2 BUITEN
Cultureel
Bedreigd erfgoed
storm weggeslagen en in 1911 is-ie nog ver
der afgegraven. Het dijkrestant wordt in het
Zeeuws ook wel 'bout' genoemd. Aanneme
lijk is dat er schapen op liepen en voila: de
verklaring van de naam. De naam duikt
rond i860 voor het eerst op. Toen is ook de
eerste bebouwing ontstaan. De Kruisweg,
die uitkomt op de Graaf Jansdijk, liep toen
nog door in de richting van Sluiskil en was
de verbinding voor de werklui die op hun
fiets naar de fabriek gingen. Door de komst
van de Tractaatweg is werd die weg bruusk
geblokkeerd en is hij nu doodlopend.
Fysiek is Schapenbout verder niet veel veran
derd. Hier en daar is een huis grondig ver
nieuwd maar de zwartwit foto die bij Le-
vien en Annie de Groote aan de muur hangt
in de woonkamer is duidelijk te herkennen.
Daarop een straatbeeld van Graaf Jansdijk.
Het geboortehuis van Annie. De veewagen
van 'oom Piet', een Ti Volkswagenbusje van
de kermisexploitanten die alleen 's winters
thuis waren. „De telefoonpalen zijn vervan
gen door lantaarnpalen", vertelt Levien.
„Maar ik denk dat er nog wel huizen zijn
waar de klosjes nog aan de buitenkant zit
ten." Het stel woont 41 jaar in de buurt
schap. Hij komt van Zaamslag, zij is er gebo
ren. Hun zoon woont in het vernieuwde
huis waar Annie geboren is. Ze hebben de
omgeving zien veranderen. Ineens lag de
Tractaatweg op landbouwgrond en - een
paar jaar terug - stonden er ineens 22 wind
molens. Krengen, noemt Levien ze. „Als de
zon ondergaat draaien ze hier allemaal op de
muur. Da's gezellig", móppert Annie. Vijf
jaar lang streden de bewoners tegen de
komst ervan. Er werd een comité opgericht.
Tevergeefs. Op de voorpagina van de PZC
van 16 januari 2008 rijzen ze boven de bebou
wing uit. Een groenstrook - hét Co van
Schaikpark - werd aangelegd om het zicht te
verdoezelen. „Als dat dicht is hebben we een
mooie gemeenschap", zegt Levien. „Het was
vroeger wel levendiger dan nu", vult Annie
aan. „Er waren veel meer kinderen. Wij
speelden wegkruipertje tot half acht 's
avonds. Dan moest je binnen zijn. Als het
mooi weer was zat iedereen aan de sloot
kant en 's avonds werkten de mannen in
hun groententuin. Het was veel landelijker.
De vrouwen stonden op het land om wat bij
te verdienen. Aardappels rapen of bieten
dunnen in het voorjaar. Had je toen een
oude fiets, dan deed je het ermee. Was-die
kapot dan kwam je te voet naar huis. Dat
was gewoon." Niemand kwam via de voor
deur - en nog steeds niet, beweert Annie.
„Dat is echt van de buiten. Volluk, roep je
dan. En dan loop je door. Bij ons thuis had
den we niet eens een voordeur. Die was
dichtgespijkerd. Ik zou hier best graag oud
willen worden. En als ik weg moet zou ik
het heel erg vinden. Hier is ons leven."
Stichting
Erfgoed
Zeeland
Parallel aan de Tractaatweg en - als het het seizoen er naar is -
verstopt achter een groenstrook ligt Schapenbout. Een buurt
schap met bijna veertig huizen aan de Graaf Jansdijk. Sluiskil
ligt onmiskenbaar in de verte, met zijn fabrieken en eeuwige
rookpluimen. En 22 windmolens, die er nu zo'n vijfjaar staan.
door Michiel Bouwman
SIGNALEMENT
SCHAPENBOUT
Schapenbout is uitgestrekt. De
huizen staan verspreid over één
kilometer. Een slinger waarop je
maar dertig mag rijden; de Trac
taatweg is meer dan drie keer zo
snel. Wie aan de zuidkant bin
nenkomt rijdt over het spoor
wegviaduct dat nooit een monument werd.
Hoewel het zo'n beetje het enige zichtbare
overblijfsel is van de spoorlijn Mechelen-
Terneuzen. Gebouwd in 1912. Bielzen ver
huisden naar volkstuinen, de rails naar de
sloop. De Raad van Cultuur vond het niet
bijzonder genoeg. Eronder ligt nog een te
leurstellend stukje spoor. Zes meter historie
en dat is het wel.
De Graaf Jansdijk is over een grote lengte
geen dijk meer. Lang geleden is die door een
Het gehucht
Schapenbout
Park van Welgelegen
fotografie: TasT, projecten voor
tastbaar erfgoed
Als ik weg moet zou ik het heel
erg vinden, hier is ons leven
Gemeente: Terneuzen
Ligging: Tussen Terneuzen, Axel
en Hulst pal aan de Tractaatweg
Aantal huizen: 36
Historische schuren, ijnieke
waterputten en oude bakketen.
Veel cultureel erfgoed in Zeeland
wordt bedreigd. In deze serie laten
we zien wat er dreigt te verdwijnen.
