32 ZEELAND
DAGBOEK
De fakkel van de herdenking van de
slavernij is door Amsterdam overgedragen
aan Zeeland, dat destijds een grote rol
heeft gespeeld in slavernij en
slavenhandel. Directeur van het Zeeuws
Archief Hannie Kool-Blokland hield een
dagboek bij.
66 Slavernij en slavenhandel
krijgen plek in collectief
geheugen en worden
onderdeel gezamenlijke
geschiedenis
Saterdag 30 november
b-ü-iïrcM-o.
Maandag
Zondag
Een vrije dag die mooi en langzaam begint.
Komende week wordt het stokje van de her
denking van de afschaffing van slavernij (150
jaar geleden in 2013) overgedragen van Amster
dam naar Zeeland. Omdat Zeeland een grote
rol heeft gespeeld in de slavenhandel, wordt
in 2014 de landelijke herdenking van 200 jaar
afschaffing slavenhandel in Zeeland gehou
den. Ik begin de dag met de blog van het
Zeeuws Archief over de reis van het sla
venschip De Eenigheid te bekijken
(http://eenigheid.slavenhandelmcc.nl, of
www.zeeuwsarchief.nl). Van dag tot dag vol
gen we een reis van een slavenschip uit het ar
chief van de Middelburgse Commercie Com
pagnie (MCC).
Het schip maakt de driehoeksreis van Zeeland
naar Afrika, naar het Caribisch gebied en weer
terug. In de blog zien we wat het schip al ach
ter de rug heeft, maar nog niet de toekomst.
Vandaag, 252 jaar geleden, schreef de opper
stuurman in zijn logboek dat hij met een 'lab-
ber lugtje' uit het zuidwesten op weg is naar
zijn eerste handelsplaats in Afrika. Hij is nu
ongeveer bij Monrovia in Liberia. Hij zal uit
eindelijk handel drijven in Liberia, Ivoorkust
en Ghana, maar dan loop ik al iets op de feiten
vooruit. Met de blog wil het Zeeuws Archief
de aandacht richten op de bijzondere informa
tie die in het archief van de MCC te vinden is.
Dat archief heeft de UNESCO status van Me
mory of the World en wordt integraal gedigi
taliseerd. Iedere snipper informatie komt onli
ne beschikbaar en iedereen kan straks vanaf
zijn computer thuis onderzoek doen. De blog
laat nu al zien welke bijzondere informatie je
in zo'n reis kunt aantreffen.
Op dit moment, 252 jaar geleden, vaart het
schip nog, maar vanaf aanstaande maandag be
gint de handel in tot slaaf gemaakte Afrika
nen, goud en ivoor. Dan wordt een man ge
kocht met goederen ter waarde van 162 gul
den. Alles wordt getoond aan de hand van de
originele bronnen. Dit archief is het enige ter
wereld dat zo compleet is en dat zo precies al
le activiteiten van een slavenhandelsorganisa
tie weergeeft.
Het is bijzonder dat na de afschaffing van de
slavenhandel in 1814 (afgedwongen door Enge
land) het nog bijna vijftig jaar geduurd heeft
voordat de slavernij in de Nederlandse ge
biedsdelen overzee is afgeschaft. Waarom dan
ook aandacht voor de afschaffing van de sla
venhandel? Zonder de handel in tot slaaf ge
maakte Afrikanen was slavernij op zo'n grote
schaal niet mogelijk geweest.
Het feit dat Nederland een rol gespeeld heeft
in die handel is nog niet algemeen bekend.
Kennis over dit onderwerp leidt tot verdie
ping van inzicht. Slavernij en slavenhandel
krijgen daarmee een plek in ons collectieve ge
heugen en worden onderdeel van onze geza
menlijke geschiedenis. Inzicht in het verleden
maakt het mogelijk om gezamenlijk aan de
toekomst te bouwen.
De zondag start altijd met een bezoek aan de
mooie Oostkerk. Eerste adventszondag, tijd
van hoopvolle verwachting. Kerkgang in zo'n
monument is bijzonder, maar de last van het
onderhoud voor publieke monumenten is
groot. Vroeger, met andere rijkssubsidieregels
was een meerjaren-onderhoudsplan voor mo
numenten mogelijk. Nu is het veel moeilijker
geworden en dreigen monumenten niet meer
voldoende onderhoud te krijgen. Dat is een na
tionale zorg.
De zondag geeft ons verder de tijd om heerlijk
te wandelen, kinderen te bellen, hun verhalen
te horen en met China te skypen.
Zoon en schoondochter verrasten ons met het
feit dat ze de halve marathon van Shanghai
hadden gelopen, met finish op de Bund, aange
moedigd door oude Chinese omaatjes die op
trommels sloegen en gebakken garnalen ver
kochten.
Vandaag draagt Amsterdam de fakkel van de
herdenking over aan Zeeland. Een Zeeuwse
delegatie met de burgemeester van Middel
burg en vertegenwoordigers van de deelne
mende partijen aan alle activiteiten in het her
denkingsjaar van de afschaffing van de slaven
handel, reisde af naar de Westergasfabriek in
Amsterdam.
Het is een bijzonder programma speciaal voor
jongeren, met lörgen Raymann, rappers, Gik-
kels en Brainpower, Fresku, (ayh, veel muziek
en prikkelende teksten over toen maar vooral
over nu en ja, ook over zwarte piet. Amster
dam heeft in het herdenkingsjaar slavernij
dicht bij de jongeren gebracht door moderne
vormen van slavernij in de discussie te betrek
ken. Het thema 'nobody for sale' spreekt jonge
ren dan ook erg aan en raakt hen diep.
De Surinaamse maaltijd biedt jongeren de ge
legenheid om in gesprek te gaan met een rol
model en met recruiters die speciaal zijn uitge
kozen op basis van hun opleiding of achter
grond. De avond is verder gevuld met muziek
van Denise Jannah, Izaline Calister en MC
Brainpower.
Burgemeester van der Laan van Amsterdam
overhandigt aan burgemeester Bergmann van
Middelburg de ene helft van een paar boeien
om de overdracht in de herdenking zichtbaar
te maken. Joan Ferrier, de voorzitter van de
Amsterdamse Stichting die het herdenkings
jaar heeft georganiseerd, houdt een gloedvol
betoog dat verwerking van het verleden en
verzoening pas kan beginnen als we met el
kaar in gesprek gaan en kunnen praten over
In het kielzog van
slavenschip
woonplaats
staa Are*
rZeeuwsArch.ef
beroep D-recteur Ze
bobbyV-Mux-eUenmerau
