V
VA
i
Landelijke
martijen
lebben het
makkelijker
VERDIEPING 9
Afdelingen van
landelijke partijen
vertrouwen voor
financiële regels op
het hoofdkantoor.
strijd met de privacy. Of we dan niet direct
de schijn tegen hebben? We hebben niets
te verbergen, iedereen die vraagt of hij in
zicht kan krijgen in de financiën, krijgt
dat."
Weer een andere lokale partij laat weten
een reglement te hebben opgesteld waarin
ze, uit balorigheid, beloofde alle giften bo
ven de ïo.ooo euro openbaar te maken. De
kans op zo'n gift is vrijwel nihil.
Andere partijen gaan juist nauwgezet om
met elke donatie. Het CDA Landsmeer
meldt bij de campagne van 2010 voor
844,20 euro aan giften te hebben gehad,
'waarvan de grootste gift 250 euro be
droeg'. „Een ontvangen gift van een lid die
tevens een onderneming heeft, is nadruk
kelijk besproken in het bestuur. De positie
en morele aspecten worden tegen het licht
gehouden. We zijn tenslotte een kleine ge-
UITLEC: HET ONDERZOEK
meente en dat vergt zorgvuldigheid", aldus
de partij.
Maar veel partijen die stellen dat ze voor
stander zijn van meer openheid, kruipen
in hun schulp als die openheid te ver
dreigt te gaan. Deze krant vroeg elke partij
ook of ze bereid was enkele financiële stuk
ken over 2012 op te sturen. Daar kan uit
worden opgemaakt of er jaarlijks rekening
wordt gehouden met giften en wat er in
dat jaar daadwerkelijk is binnengekomen
aan donaties. 113 partijen zeiden daar ja op.
Dat is een stuk minder dan de ongeveer
400 partijen en afdelingen die stellen voor
meer openheid te zijn. 86 partijen stuur
den ook daadwerkelijk cijfers op. Argumen
ten voor nee-zeggers waren privacy, 'cijfers
zijn alleen voor leden', 'de concurrentie
kijkt mee' of'geen behoefte aan'.
De wetswijziging lijkt zo nog weinig in
vloed te hebben op de transparantie in de
lokale politiek. En er staan geen sancties op
het niet volgen van de nieuwe regels.
Ger Koopmans, toenmalig CDA-kamerlid,
maakte zich sterk voor de wet, in de over
tuiging dat het beter is voor de lokale de
mocratie. Hij wanhoopt niet. „De wet is
nog jong. Maar je mag dit niet op zijn be
loop laten, wet is wet. Je kunt zeggen: wie
controleert het dan? Maar een partij die
geen reglement heeft of zich niet aan haar
eigen reglement houdt, heeft toch een poli
tiek probleem. Dat is niet zomaar iets."
De WD in Brummen laat overigens weten
dat de glossy in 2010 volledig is betaald
door de verkoop van advertenties. Bij de
campagne van 2014 komt er geen glossy,
'maar wel iets anders leuks'.
De invoering van de
nieuwe wet voor de fi
nanciering van politie
ke partijen heeft voor
afdelingen van lande
lijke partijen voorlopig wat minder
consequenties. Ze hoeven (nog)
geen eigen giftenreglement op te
stellen en verwijzen in hun ant
woorden dan ook allemaal naar het
reglement van hun moederpartij.
Het enige wat zij op dit moment
hoeven te doen, is giften van boven
de 1.000 euro doorgeven aan het
hoofdkantoor. Die publiceert de na
men van de donateurs als de giften
hoger zijn dan 4.500 euro.
De invloed van de hoofdkantoren is
sowieso groot. Als deze krant de lo
kale afdelingen benadert, steken de
hoofdkantoren direct de helpende
hand toe: ze sturen de gewenste
antwoorden behulpzaam rond on
der hun afdelingen. Het hoofdkan
toor van de SP zendt zelfs een mail
terug namens alle afdelingen in het
land. Ook WD, PvdA, Partij van de
Dieren en D66 steken de antwoor
den volgens partijlijn in bij hun lo
kale afdelingen. Een lokale CDA-af-
deling stuurt, waarschijnlijk per
abuis, iets te veel mee van de mail
van het hoofdkantoor. Daarin staat
de zin: 'de jaarrekening is na vast
stelling door uw ledenvergadering
in beginsel openbaar, maar hoeft
niet per se verstrekt te worden.
Controleert u wel goed of de opga
ve in de jaarrekening in lijn is met
de door u gegeven antwoorden'.
De aangepaste wet is ook bedoeld
om te voorkomen dat iemand grote
financiële steun aan een landelijke
partij kan verdoezelen door veel
kleine bedragen naar lokale afdelin
gen over te maken. Die donaties
moeten straks ook openbaar wor
den. Aanleiding voor de wet was
ook het gebrek aan openheid over
de financiën van de PW; die partij
zou grote sommen geld van buiten
landse sympathisanten krijgen.
ZATERDAG 9 NOVEMBER 2013
Reageren: onderzoek@depersdienst.nl
Naar aanleiding van de ver
nieuwde wet op de Financiering
Politieke Partijen besloot deze
krant te peilen hoe er in de loka
le politiek wordt gedacht over fi
nanciële transparantie. We
stuurden alle partijen die op dit
moment zijn vertegenwoordigd
in een van de 408 Nederlandse
gemeenteraden per e-mail een
vragenlijst.
Er kwamen meer dan 300
e-mails retour, waaronder ook
van partijen die melden niet
mee te willen werken. Het wer
kelijk aantal reacties ligt hoger
dan 300. Zo reageerde de SP na
mens al haar afdelingen en rea
geerden sommige afdelingsbe
sturen namens meerdere lokale
afdelingen in het gebied.
De reacties zijn, vanuit weten
schappelijk perspectief, niet re
presentatief. Maar het aantal
reacties is groot genoeg om
een beeld te kunnen schetsen.
Al zullen partijen die voor meer
openheid zijn eerder geneigd
zijn geweest te reageren dan
partijen die daar tegen zijn.
De vragenlijst bevatte negen
vragen. Niet alle partijen beant
woorden alle vragen. Daardoor
is het aantal antwoorden op
een specifieke vraag niet altijd
gelijk aan het totaal aantal bin
nengekomen antwoorden.
/binnenland
Bekijk de vragenlijst en een
globale samenvatting van de
antwoorden.
