wat wij
doen, is de honing steriliseren, om te voor
komen dat er micro-organismen in zitten.
Het smaakt ook heel lekker. Je kunt zo een
likje uit een tube nemen."
Honing wordt van oudsher gebruikt als
huidverzorgingsmiddel en bij de behande
lingen van wonden. Er zijn bewijzen dat
de medicinale werking al bij Egyptenaren
bekend was. Ook Russische soldaten maak
ten in de Eerste Wereldoorlog gebruik van
honing. Door de opkomst van de antibioti
ca in de westerse wereld raakte het gebruik
van dit natuurproduct in vergetelheid.
„Ik ken het als oud huismiddeltje", vertelt
Gert Jan Alberts, die als hobbyklusser nog
wel eens een wondje oploopt. „Het is echt
een wondermiddel. Smeer het op een al
dan niet open wondje en alles herstelt
prachtig en snel. Honing is natuurzuiver,
beschermt en heelt. Ik heb er zelfs een
brandwond op mijn wreef mee behandeld
en een diepe ontstoken wond op mijn
scheenbeen. Van beide is niets meer te
zien."
Bij navraag blijken veel mensen natuurzui
vere honing te kennen als middel om won
den mee te behandelen. Veel vrouwen ge
bruiken het cosmetisch als een gezichts
masker, of zelfs om oogmake-up mee te
verwijderen. Aan het nut van honig bij uit
wendig gebruik, is dus ook vandaag de dag
geen twijfel. Er wordt al jaren onderzoek
verricht naar de medicinale werking. De
compagnon van Bosma, dr. Tineke Cree-
mers, was lid van een Amsterdams-Wage-
ningse onderzoeksgroep, waarin de Univer
siteit van Amsterdam en de Wageningen
University gezamenlijk de wondhelende ei
genschappen van honing onderzochten.
Wetenschappers zien in honing een moge
lijk alternatief voor antibiotica. Uit onder
zoek in het laboratorium is gebleken dat ho
ning bacteriën doodt, die betrokken zijn
bij wondinfecties, zoals de antibiotica-
resistente MRSA, ook wel bekend als de zie
kenhuisbacterie en ESBL E. Coli.
De werking van honing ligt in een com
plex van factoren, legt Bosma uit. Het is de
combinatie van de Zuurgraad, de osmoti
sche werking van de honingsuikers en en
zymen die de bijen zelf aan de nectar toe
voegen. Samen vormen deze factoren een
wondklimaat waarin bacteriën moeilijk
kunnen overleven en de wond wordt aan
gezet tot heling. De honing van B-factory
geldt niet als geneesmiddel. „Omdat ho
ning op wonden antibacteriële bescher
ming biedt, zou in theorie honing kunnen
worden vergeleken met een antibioticum.
Het verschil is echter dat honing een zui
ver fysische werking heeft, terwijl antibio
tica ingrijpen in de stofwisseling van bacte
riën. Daarom zal het moeilijk zijn honing
te registreren als een geneesmiddel. Boven
dien is registratie van een geneesmiddel
een lange en kostbare weg, die voor dit pro
duct niet erg voor de hand ligt. Onze wond-
verbanden zijn wel officieel geregistreerd
als medisch hulpmiddel bij wondverzor
ging en worden in heel veel ziekenhuizen
en verpleeghuizen in heel Europa ge
bruikt."
De Wageningse onderzoeker Hans Heisper
onderzocht een andere manier om een zo
genaamde medicinale honing te maken.
Hij veranderde een gen van een aan tabak
verwante plant, waardoor het een wondhe-
lend peptide, het humaan EGF, aanmaakte.
Dat kwam in de nectar. Bijen zetten deze
nectar om in honing, met behoud van dat
peptide. Het principe werkte, maar de pro
ductie was te laag voor een goedwerkende
honingzalf. Volgens Bosma is inmiddels
het overgrote deel van de mensen die pro
fessioneel bezig zijn met wondbehandelin-
gen, bekend met de voordelen van honing-
verbanden. Vooral bij gevallen waar zoge
noemde zilververbanden worden toege
past, is naar zijn mening honing een beter
alternatief.
Toch is het af te raden bij een wondje ge
lijk naar de honing uit het keukenkastje te
grijpen. Niet alle natuurlijke honing is te
gebruiken als medisch hulpmiddel. Het
kan zelfs gevaarlijk zijn. Zo wordt toepas
sing bij kinderen tot 1 jaar ontraden. In on
gesteriliseerde natuurlijke honing kan na
melijk een bacterie voorkomen, die bij hen
infantiel botulisme kan veroorzaken.
„Je kunt aan de buitenkant helaas niet zien
wat er in zit", aldus Bosma. „Daardoor is
de werking onzeker. Bovendien is commer
ciële honing dikwijls verhit geweest, waar
door de werking kan zijn afgenomen. Ook
is natuurlijke honig niet steriel, waardoor
weer een extra risico bij gebruik ontstaat.
Maar ik wil het gebruik van natuurlijke ho
ning als wondverzorgend middel beslist
niet afraden. Ik zou het alleen niet op grote
schaal toepassen."
OPVOEDING
Annie de Vreugd
Honing is een huismiddelje dat
van oudsher bekend is als
wondverzorger. Het bestaat nu
ook in gesteriliseerde vorm in
tubes en verbanden. Maar regis
tratie als geneesmiddel zit er
waarschijnlijk niet in.
Wondje?
Annie de Vreugd is orthopedagoge.
foto Getty Images/iStockphoto
Willem-Jan Bosma
www.bfactory.nl
reageren?
gezondheid@depersdienst.nl
door Arneud Cornelissen
