Y\
Uit de ministeriële trukendoos
66 Ik heb veel energie
en doorzettings
vermogen en wilde
een goede
dochter zijn
2 GEZOND
PSYCHOLOGIE
René Diekstra
Op het eerste gezicht be
schouw je het toch als
goed nieuws. Minister
Schippers van Volksge
zondheid heeft besloten dat er
een breed en onafhankelijk onder
zoek moet komen naar het hande
len van AMC, Inspectie voor de
Gezondheidszorg (IGZ) en Open
baar Ministerie (OM) ten aanzien
van wijlen huisarts Nico Tromp.
Dat onderzoek zal plaatsvinden
nadat de IGZ haar onderzoek
naar het handelen van Tromp als
arts heeft afgerond. Een deel van
de artsen die eerder hebben laten
weten gezamenlijk aangifte tegen
de IGZ te willen doen, vraagt
zich nu af of niet eerst de uit
komst van het onderzoek van de
overheid moet worden afge
wacht. Ik denk van niet. Ik heb in
middels de nodige ervaringen
met door de overheid geïnitieer
de, zogenaamd onafhankelijke on
derzoeken en ben er daarom niet
gerust op dat de onderste steen
bovenkomt. Al helemaal niet als
de overheid in de onderhavige
kwestie al positie heeft ingeno
men. Dat is hier het geval. De mi
nisters Schippers en Opstelten
(van Justitie) hebben al op 1 no
vember per brief aan de Tweede
Kamer laten weten dat de IGZ en
het OM 'juist en met respect voor
de persoonlijke levenssfeer van
betrokkenen hebben gehandeld'.
Dan is het van tweeën een. Of ze
nemen die uitspraak terug, geven
toe dat ze voor hun beurt gespro
ken hebben en dat onafhankelijk
onderzoek moet uitwijzen hoe
'juist" die instanties te werk zijn
gegaan. Of ze handhaven hun oor
deel. Dan is onderzoek overbo
dig. Welnu, beide bewindslieden
hebben laten weten hun oordeel
te handhaven. Dan resteert maar
één conclusie. Namelijk dat dit be
sluit een truc is, een politieke
strategie. Dat blijkt ook uit het
volgende. De IGZ heeft aangekon
digd zeker enkele maanden nodig
te hebben voor het onderzoek
naar Tromps handelen als arts.
De IGZ heeft inmiddels ook beslo
ten haar onderzoek uit te breiden
naar onder andere 'morfine-leve-
rende' apothekers. Verbreding of
'amplificatie is een veelgebruikte,
publieke strategie van instanties
die onder vuur liggen. Hoe meer
je zelf overhoophaalt, hoe groter
de waarschijnlijkheid dat het de
aandacht van het publiek afleidt
van je eigen mogelijk problemati
sche handelen. Kortom, de over
heid en de IGZ zijn strategisch be
zig eventuele initiatieven die wil
len onderzoeken hoe zij Tromp
behandeld hebben - zoals het ini
tiatief van eerder genoemde art
sen - de wind uit de zeilen te ne
men. Blijkbaar rekenen ze erop
dat tegen de tijd dat zij met hun
onderzoek klaar zijn, de storm
rondom Tromps zelfdoding is
gaan liggen. Zij bepalen dan niet
alleen het tijdstip waarop dat 'on
afhankelijke' onderzoek zal plaats
vinden. Ze trekken door de publi
citeit die hun eigen onderzoek in
die periode genereert, ook het ini
tiatief volledig naar zich toe. Mijn
conclusie: wacht met het doen
van aangifte absoluut niet tot het
de minister behaagt.
Het leek Martina Rosenberg
(50) een mooie gedachte met
haar gezin en haar ouders een
familiehuis te delen in een
dorp onder München. Maar
toen haar bejaarde ouders ziek
werden en Rosenberg de zorg
voor hen op zich nam, werd
het dagelijks leven een
nachtmerrie.
„Je hulpbehoevende ouders
verzorgen is helemaal geen
verrijkende ervaring."
Martina Rosenberg
schreef een opmerke
lijk eerlijk en snoei
hard verslag over de ja
ren waarin zij zich be
kommerde om haar af
takelende ouders. De ti
tel Moeder, wanneer ga je nu eens dood?
schokte Duitsland. Het boek, waarin Rosen
berg worstelt met haar onmacht, haar
schuldgevoelens en ergernis, lokte een ver
hitte discussie uit.
Net zoals in Nederland dringt de Duitse
overheid erop aan dat kinderen de zorg
voor hun hulpbehoevende ouders op zich
nemen. Maar Martina Rosenberg, wier
moeder leed aan dementie, waarschuwt:
„Begin er niet aan. Zeker niet als er demen
tie in het spel is. Zet het uit je hoofd."
Negen jaar zorgde ze voor haar zieke
ouders. Na die tropenjaren was ze hele
maal op. Rosenberg had het gevoel dat ze
in de ogen van haar vader en moeder alles
fout had gedaan. „Het was nooit genoeg."
Die inktzwarte periode heeft haar herinne
ringen aan haar ouders misvervormd. „Het
zit zo diep. Ik heb het gevoel dat mij
enorm onrecht is aangedaan."
Zelfstandige, hartelijke, intelligente ouders
had Martina Rosenberg. Haar vader was
schoolhoofd, haar moeder huisvrouw.
Toen Rosenberg met man en dochter, na
een lang verblijf in Griekenland, terugkeer
de naar Beieren, kwam de gedachte op:
waarom gaan we niet allemaal onder een
dak leven? In het ruime, ouderlijk huis, in
een idyllisch dorp in Beieren, ten zuiden
van München. One happy family.
Meer dan in Nederland is het in Duitsland
gangbaar dat ouders, kinderen en kleinkin
deren onder één dak leven. Maar na vier
jaar werd Rosenbergs moeder dement.
Haar vader kreeg kort daarop een beroerte
en werd depressief. „Daar was ik helemaal
niet op voorbereid. We wilden samenwo
nen. Maar de verzorging op mij nemen,
dag en nacht, daar had ik nooit voor gete
kend."
Over de vraag wat er zou gebeuren als haar
ouders hulpbehoevend werden, had Rosen
berg met haar vader en moeder nooit ge
sproken. „Alleen zei mijn moeder altijd:
stuur ons niet naar een verpleeghuis, doe
ons dat niet aan. Dus voelde ik heel sterk
de verplichting haar zelf te verzorgen."
Rosenbergs moeder had helemaal niet de
indruk dat haar iets mankeerde. In haar
ogen was professionele hulp aan huis dan
ook onnodig. Toen toch thuishulp werd in
geschakeld, reageerde moeder woedend
omdat de verpleegster haar wilde wassen.
Rosenbergs vader reageerde verongelijkt
op de ziekte van zijn vrouw. „Mijn moeder
had haar leven in dienst van hem geleefd.
Nu zij er niet meer was om voor hem te
zorgen, vond hij dat ik, zijn dochter, mij
net zo moest opofferen. Maar dat kan ik
niet, zo zit ik niet in elkaar."
Onder invloed van hun ziektes verander
den de persoonlijkheden van de ouders. Ze
werden kwaaiïg, ongeduldig. Het tijdsbe
grip van Rosenbergs moeder raakte boven
dien verstoord: ze ging 's nachts dwalen.
Als de ouders niet met elkaar ruzieden,
overlaadden ze hun dochter met verwijten,
hoewel die hun administratie deed, samen
met haar man een eigen bedrijf runde en
aandacht voor haar eigen gezin moest zien
op te brengen. Rosenberg ging steeds die
per gebukt onder de stress en de schuldge
voelens. „Het voelde alsof ik zat opgesloten
in een gevangenis." Toen ze haar moeder
tijdens een vakantie korte tijd in een ver
pleeghuis onderbracht, om zelf tot rust te
kunnen komen, stierf de bejaarde vrouw
bijna door uitdroging. „Uitzichtloos was
het."
Door alle spanningen kreeg de schrijfster
fysieke klachten: hoge bloeddruk, gehoor-
uitval. Toen kwam het moment dat ze be
greep dat de situatie onhoudbaar was ge
worden. „Ik dacht: als dit zo doorgaat, sterf
ik nog eerder dan zij."
Ze ontsnapte uit de neerwaartse spiraal
door een radicaal besluit te nemen: haar
man en zij lieten een eigen huis bouwen
en ze verliet de ouderlijke woning. Vanaf
dat moment bezocht ze haar ouders nog
wel, maar haar broers namen veel van de
zorg over. De symbiotische band was ver-
brc
en
Na
wa
onj
lan
spr
me
me
lan
dai
bli
ser
ser
tie
De
de
de
ha,
René Diekstra is professor in de
psychologie.
DINS
Meii
eerd
Over
jes tt
kom
onde
1.20
van t
zoek
ming
Bij rr
tijdsl
dan I
(8 ja
pubt
op b
waar
naar
geri
Eén
baai
Het
'Het voelde alsof ik
zat opgesloten in
een gevangenis'
door Wierd Duk
illustratie Nourdin Kouch
Martina Rosenberg
