Rekening spiraaltje kan honderden
4 BINNENLAND
ZORG EN BEGELEIDING
Het 'keukentafelgesprek' is een
begrip. Ambtenaren oefenen het
gesprek volop. Nu de burger nog.
effeweg.nl
UTRECHT - Terwijl op het aanrecht
het koffiezetapparaat pruttelt,
buigt de ambtenaar zich vertrou
welijk over de tafel. „Ik begrijp
heel goed", zegt hij, terwijl hij
zijn hand op die van de gast
vrouw legt, „wat u allemaal heeft
doorstaan."
Hij klopt bemoedigend op de
hand. „Maar maakt u zich geen
zorgen. We gaan dit samen goed
regelen."
Het is moeilijk te achterhalen wie
de term 'keukentafelgesprek' in
troduceerde, maar dit was onge
twijfeld het ideaalbeeld dat de be
denker wilde oproepen. Gemeen
te en burgers niet langer als oppo
nenten tegenover elkaar. Nee, de
burger moest zich op zijn gemak
voelen en ongedwongen en eer
lijk kunnen praten over de zorg
en hulp die hij nodig heeft. Maar
ook wat bijvoorbeeld familie of
buren hierin kunnen betekenen.
Losjes, thuis.
Pakt het zo uit? Twee derde van
de Nederlandse gemeenten is in
middels begonnen met keukenta
felgesprekken. Die gaan nu nog
over betrekkelijk eenvoudige
kwesties. De gemeente vraagt bij
een burger voortaan door of de ge
vraagde huishoudelijke hulp,
scootmobiel, rolstoel of woning
aanpassing écht nodig of de beste
oplossing zijn? Het moeilijkste
moet nog komen. In 2015, als ge
meenten veel meer (complexe)
zorg en begeleiding voor hun in
woners gaan regelen in het kader
van de Wet maatschappelijke on
dersteuning (Wmo).
Wat blijkt uit de keukentafelge
sprekken nu? Dat de keukentafel
vaak ver is te zoeken.
Nog niet de helft (45 procent) van
de gemeenten voert alle gesprek
ken bij mensen thuis. Vaak is de
plaats van overleg nog steeds het
Wmo-loket van de gemeente.
Dit leert onderzoek van het
Amersfoortse bureau BMC onder
107 gemeenten. De Vereniging Ne
derlandse Gemeenten (VNG)
weet dit ook en heeft de term
'keukentafelgesprek' intussen wij
selijk vervangen door 'Het Ge
sprek'.
En ja, dat kan óók aan de keuken
tafel worden gevoerd.
Overal in het land worden op dit
moment ambtenaren op Het Ge
sprek voorbereid door speciale
trainingsbureaus. Ook zijn er ge
meenten die hun ambtenaren sta
ges laten lopen bij zorgorganisa
ties. Ze moeten zo een indruk krij
gen van de nieuwe doelgroepen
die ze vanaf 2015 tegenover zich
krijgen.
Voor de doorsnee Wmo-consu-
lent verandert er veel. Nu spreekt
hij vooral mensen met lichame
lijk ongemak of ouderen die te
vens eenzaam zijn. „Straks ko
men daar heel andere cliënten bij,
zoals mensen met psychiatrische
aandoeningen of een verstandelij
ke beperking", zegt Suzanne
Kuik, docent aan de Hanzehoge
school in Groningen.
Zij heeft geholpen een training te
ontwikkelen voor ambtenaren en
zorgprofessionals om een goed
keukentafelgesprek te voeren.
Vooral gesprek- en luistertechnie-
ken komen aan bod, zegt Kuik.
Dat ambtenaren straks moeten
oordelen over mensen met ziek
tes waar ze de ballen verstand van
hebben, is de angel niet, denkt
Kuik. „Natuurlijk is het handig
dat een ambtenaar iets van schizo
frenie weet als een cliënt schizo
frenie heeft. Maar hij moet vooral
zoeken naar de eigen kracht van
de cliënt en die voorop zetten.
Daarvoor hoefje niet alles van
een aandoening te weten."
Uit onderzoek in 2011 van Movi-
sie, kennisinstituut voor sociale
vraagstukken, blijkt dat de mees
te Wmo-ambtenaren een mbo-op-
leiding hebben. „Er zijn gemeen
ten die nu hbo'ers in dienst ne
men om de keukentafelgesprek
ken te voeren. Dat zijn dan vaak
mensen die zelfbij een welzij ns-
of zorgorganisatie hebben ge
werkt", zegt Marjoke Verschelling
van Movisie. Want er zijn ge-
Een ambtenaar
moet vooral
zoeken naar de
eigen kracht
van de cliënt
Met vragen aan
een balie krijg je
niet boven tafel
wat je thuis met
eigen ogen ziet
meenten die menen dat het hun
Wmo-consulenten straks boven
de pet zal gaan. Ook al krijgen de
meeste gemeenten wijkteams
met allerlei professionals, die uit
eindelijk beslissen welke zorg no
dig is.
Een goed keukentafelgesprek
vergt andere vaardigheden dan
een lijst afvinken. Want zo sim
pel was het lange tijd: wie bijvoor
beeld geen 300 meter zonder
hulp van stok of rollator kon lo
pen, had automatisch recht op
een scootmobiel. „Nu moet je ach
terhalen of iemand misschien al
leen 's zomers een scootmobiel
zal gebruiken of hem alleen maar
wil omdat de buurvrouw er ook
een heeft", zegt Verschelling.
Straks, na 2015, zal alles nog veel
complexer zijn.
Dat de gesprekken lang niet altijd
thuis worden gevoerd, is niet per
definitie erg. Niet iedereen zit er
op te wachten dat de gemeente
thuis in de privésfeer komt. Maar
Petra van der Horst, adviseur van
tien cliënten- en patiëntenorgani
saties, vindt dat het wel altijd
moet worden aangeboden. „Een
ambtenaar ziet bijvoorbeeld met
een of de tuin nog wordt onder
houden. Met vragen aan een balie
krijg je niet boven tafel wat je
thuis met eigen ogen kunt zien."
Net als ambtenaren, zouden ook
burgers zich moeten voorberei
den op het gesprek, meent Van
der Horst. Ze moeten verwanten
of andere naasten vragen: 'wat
zouden jullie voor me kunnen be
tekenen?' „Willen de buren iede
re dag kijken of je gordijnen open
zijn? Jouw mini-container aan de
straat zetten? De meeste mensen
vinden het plezieriger een beroep
te doen"op hun eigen systeem.
Dan kunnen ze beter eerst inven
tariseren wat naasten voor je kun
nen doen. Zo weet je ook beter te
antwoorden als de gemeente
vraagt: 'En? Kunnen uw buren of
kinderen ook helpen?"
Manon is kerngezond en heeft
daarom een zorgverzekering met
een verhoogd eigen risico, vertelt
haar moeder. Nu moet ze dus
flink in de buidel tasten. De hoge
ziekenhuisprijs verbaast Judith
Huisert enorm. Want wanneer de
huisarts dit had gedaan, had hij
voor het plaatsen van een spiraal
tje maar 56 euro van de zorgverze
keraar vergoed gekregen.
Helemaal onaangenaam verrast
was de vrouw toen ze na speur
werk ontdekte dat de prijzen voor
het plaatsen van een spiraaltje per
ziekenhuis sterk kunnen verschil
len. In het UMC Groningen kost
de ingreep 621,79 euro. Terwijl
het UMC Maastricht 'maar' 198,06
euro vraagt. Huisert: „Waar zijn
we mee bezig in zorgland?"
Haar vraag is beland bij Guy
Peeters van de Nederlandse Fede
ratie van Universitair medische
centra. Die geeft de vrouw gelijk.
„Dit is nauwelijks uit te leggen."
Toch waagt hij een poging in zijn
blog op skipr.nl.
De onduidelijkheid komt door 'de
gehaaste roep om marktwerking
in de zorg'. Aan een ingreep moet
een prijs hangen waar ziekenhui
zen mee moeten concurreren,
legt hij uit: „Die prijs is nu in veel
gevallen nog een virtuele prijs,
een soort 'monopolygeld'."
Ziekenhuizen en verzekeraars
werken onderling dus met een
snel ingevoerd rekenmodel. „Voor
het hele ziekenhuis reëel en pas
send, maar bij individuele behan
delingen soms ver weg van reële
prijzen." Manon kreeg met de
keerzijde ervan te maken, erkent
Peeters. „Dat monopolygeld moet
zij wel degelijk betalen in keihar
de, echte euro's." Uiteindelijk zal
er wel een reële prijs aan een in
greep worden verbonden, is zijn
verwachting. Tot die tijd past een
-ur-
Keukentafel staat in
het gemeentehuis
door Wilma de Cort
illustratie Nourdin Kouch
Inclusief: 7x hotelovernachting, 7x ontbijt, 7x diner, begeleiding
door uw chauffeur, vervoer per Comfort Class Touringcar
Bezoek: Montecatini, Siena, maak een dagtocht naar Florence.
Op Ie kerstdag bezoekt u Pisa en op 2e kerstdag San Gimignano.
Kortom maak een onvergetelijke kerst mee in Toscane!
D£ MOOISTE BUSREIZEN VOOR DE BESTE PRIJSI
Boek nu: WWW.EFFEWEG.NL of bol 0529 - 46 96 67
Alle fouten voorbehouden. Prijzen zijn vanaf en per persoon o.by. boeking van? personen,
f xcluuef excursie en entreegelden en €18,- reserveringskosten per boeking.
Suzanne Kuik, docente
Petra van der Horst, adviseur
cliënten en patiënten
door Floor Ligtvoet
UTRECHT - Judith Huisert uit Bem-
mel moest flink slikken toen haar
dochter Manon (23) de rekening
kreeg voor het laten plaatsen van
spiraaltje. Of de studente even
764,95 euro wilde afrekenen. Haar
eigen huisarts durfde het inbren
gen niet aan en had de jonge
vrouw hiervoor doorgestuurd naar
het Radboud UMC in Nijmegen.
