PZC
18 19 BALTiscHE staten Rollen langs het IJzeren Gordijn
21 tsjechïe Low budget op de lange latten
gaat de diepte in
^T\
23 DOKTER DEEN
Kraanvogels spotten bij het Lac du Der. Het is het summum voor
de ware vogelaar. Het mooie is: je hoeft er niet eens zo ver voor
te reizen. In de streek Champagne-Ardenne, in Noord-Frankrijk,
ligt een Frans stuwmeer waar iedere herfst en lente tienduizen
den kraanvogels een rustpauze inlassen tijdens hun trek.
Op een mooie herfstdag te
gen zonsondergang staan
we op het dorpsplein van
Eclaron, een klein dorpje
in de Champagnestreek
in Frankrijk. Plotseling
komen ze aanvliegen,
laag boven ons. Kraanvogels. Wel honderd.
Met langzame slag, soms even zwevend, be
wegen ze zich voort.
Vogelliefhebbers als we zijn, gaat ons hart
sneller kloppen. We besluiten ze, zo goed
en zo kwaad als dat kan, met de auto te vol
gen en komen uit aan de oever van Lac du
Der-Chantecoq, een van de grootste stuw
meren van Europa. Dit is waar we moeten
zijn, het kraanvogelparadijs. Grote groepen
kraanvogels komen aan om hier in alle rust
de nacht door te brengen. Wij blijven kij
ken tot de duisternis invalt.
We zijn niet de enigen. Op deze mooie
herfstavond volgen tientallen vogelaars dit
spektakel. De trek van de kraanvogels is
een fenomeen. Het is moeilijk te verklaren
waarom, maar voor veel liefhebbers is het
volgen van deze vogels het summum. Er
zijn georganiseerde reizen van gespeciali
seerde bureaus, vogelwerkgroepen uit heel
Nederland trekken eropuit en er zijn zelfs
individuen die hun vakanties afstemmen
op de kraanvogeltrek. In het najaar in zuide
lijke richting en in het voorjaar weer terug.
Dat alles voor de kraanvogel, het
kruukuu-roepende dier dat de wetenschap
pelijke naam Grus grus draagt. Een impo-
WAAR EN WAT
santé verschijning van meer dan i meter
hoog, met in de lucht een spanwijdte van
wel 2 meter. De vogel is grijs, heeft een
zwart-witte kop met rode kruin, een lange
nek en hoge poten.
Op de route van Scandinavië naar Spanje
en Marokko, is het Lac du Der in Champag
ne een strategische plek. In november en
maart zit het hier vol met tienduizenden
kraanvogels die een tussenstop houden.
Het Lac du Der is het grootste kunstmatige
meer van Frankrijk. In 1974 is het ge
creëerd, als reservoir voor het reguleren
van de waterstand van de Marne. Voor die
tijd waren er geregeld problemen met over
stromingen, zelfs tot in Parijs. Door het
meer van 48 vierkante kilometer in te rich
ten - er past 350 miljoen kuub water in -
en het water van de Marne te reguleren
met twee nieuwe kanalen, zijn de proble
men voorbij. Daar zijn wel drie dorpjes
voor opgeofferd. Van Nuisement-aux-Bois
(64 inwoners), Champaubert (180 inwo
ners) en Chantecoq (57 inwoners) werden
de huizen gesloopt. De bewoners moesten
elders onderdak zien te vinden.
Een nieuw kerkje aan de oever van het
meer herinnert aan het verleden, als een
monument. Veel mensen staan daar even
bij stil. Het dorpje Chantecoq rest de schra
le troost dat het meer ernaar is vernoemd,
al houden de Fransen houden het meestal
kortweg op Lac du Der.
Direct na aanleg van het meer bleken de na
tuurwaarden groot. Het gebied kreeg al in
1978 de status van nationaal jacht- en na
tuurreservaat, later viel het onder de Euro
pese richtlijn Natura 2000. Er was aanlei
ding voldoende. Er is het grote meer met
eromheen 5.000 hectare bos, waar 270 vo
gelsoorten leven. Van slechtvalk tot zee
arend, van roerdomp tot ijsvogel.
Maar de soort die de meeste vogelaars
trekt, blijft de kraanvogel, 's Avonds bij aan
komst op de overnachtingplaats, 's mor
gens bij vertrek. En dan overdag binnen
een straal van 10 kilometer in de foerageer-
gebieden, op de stoppelvelden in de omge
ving. Lokale boeren krijgen van de over
heid een vergoeding zodat ze de stoppels
langer ongemoeid laten.
De vogelminnende toeristen worden rond
het meer op hun wenken bediend, met uit
kijkposten en een informatiecentrum als
het Maison de l'Oiseau et du Poison. Het
wekt geen verbazing dat de meeste aan
dacht er uitgaat naar de kraanvogels.
En in de zomer, als deze vogels naar de
broedgebieden zijn vertrokken, zijn het de
watersporters en vooral sportvissers die
zich het Lac du Der toe-eigenen. Met tallo
ze hengelaars die in de ban zijn van de
enorme karpers die het meer herbergt.
11W
Reizen
Media
In het kraanyegèlparadijs
door Halbe Hettema
Het stuwmeer Lac du Der in het noor
den van Frankrijk in de streek Cham
pagne-Ardennes ligt 80 kilometer ten
zuidoosten van Reims. De beste perio
de om kraanvogels te spotten, is van
half oktober tot half maart. Maar vo
gelaars komen er niet alleen voor de
kraanvogels. Het Lac du Der is ook
een geliefde plek voor de grauwe
gans en de blauwe reiger. En als je ge
luk hebt, zie je er zelfs een zeearend.
Kijk op www.lacduder.fr/nl voor meer
informatie over het gebied, over ande
re bezienswaardigheden en over be
schikbare accommodaties. Hiervoor
kun je ook terecht op www.touris-
me-hautemarne.com.
Kraanvogels overwinteren in en rond bij het
Lac du Der-Chantecoq. foto's Jan de Vries
Lac du Der
reageren?
reizen@depersdienst.nl
«r<- IV f T «1* T ff: fff»!* '-Tl'/f"'# T «tf
