Ik zie tranen komen. Voel ze ook.
Einde wedstrijd.
Of Kennedy deugde niet en daarom vond
God het niet erg dat hij werd vermoord.
VERDIEPING 11
panter of een krokodil vocht.' 'Dallas' bleek
het einde van hun onbezorgde kindertijd.
'De sfeer in huis veranderde', schrijft Joke
van Gils. 'De tv kreeg al gauw een meer
prominente plaats in de achterkamer, om
dat daar de kachel brandde. Ik maakte
voortaan mijn huiswerk in de keuken in
plaats van in de huiskamer. Mijn moeder
zat daar nog vaak te naaien achter haar Sin-
ger-naaimachine. Ik herinner me nog het
snorrende geluid, het wiel dat steeds snel
ler draaide terwijl de gulzige machine de
stof opvrat. Ik herinner me ook het televi
siegeluid op de achtergrond. De dag dat
JFK werd vermoord was beslist een keer
punt in ons leven, dat keerpunt werd niet
door de moord veroorzaakt maar doordat
we konden zien wat er aan de andere kant
van de wereld gebeurde. De zwart-wit-tv
werd het huiselijke altaar dat het kerkelijke
altaar verving. Via het nieuwe medium
konden de maatschappelijke en kerkelijke
ontwikkelingen de huiskamer binnenko
men', zo verwoordt ze wat menig lezer
voelt.
Ook die anders vast vergeten basketbalwed
strijd in Haarlem eindigde in een andere
tijd dan waarin hij was begonnen. De lan
ge wijzers van de klok in het Krelagehuis
'schokken' en 'een verstikkend wachten
vult de ruimte', noteert Pieter Bakker. De
tegenstander, een Amerikaans militair bas
ketbalteam van Soesterberg, heeft al direct
telefonisch contact met de thuisbasis. 'Een
verdachte schijnt te zijn aangehouden. Ie
mand heeft een transistorradio aangezet.
We staan eromheen. Luisteren. Op een
houten vloer. Met bleke gezichten. Het is
19.02 uur. Doodstil. Dan die snikkende
stem over de radio: John F. Kennedy, de
35e president van de Verenigde Staten, is
niet meer. Hij is aan zijn verwondingen be
zweken. De Amerikanen staan stram in de
houding en salueren. Ik zie tranen komen.
Voel ze ook. Einde wedstrijd. Een vrijheids
droom spat uit elkaar. De wereld zal nooit
meer dezelfde zijn.'
Op het Klein-Seminarie Ypelaar in Breda
valt een dag later de kleine Jan Frankevijle
van zijn geloof. Twaalf jaar oud, overge
plaatst vanuit het Zeeuws-Vlaamse platte-,
land. 'Hadden we eindelijk een katholieke
president van het machtigste land ter we
reld en dan laat die God van ons zomaar de
eerste de beste katholieke president van
Amerika vermoorden.'
Hier klopte iets niet, zo was zijn jongensre
denering. 'Of die God van ons had zitten
slapen of Kennedy deugde niet en daarom
vond God het niet erg dat hij werd ver
moord. Of de leraar daar maar even een pas
sende reactie op wilde geven.' Jantje werd
door zijn docent naar de wijze rector ge
stuurd die het ook niet wist, maar begrip
had voor zijn teleurgestelde leerling. Een
ander tijdperk was begonnen.
HERINNERINGEN
TV OP 22 NOVEMBER 1963
KRANT VAN 23 NOVEMBER
VRIJDAG 22 NOVEMBER 2013
Pieter Bakker, Haarlem
Jan Frankevijle, afkomstig uit Zeeuws-Vlaanderen, nu woonachtig in Oosterhout
I Nederlandse huiskamer uit 1963. Bewaard in het Nederlands Openluchtmuseum, niet vanwege JFK maar om dat andere grote evenement van
1963: Reinier Papings Elfstedentriomf. De kamer is onderdeel van de innovatieve tijdscapsule HollandRama. De televisie kreeg een plekje met be
hulp van Photoshop, foto Marina Popova beeldmontage Nourdin Kouch
Onze oproep om herinneringen
aan 22 november 1963 in te stu
ren leidde tot honderden brieven,
mails en foto's.
De drie in het verhaal hiernaast ge
noemde lezers werden uiteindelijk
genomineerd voor de hoofdprijs,
het JFK-pakket ter waarde van
150 euro. Dat werd gewonnen
door Pieter Bakker uit Haarlem. Sa-"
men met nog acht lezers was hij
woensdag te gast op de residentie
van de Amerikaanse zaakgelastig
de in Den Haag.
Owww.pzc.nl/jfk50
Waar was u toen Kennedy werd
vermoord?
Het NTS-journaal bracht in Neder
land het eerste bericht van de
moordaanslag op JFK.
Nog tijdens de uitzending moest
de nieuwslezer zichzelf corrigeren
toen hij meedeelde dat president
Kennedy nog leefde, een hoopvol
feit dat helaas snel door de werke
lijkheid werd achterhaald.
Er was achteraf veel kritiek op de
actualiteitenrubriek Brandpunt die
meende eerst nog het Conciliejour
naal en twee lang geplande onder
werpen te moeten uitzenden.
Het geïmproviseerde commentaar
van Henk Neuman maakte daaren
tegen grote indruk.
Alle kranten stonden die zaterdag
uiteraard boordevol met nieuws
over de vermoorde JFK en diens
opvolging door Lyndon B. Johnson
als 36e president van de Verenig
de Staten van Amerika.
Ander nieuws uit eigen land: luis
tergeld verhoogd van 12 naar 18
gulden per jaar, nazi-jager Simon
Wiesenthal komt niet naar Amster
dam, Godfried Bomans opent de
Haagse kunstmarkt
In het buitenland: geslaagde top
tussen bondskanselier Erhard en
president De Gaulle, Engeland
vraagt VS opheldering over wapen
leveranties aan Jakarta.
www.pzc.nl/jfk50
Kijk naar een interactieve tijd
lijn van JFK, van geboorte tot
aan zijn dood, met foto's en vi
deo's.
