Ja, zeggen lokale partijen, ze zijn
voor meer openheid over de finan
ciering van hun partijen. Maar wie
verder vraagt, krijgt weinig respons,
blijkt uit een peiling van deze krant.
Wie straks de verkiezingscampagne
betaalt, blijft een raadsel.
8 VERDIEPING
GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN
De glossy die voor de ge-
meenteraadsverkiezi n-
gen van 2010 verscheen
zit sommige politici in
het Gelderse Brummen
nog steeds dwars. Het
blad was genoemd naar
de lijsttrekker van de WD (Bart), ging he
lemaal over die partij en werd
huis-aan-huis verspreid. „We hebben vra
gen over de financiering gesteld, maar
nooit echt antwoord gehad", mailt een con
currerende partij uit de gemeente.
En zo is er meer achterdocht onder de Ne
derlandse lokale politici. Want als straks
aan de vooravond van de gemeenteraads
verkiezingen in maart de spandoeken over
de straten worden gespannen en de folders
in de brievenbussen glijden, kijken de loka
le partijen argwanend naar elkaar. Het
CDA in Landsmeer: „Als we straks al die
borden aan de lantaarnpalen zien, zijn we
dan jaloers of zetten we vraagtekens bij de
financiering ervan?"
De financiering van de lokale democratie
ligt onder een vergrootglas sinds de vriend-
jespolitiekaffaire rond WD-wethouder Jos
van Rey in Roermond. Hij liet verkiezings
campagnes mede-financiëren door een lo
kale projectontwikkelaar waar hij na de
campagne als wethouder weer zaken mee
deed. De Noord-Hollandse gedeputeerde
Hooijmaijers staat momenteel zelfs voor de
rechter omdat hij (onder meer) 4.000 euro
van een bouwbedrijf voor zijn eigen verkie
zingscampagne gebruikte.
In de lokale politiek, waar schraalhans
doorgaans keukenmeester is, valt iedere
partij die fors geld uitgeeft snel op. Wie
meer dan een paar duizend euro aan cam
pagnebudget heeft, is spekkoper. De mees
te partijen sparen vooral zelf: doordat hun
gemeenteraadsleden een deel van hun ver
goeding afdragen aan de campagnekas.
De in dit voorjaar aangenomen vernieuw
de wet Financiering Politieke Partijen
moet meer duidelijkheid gaan brengen in
die financiering van landelijke en lokale
partijen. De nieuwe wet regelt dat zelfstan
dige lokale partijen een giftenreglement
moeten opstellen waarin ze vertellen hoe
ze met giften en donaties omgaan. Lokale
afdelingen van landelijke partijen komen
er voorlopig wat makkelijker vanaf, omdat
zij kunnen terugvallen op hun moederpar
tij (zie kader). Uiteindelijk komen er duide
lijker regels voor het registreren en open
baar maken van donaties en giften. Zo
moet de kiezer zelf kunnen zien wie een
partij geld toestopt en hoe zich dat met het
stemgedrag in de gemeenteraad verhoudt.
Het giftenreglement is nu al verplicht, ver
dere uitwerking van de wet zal waarschijn
lijk nog tot 2015 duren.
Deze krant mailde de afgelopen weken een
vragenlijst over de transparantie van finan
ciering naar alle lokale partijen (zoals bij
voorbeeld GemeenteBelangen) en lokale af
delingen van landelijke partijen in Neder
land. Uit de antwoorden blijkt dat het over
grote deel van de partijen voorstander is
van meer transparantie. Ja, ze vinden het
een goede zaak dat ook de lokale politiek
onder de wet gaat vallen. En ja, ze zijn voor
het openbaar maken van donaties en gif
ten. Al stellen ze daar wel vaak bij dat die
openbaarmaking alleen zou moet gelden
voor giften boven, bijvoorbeeld, 500 euro.
Maar op de vraag of de partij al een giften
reglement heeft, wat sinds de invoering
van de wet in maart verplicht is, meldt het
overgrote deel van de zelfstandige lokale
partijen dat dat nog niet het geval is.
Er zijn ook partijen die melden faliekant te
genstander te zijn van meer openheid. De
LPF in Eindhoven bijvoorbeeld. Die partij
heeft al donaties en toezeggingen binnen
voor de komende verkiezingen, maar 'ge
zien de privacy van de gulle gevers doen
Als we de
donateurs bekend
maken, droogt
deze enige bron
van inkomsten op
wij daarover geen mededelingen. Als de na
men van donateurs van een lokale partij be
kend zouden worden gemaakt, droogt deze
enige bron van inkomsten op'.
Sowieso is het opvallend dat het vooral lo
kale partijen zijn die tegen openbaarma
king van giften zijn. Die partijen kunnen
niet rekenen op ondersteuning vanuit de
overheid en hebben dus meer behoefte aan
externe geldschieters.
In Den Bosch heeft D66 eerder dit jaar het
initiatief genomen voor een convenant dat
verder gaat dan de nieuwe wet. De partijen
die het papier ondertekenen verplichten
zich tot het bijhouden van een openbaar re
gister met daarin alle namen van dona
teurs die meer dan 1.000 euro hebben gege
ven. „We hebben dat initiatief genomen
naar aanleiding van het gedoe in Roer
mond. Ie wilt gewoon weten waar het geld
van een partij vandaan komt", zegt fractie
voorzitter Jan Smit. „Lokale partijen wer
ken met weinig geld, dus je kunt met een
vrij kleine gift veel invloed uitoefenen.
Mensen denken vaak dat het allemaal wel
goed zit, maar volgens mij is de lokale poli
tiek gevoeliger voor dit soort dingen dan je
denkt."
Alle partijen in Den Bosch ondertekenden
het gentlemans agreement, behalve de VVD
en Rosmalens Belang. „Wij volgen simpel
weg de landelijke richtlijnen, we vinden
het niet nodig dan ook nog dit convenant
te tekenen", zegt Jos van Son, fractievoorzit
ter van Rosmalens Belang. „Het publiceren
van donateurs op de website, vinden we in
Z
I
Openheid,
maar niet
te veel aub
door Hans Goossen en Cyril Rosman
illustratie Nourdin Kouch
LPF Eindhoven
